Niewielkie, niemal graniczne miasto tureckie Edirne to nic innego jak dawny Adrianopol, nazywany czasem w historii bramą Konstantynopola. Miasto o trackich tradycjach rozbudował cesarz Hadrian, i to od jego imienia wzięła się jego nazwa.
Nieopodal dawnych murów w końcu IV wieku po Chrystusie rozegrała się legendarna bitwa z Wizygotami, jedna z najważniejszych w coraz smutniejszej końcówce dziejów starożytnego Rzymu. Przeciwko Germanom, idącym na rabunek Bałkanów, cesarz wschodniorzymski Walens wystawił ponad 40 tysięcy wojska, niemniej nie były to już legiony z czasów Trajana czy Marka Aureliusza. Gorzej uzbrojone, o słabej dyscyplinie i mało doskonałej myśli taktycznej nie wytrzymały konfrontacji z jazdą i piechotą najeźdźców. Na polu bitwy zginęło przynajmniej kilkanaście tysięcy rzymskich żołnierzy i pewnie tyle samo barbarzyńców. Wśród poległych był sam cesarz, którego ciała nigdy nie odnaleziono. Historycy zakładają więc, że został pochowany anonimowo ze swoimi legionistami.
Armia wizygocka po tym niespodziewanym triumfie przystąpiła do oblężenia Adrianopola, w którego murach znalazło schronienie 20 tysięcy żołnierzy ocalonych po bitewnej klęsce. W mieście zdeponowano również królewski skarbiec; Wizygoci mieli więc o co walczyć. Mało kto wierzył, że miasto się obroni, a nad całym gęsto zaludnionym krajem zawisła groza śmierci z rąk barbarzyńców. Na szczęście Wizygotom nie udało się zdobyć murów Adrianopola, a po kilku dniach heroicznej walki obrońców miasta odeszli, by nigdy w te strony nie wrócić. Dzisiejsze Edirne ocalało, a twardość broniącej go załogi uchroniła przed upadkiem także nieodległą stolicę, Konstantynopol.
Czytaj więcej
Stawianie kolejnych znaków zapytania wobec śmierci Pyjasa nie odmieni polskiej historii. Ani jej nie odbrązowi, ani nie unieważni rozdziału o heroicznej młodzieży Studenckich Komitetów Solidarności. A co najważniejsze, nie odwróci polskiej drogi do wolności.
W XIV wieku nie było już tak łatwo. Turcy osmańscy zdobyli Adrianopol już w latach 60., a więc niemal 100 lat przed ostatecznym upadkiem Bizancjum. Tu też przenieśli swoją stolicę. Zburzono rzymskie zamki i kościoły, przyprowadzono anatolijskich osadników, którzy zastąpili w murach miasta Greków, pobudowano pałace i meczety. Najsłynniejszy, meczet Selima II z XVI wieku, ma najwyższe w świecie islamu, ponad 70-metrowe minarety, a cały kompleks zabudowań, ze szkołą koraniczną, szkołą prawa i bazarem, wpisano na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Edirne kilkakrotnie pełniło rolę stolicy państwa Osmanów, będąc ostatecznie zdetronizowane po upadku Konstantynopola przez zrodzony z jego zgliszcz Istambuł.
