Deficyt w finansach publicznych niemal się podwoił

Wynik sektora finansów w ubiegłym roku okazał się nie być aż tak wysoki, jak najbardziej pesymistyczne scenariusze rynkowe, ale też nie tak niski, by mówić o bardzo dobrej kondycji publicznej kasy.

Publikacja: 04.04.2023 03:00

Premier Mateusz Morawiecki

Premier Mateusz Morawiecki

Foto: Fotorzepa/ Jerzy Dudek

Jak podał wstępnie GUS, deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych (a więc już całego sektora, nie tylko budżetu centralnego, wyliczany zgodnie z metodologią UE) wyniósł w 2022 r. 3,4 proc. PKB.

– To dokładnie tyle, ile prognozowaliśmy. W normalnych czasach, przed pandemią, taki poziom deficytu należałoby uznać za wysoki, wskazujący na konieczność zacieśniania – komentuje Karol Pogorzelski, ekonomista Banku Pekao. – Ale ubiegły rok był trudny ze względu na wojnę i kryzys energetyczny. Ekspansja fiskalna była nieunikniona, tak by gospodarstwa domowe i podmioty wrażliwe nie zostały aż tak boleśnie dotknięte wzrostem cen energii – wyjaśnia ekonomista.

W przeliczeniu na złote deficyt sektora sięgnął ok. 104 mld zł i był to najwyższy poziom (nie licząc pandemicznego 2020 r.) od 2010 r. Za lwią część tej kwoty odpowiadają tzw. fundusze pozabudżetowe, ponieważ budżet centralny miał tylko 12,4 mld zł deficytu w 2022 r., a samorządy – 8,1 mld zł.

Czytaj więcej

KE znów zacznie karać państwa UE za nadmierny deficyt budżetowy?

W porównaniu z 2021 r. deficyt sektor wzrósł o 1,6 pkt proc. (z 1,8 proc. PKB). Za to zadłużenie państwa (też liczone zgodnie z metodologią unijną) spadło w 2022 r. do 49,1 proc. z 53,6 proc. PKB rok wcześniej. W ujęciu liczbowym dług wzrósł o 101 mld zł (do 1,51 bln zł). A jego spadek w relacji do wartości produktu krajowego brutto wyjaśnia bardzo mocny inflacyjny wzrost tej wartości (o ponad 440 mld zł).

Wśród funduszy pozabudżetowych największy dług ma Fundusz Przeciwdziałania Covid-19 – 148 mld zł na koniec 2022 r. (10 mld zł więcej rok do roku), Tarcza finansowa PFR – niemal 74 mld zł (bez zmian r./r.) oraz Krajowy Fundusz Drogowy – ok. 63 mld zł (wzrost o 8,4 mld zł r./r.). W 2022 r. pojawiły się też dwa nowe tego typu fundusze – Pomocy (na rzecz uchodźców z Ukrainy), którego zadłużenie wyniosło 6,1 mld zł, oraz Wsparcia Siła Zbrojnych – 9,9 mld zł.

Ekonomiści prognozują, że deficyt całego sektora finansów publicznych również w 2023 r. będzie relatywnie wysoki. – Oczekujemy, że wyniesie on ok. 3,5 proc. PKB, ponieważ odbiorcy wrażliwi wciąż są chronieni przed skutkami kryzysu energetycznego – uważa Karol Pogorzelski.

Także zespół ekonomistów PKO BP ocenia, że koszty walki z kryzysem energetycznym, a także opóźnione skutki wysokiej inflacji (np. waloryzacja świadczeń i wynagrodzeń) będą balastem dla finansów państwa także w 2023 r. – Dołączą do tego wydatki wojskowe i nakłady energetyczne oraz niższe dochody. Deficyt w 2023 r. wzrośnie do 5,4 proc. PKB – oceniają.

Jak podał wstępnie GUS, deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych (a więc już całego sektora, nie tylko budżetu centralnego, wyliczany zgodnie z metodologią UE) wyniósł w 2022 r. 3,4 proc. PKB.

– To dokładnie tyle, ile prognozowaliśmy. W normalnych czasach, przed pandemią, taki poziom deficytu należałoby uznać za wysoki, wskazujący na konieczność zacieśniania – komentuje Karol Pogorzelski, ekonomista Banku Pekao. – Ale ubiegły rok był trudny ze względu na wojnę i kryzys energetyczny. Ekspansja fiskalna była nieunikniona, tak by gospodarstwa domowe i podmioty wrażliwe nie zostały aż tak boleśnie dotknięte wzrostem cen energii – wyjaśnia ekonomista.

Budżet i podatki
Głosowanie bankomatem? W Ełku przetestują ten pomysł w budżecie obywatelskim
Budżet i podatki
Powódź i straty liczone w miliardach. Czy budżet państwa to zniesie?
Budżet i podatki
Deficyt w budżecie: to już niemal połowa planu na cały rok
Budżet i podatki
Opodatkowanie e-papierosów idzie na boczny tor?
Materiał Promocyjny
Zarządzenie samochodami w firmie to złożony proces
Budżet i podatki
MF: dochody budżetowe kuleją. Będzie nowelizacja? Co z budżetem na 2025 rok?