To, co dzieje się na Ukrainie, to powtórka z pożogi opisanej przez Zofię Kossak, w książce pod takim właśnie tytułem, a wydanej po raz pierwszy w Krakowskiej Spółce Wydawniczej ze wstępem Stanisława Estreichera. Podtytuł tej pracy brzmiał „Wspomnienia z Wołynia 1917-1919”. Miałem z nią taką przygodę, że była w obszernej bibliotece mojego dziadka Teodora i chyba w 1980 lub 1981 roku pożyczył ją ode mnie Olek Galos, celem wydania jej w jakimś wydawnictwie bezdebitowym.
Czytaj więcej
Żanna Agałakowa, rosyjska dziennikarka i prezenterka Kanału Pierwszego rosyjskiej telewizji, która odeszła z pracy w proteście przeciw wojnie na Ukrainie, w rozmowie z BBC apeluje do Rosjan, aby wyłączyli telewizory.
Zofia Kossak barwnie opisuje w tej książce losy wojny i pogromy, ale kończy się ona optymistycznie słowami: „Ukraino czarnoziemna, Ojczyzno niewdzięczna, a umiłowana. Ziemio bezkresna, żyzna i szeroka, urodziwa a urodzajna, leniwa a senna, a nade wszystko, bliska i droga. Ziemio najmilsza, mimo prześladowań, ziemio rodzinna, pomimo traktatów. Ziemio Polska i ojczysta, mimo planów partii, Ziemio nasza – pomimo sądów cudzoziemskich”. Wcześniej jednak w „Pożodze” Zofia Kossak pisze: „Wojska Ententy są już w drodze ku Odessie, wojska Ententy za trzy tygodnie najdalej staną w Kijowie” – taka była wówczas nadzieja dla Ukrainy.
W 1982 roku, w stanie wojennym, przyjechał do Krakowa wnuk Zofii Kossak, François Rosset, aby tu robić doktorat pod kierunkiem prof. Jerzego Błońskiego. Ożenił się z moją młodszą siostrą Anną Kosch w sierpniu 1982 roku. Było wesele we Wrząsowicach, na którym pojawiło się wielu członków rodziny, ale też i cale grono internowanych, bo właśnie 22 lipca 1982 roku zostali objęci amnestią.
Córka Zofii Kossak, Anna Szatkowska, wraz ze swoim synem François Rossetem zaangażowali mnie jako adwokata do sprawy odzyskania nieruchomości w Górkach Wielkich, co się udało. Była to jedna z pierwszych moich spraw reprywatyzacyjnych w 1984 lub 1985 roku. Jest tam muzeum oraz schronisko dla młodzieży. Tam też jest pochowana Zofia Kossak, która zmarła w 1968 roku. Pośmiertnie została odznaczona medalem Sprawiedliwy wśród Narodów Świata w związku z inicjatywą powołania Rady Pomocy Żydom „Żegota”, a także orderem Orła Białego przez prezydenta Andrzeja Dudę. W kwietniu bieżącego roku rękami wiceprezesa Mateusza Szpytmy IPN przejął pieczę nad jej grobem w Górkach Wielkich.
