Specjalny urlop tylko dla ojców. Za dni wolne płaci ZUS

Urlop ojcowski to jedno ze świadczeń przysługujących w momencie urodzenia dziecka. Jest to wyłączne i samodzielne prawo ojca, niezależne od uprawnień, które posiada matka. Kiedy i w jaki sposób można z niego skorzystać?

Publikacja: 15.10.2024 11:28

Urlop ojcowski należy wykorzystać w ciągu 12 miesięcy od urodzenia dziecka

Urlop ojcowski należy wykorzystać w ciągu 12 miesięcy od urodzenia dziecka

Foto: Adobe Stock

Urlop ojcowski przysługuje nie tylko biologicznym, ale również adopcyjnym ojcom. Aby móc skorzystać z tego świadczenia, mężczyzna nie musi pozostawać w stosunku pracy w dniu narodzin dziecka. Nie musi też pozostawać w związku małżeńskim z matką malucha. Prawo do skorzystania z urlopu przysługuje mu także w przypadku rozwodu.

Kiedy można skorzystać z urlopu ojcowskiego?

Od czasu nowelizacji Kodeksu pracy, która nastąpiła 6 kwietnia 2023 roku, ojcowie mogą skorzystać z urlopu w ciągu:

  • 12 miesięcy od momentu narodzin dziecka,
  • 12 miesięcy od uprawomocnienia się decyzji o przysposobieniu.

W drugiej sytuacji możliwość skorzystania z urlopu ojcowskiego obowiązuje do momentu ukończenia przez dziecko 14. roku życia. Prawo do świadczenia nie przysługuje ojcom, którzy zostali pozbawieni władzy rodzicielskiej i nie mają kontaktu z dzieckiem lub nie uczestniczą w jego wychowaniu. W takim przypadku, jeśli złożyliby wniosek o urlop, a pracodawca dowiedziałby się o ich sytuacji, ma prawo odrzucić wniosek. Jak zostało już wspomniane, ojciec nie musi pozostawać w stosunku pracy w dniu narodzin. Wystarczy, że podejmie zatrudnienie w ciągu 12 miesięcy od dnia urodzenia dziecka lub w ciągu 12 miesięcy od otrzymania decyzji o przysposobieniu.

Czytaj więcej

Część rodziców ma problemy z "babciowym". Na te pułapki trzeba uważać

Ile trwa urlop ojcowski?

Urlop ojcowski trwa 14 dni kalendarzowych. Do tego okresu są wliczane również dni wolne od pracy. Na liczbę dni urlopu nie ma wpływu fakt urodzenia więcej niż jednego dziecka. Urlop można wykorzystać jednorazowo lub w dwóch częściach, z założeniem, że jedna część nie może być krótsza niż tydzień. Jeśli urlop uległby skróceniu z różnych powodów, pracownik nie ma możliwości odzyskania niewykorzystanych dni.

Jak skorzystać z urlopu ojcowskiego?

Ojcowie, którzy chcą skorzystać z przysługującego im prawa, muszą złożyć pisemny wniosek do pracodawcy nie później niż 7 dni przed planowaną datą rozpoczęcia urlopu. Jeśli spóźnią się ze złożeniem wniosku, pracodawca ma prawo odmówić. Dokument można dostarczyć drogą elektroniczną lub w formie papierowej. Dodatkowo należy dołączyć do niego odpis skróconego aktu urodzenia dziecka, kopię prawomocnego postanowienia sądu o przysposobieniu dziecka (w razie adopcji) oraz oświadczenie pracownika dotyczące tego, czy korzystał już z urlopu. Zgodnie z przepisami w Kodeksie pracy pracodawca musi uwzględnić wniosek pracownika. W czasie trwania urlopu ojcowskiego mężczyźni podlegają takiej samej ochronie jak kobiety przebywające na urlopie macierzyńskim. Co to oznacza?

  • Po zakończeniu urlopu pracownik musi być dopuszczony do pracy na dotychczasowym stanowisku lub jeśli nie jest to możliwe, na stanowisku równorzędnym, na warunkach nie mniej korzystnych.
  • Od dnia, gdy pracownik złoży wniosek o urlop aż do momentu jego zakończenia, pracodawca nie może wypowiedzieć i rozwiązać z nim stosunku pracy oraz prowadzić przygotowań do wypowiedzenia lub rozwiązania bez wypowiedzenia. Ochrona przed zwolnieniem obowiązuje na 7 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu.
  • Wypowiedzenie lub rozwiązanie stosunku pracy w tym czasie byłoby możliwe wyłącznie w postaci tzw. zwolnienia dyscyplinarnego, czyli z winy pracownika. W takim przypadku to pracodawca musi udowodnić winę pracownika.
  • Rozwiązanie umowy za wypowiedzeniem od dnia złożenia wniosku jest możliwe w przypadku ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy. W takiej sytuacji termin musi zostać uzgodniony z zakładową organizacją związkową. Udowodnienie faktu upadłości lub likwidacji również jest obowiązkiem pracodawcy.
  • Jeśli pracownik jest zatrudniony w oparciu o umowę na czas określony, a jej koniec przypada na czas trwania urlopu, pracodawca ma prawo ją rozwiązać. W takim przypadku ostatni dzień obowiązywania umowy będzie jednocześnie ostatnim dniem urlopu.

Czytaj więcej

Już ponad 300 tys. złożonych wniosków. Program obowiązuje od 1 października

Dodatkowe informacje o urlopie ojcowskim

Pracownicy mogą skorzystać z urlopu ojcowskiego w dowolnym momencie, muszą jedynie zmieścić się we wspomnianym wyżej terminie 12 miesięcy. Co za tym idzie dni wolne mogą nałożyć się w czasie z urlopem macierzyńskim. Ojciec nie może zrzec się świadczenia na rzecz matki. Jeśli nie wykorzysta wolnych dni przed upływem terminu, możliwość zwolnienia przepada, bez prawa do wypłaty ekwiwalentu.

Urlop jest płatny w wysokości 100 proc. podstawy wymiaru zasiłku. Za dni wolne płaci ZUS. Aby móc skorzystać z tego świadczenia, konieczne jest podleganie ubezpieczeniu chorobowemu (może być płacone w ramach składek obowiązkowych lub dobrowolnych). Oznacza to, że z urlopu mogą skorzystać zarówno osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę, umowy zlecenie lub prowadzące działalność gospodarczą.

Urlop ojcowski przysługuje nie tylko biologicznym, ale również adopcyjnym ojcom. Aby móc skorzystać z tego świadczenia, mężczyzna nie musi pozostawać w stosunku pracy w dniu narodzin dziecka. Nie musi też pozostawać w związku małżeńskim z matką malucha. Prawo do skorzystania z urlopu przysługuje mu także w przypadku rozwodu.

Kiedy można skorzystać z urlopu ojcowskiego?

Pozostało 93% artykułu
Praca, Emerytury i renty
250 dni pracy i 115 dni wolnych. Jak zaplanować urlop w 2025 roku? Kalendarz
Praca, Emerytury i renty
Ten dodatek dla właścicieli psów to nawet 527 zł. Kto może liczyć na wsparcie?
Spadki i darowizny
Czy teściowie dziedziczą po zięciu lub synowej? I odwrotnie? W jednym przypadku
Podatki
Skarbówka zażądała 240 tys. zł podatku od odwołanej darowizny. Jest wyrok NSA
Materiał Promocyjny
Klimat a portfele: Czy koszty transformacji zniechęcą Europejczyków?
Prawo w Polsce
Jest apel do premiera Tuska o usunięcie "pomnika rządów populistycznej władzy"