O wyróżnienie powalczy 15 autorów. Przedstawiamy nominowanych w kategorii książka naukowa.
Nagrodę zainaugurowano z okazji 120. rocznicy urodzin Witolda Pileckiego – żołnierza Wojska Polskiego, który przedostał się do obozu Auschwitz, gdzie dokumentował niemieckie zbrodnie. Po wojnie, oskarżony o działalność szpiegowską, został skazany przez władze komunistyczne na karę śmierci. Jego życie skupiało w sobie doświadczenie dwóch totalitaryzmów – nazistowskiego i komunistycznego. I to właśnie stało się tematem przewodnim konkursu. Wyróżnienie otrzymają bowiem autorzy najlepszych książek historycznych minionego roku – monografii oraz reportaży – którzy opisują zderzenie obu dehumanizujących systemów.
Warto także zwrócić uwagę na specyfikę Nagrody Pileckiego, która nie skupia się tylko na polskich publikacjach, ale włącza do wyróżnionych tytułów także te ukazujące się w języku angielskim. Nie unika też tematyki współczesnej. Przewidziano bowiem wręczenie nagrody specjalnej dla korespondenta wojennego piszącego o obecnych konfliktach zbrojnych. To również hołd oddany Pileckiemu, który kilkadziesiąt lat wcześniej chciał zaalarmować międzynarodową opinię publiczną o Holokauście, przekazując raporty z niemieckiego obozu zagłady.
W pierwszej kategorii nominowanych zostało pięciu autorów naukowych książek historycznych. Wśród nich znalazła się amerykańska badaczka historii Żydów Eliyana R. Adler za swoją publikację „Survival on the Margins: Polish Jewish Refugees in the Wartime Soviet Union". Książka poświęcona została polskim Żydom, którzy ratując się przed Holokaustem, uciekali na Wschód. Amerykanka przytacza opowieści o próbach przetrwania, tułaczce po ZSRR oraz powojennych losach tych, którym udało się uniknąć śmierci.
Temat polskich uchodźców z czasów II wojny światowej powraca w publikacji kolejnego nominowanego – Tomasza Kurpierza. Jego książka „Henryk Sławik 1894–1944. Biografia socjalisty" to opowieść o polskim dyplomacie, który uratował przed niemieckimi represjami 30 tys. polskich obywateli, w tym 5 tys. Żydów. Sławik sam nie doczekał końca wojny. Za swoją pomoc polskim uciekinierom został zamordowany przez Niemców.
