Dodatkowa pensja przed przejściem na emeryturę. Co trzeba zrobić, by ją otrzymać?

Zgodnie z Kodeksem pracy osoby, które kończą swoją karierę zawodową i przechodzą na emeryturę lub rentę, powinny otrzymać od pracodawcy odprawę. Świadczenie to przysługuje wszystkim pracownikom, którzy spełniają określone warunki.

Publikacja: 20.10.2024 07:02

Odprawa pieniężna przysługuje każdemu pracownikowi, który kończy pracę i przechodzi na emeryturę lub

Odprawa pieniężna przysługuje każdemu pracownikowi, który kończy pracę i przechodzi na emeryturę lub rentę

Foto: Adobe Stock

Odprawa emerytalna i rentowa jest wypłacana zawsze, niezależnie od tego, ile wynosił staż pracy pracownika przed przejściem na emeryturę. Nie ma również znaczenia, jak długo dana osoba pracowała w danej firmie. Prawo do odprawy ma charakter powszechny, co oznacza, że świadczenie musi zostać wypłacone każdemu pracownikowi, który spełnia warunki.

Kto może otrzymać odprawę emerytalną lub rentową?

Prawo do odprawy emerytalnej i rentowej przysługuje osobom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę, powołania, mianowania lub wyboru. Nie dotyczy zatem osób świadczących usługi na podstawie umów cywilnoprawnych. Zgodnie z art. 92(1) § 1 Kodeksu pracy „Pracownikowi spełniającemu warunki uprawniające do renty z tytułu niezdolności do pracy lub emerytury, którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na rentę lub emeryturę, przysługuje odprawa pieniężna w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia". Aby  otrzymać świadczenie, nie wystarczy, że pracownik ukończy 60 lub 65 lat. Musi rzeczywiście zakończyć stosunek pracy i przejść na emeryturę lub rentę. Zgodnie z art. 92(1) § 2 „Pracownik, który otrzymał odprawę, nie może ponownie nabyć do niej prawa."

Należy dodać, że nie ma znaczenia, w jakim trybie i z czyjej inicjatywy zostanie rozwiązana umowa. W przypadku renty nieistotna jest przyczyna niezdolności do pracy. Odprawa należy się zarówno w momencie przejścia na rentę stałą, jak i okresową. Z kolei odprawa emerytalna przysługuje osobom, które przechodzą na zwykłą oraz na wcześniejszą emeryturę. Należy dodać, że wypłata tego świadczenia jest obowiązkowa. Pracodawca, który uchyli się od obowiązku, może zostać ukarany karą grzywny od 1000 do 30 000 zł.

Czytaj więcej

Wiek emerytalny w Polsce wyróżnia się na tle sąsiadów. Kto pracuje krócej?

Zasady dotyczące odprawy emerytalnej i rentowej

Pracownik, który dostał odprawę, nie może ponownie się o nią ubiegać w tej samej firmie, jest to bowiem jednorazowe świadczenie. Tak samo, jeśli osoba otrzymała już odprawę rentową, nie może ubiegać się o odprawę emerytalną i odwrotnie. Jeżeli jednak osoba pracuje w kilku firmach i zakończy stosunek pracy w każdej z nich w związku z przejściem na emeryturę lub rentę, należy się jej odprawa od każdego pracodawcy. Warunkiem jest jednak rozwiązanie stosunku pracy we wszystkich firmach w tym samym dniu. Aby otrzymać świadczenie, nie trzeba składać żadnego wniosku. Informacja o wypłaceniu odprawy powinna znaleźć się w świadectwie pracy.

Świadczenie nie może zostać przyznane osobie, która osiągnęła wiek emerytalny lub uzyskała prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy, ale kontynuuje zatrudnienie. Nie otrzymają go również pracownicy, którzy rozwiązują stosunek pracy z powodu przejścia na rentę rodzinną oraz osoby, które po rozwiązaniu umowy uzyskały świadczenie przedemerytalne.

Ile wynosi odprawa emerytalna i rentowa?

Zgodnie z Kodeksem pracy odprawa jest równa wartości 1-miesięcznego wynagrodzenia. Jej wysokość jest obliczana przy zastosowaniu tych samych zasad, jak przy wyliczaniu ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy. Warto dodać, że jest to kwota minimalna i pracodawca może wypłacić z własnej woli wyższe świadczenie. Informacji w tej sprawie należy szukać w układzie zbiorowym (o ile obowiązuje w firmie) lub w innym regulaminie wewnętrznym. Jeśli takie dokumenty nie funkcjonują, należy stosować się do zasad wynikających z Kodeksu pracy. Jeśli pracownikowi przysługują dodatkowe składniki wynagrodzenia, które nie są ustalone w stawce miesięcznej (np. premie), należy określić ich średnią wartość z danego okresu.

Czytaj więcej

Nawet 1780 zł renty miesięcznie z ZUS. Trzeba spełnić trzy warunki i złożyć wniosek

Odprawa emerytalna i rentowa jest uznawana za przychód ze stosunku pracy i podlega opodatkowaniu. Świadczenia są zwolnione ze składek ZUS (zarówno ze składki na ubezpieczenie zdrowotne, jak i społeczne).

W tych zawodach można liczyć na wyższą odprawę

Pewne grupy zawodowe otrzymują wyższą odprawę po zakończeniu umowy i przejściu na emeryturę lub rentę. Jej wartość jest bezpośrednio związana ze stażem pracy. Mowa m.in. o nauczycielach, pracownikach samorządowych i pracownikach służby cywilnej. Jak wygląda to w praktyce?

Nauczyciele

Zgodnie z art. 87 Karty Nauczyciela, nauczycielom przysługuje odprawa w wysokości:

  • 2-miesięcznego wynagrodzenia, jeśli staż pracy wynosi poniżej 20 lat,
  • 3-miesięcznego wynagrodzenia, jeśli staż pracy wynosi powyżej 20 lat.

Czytaj więcej

Wyższe emerytury i rekompensaty dla seniorów? ZUS podpowiada, co zrobić

Pracownicy samorządowi

Ustawa o pracownikach samorządowych zakłada, że osoby przechodzące na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy otrzymują jednorazową odprawę w wysokości:

  • 2-miesięcznego wynagrodzenia po 10 latach pracy,
  • 3-miesięcznego wynagrodzenia po 15 latach pracy,
  • 6-miesięcznego wynagrodzenia po 20 latach pracy.

Pracownicy służby cywilnej

Zgodnie z ustawą o służbie cywilnej wysokość odprawy dla pracowników wynosi:

  • wartość 3-miesięcznego wynagrodzenia w przypadku stażu pracy poniżej 20 lat,
  • wartość 6-miesięcznego wynagrodzenia w przypadku stażu pracy powyżej 20 lat.

Odprawa emerytalna i rentowa jest wypłacana zawsze, niezależnie od tego, ile wynosił staż pracy pracownika przed przejściem na emeryturę. Nie ma również znaczenia, jak długo dana osoba pracowała w danej firmie. Prawo do odprawy ma charakter powszechny, co oznacza, że świadczenie musi zostać wypłacone każdemu pracownikowi, który spełnia warunki.

Kto może otrzymać odprawę emerytalną lub rentową?

Pozostało 93% artykułu
Spadki i darowizny
Ta grupa nie musi zgłaszać spadku do urzędu skarbowego
Zdrowie
Dodatkowe opłaty w szpitalach. Za co pacjent musi sam zapłacić?
Edukacja i wychowanie
Ferie zimowe 2025 później niż zazwyczaj. Oto terminy dla wszystkich województw
Prawo drogowe
Nadchodzą duże zmiany w prawie drogowym. Rząd wskrzesza martwe przepisy
Materiał Promocyjny
Fotowoltaika naturalnym partnerem auta elektrycznego
Prawo rodzinne
Sąd Najwyższy: Żona zrobiła większą karierę. Mąż nie dostanie mniej po rozwodzie
Materiał Promocyjny
Seat to historia i doświadczenie, Cupra to nowoczesność i emocje