Paweł Łepkowski: Trzy wzory dla polskiej polityki imigracyjnej

Powiedzmy sobie jasno: Polska nie ma i nigdy nie miała jasnej strategii imigracyjnej. Dotychczasowa dyskusja polityczna o napływie i osiedlaniu się cudzoziemców w naszym kraju rozbijała się między antyimigracyjnymi fobiami prawicy a histeryczną i całkowicie pozbawioną refleksji nadgorliwością przedstawicieli lewicy do przyjmowania w kraju kogo popadnie. Mylono przy tym – co zresztą nadal się robi – prawo azylu z regulacjami mającymi na celu uzupełnienie własnych zasobów ludzkich dla potrzeb rozwoju gospodarczego kraju.

Czytaj więcej

Cudzoziemcy

Prof. Ewa Łętowska: Donald Tusk nie może zawiesić prawa azylowego

Premier nie może sam zawiesić praw azylowych - powiedziała w RMF24 prof. Ewa Łętowska, sędzia Trybunału Konstytucyjnego w stanie spoczynku odnosząc się do sobotniej zapowiedzi Donalda Tuska. Jej zdaniem "decyzja polityczna wyprzedziła obudowę prawną tego pomysłu".

Czym jest prawo azylu? Komu przysługuje i na jak długo?

Zacznijmy zatem od zasadniczego rozróżnienia polityki imigracyjnej i prawa azylu. W 1991 r. Polska przystąpiła do Konwencji dotyczącej statusu uchodźców z 1951 r., zmienionej 16 lat później Protokołem nowojorskim (1967). Oba te dokumenty, podobnie jak Konwencja o uchodźcach z 10 września 1969 r., jasno definiuje termin uchodźca, który dotyczy każdej „osoby, która z powodu zewnętrznej agresji, okupacji, obcej dominacji lub zdarzeń poważnie zakłócających porządek publiczny w części lub całości kraju swojego pochodzenia lub obywatelstwa, jest zmuszona do opuszczenia miejsca stałego zamieszkania w celu szukania schronienia w innym miejscu poza krajem swojego pochodzenia lub obywatelstwa”.

Fundamentem prawa azylu jest zasada niezawracania wyrażona w art. 33 Konwencji: „Żadne Umawiające się Państwo nie wydali lub nie zawróci w żaden sposób uchodźcy do granicy terytoriów, gdzie jego życiu lub wolności zagrażałoby niebezpieczeństwo ze względu na jego rasę, religię, obywatelstwo, przynależność do określonej grupy społecznej lub przekonania polityczne.” Należy jednak podkreślić, że cudzoziemiec występujący o azyl w kraju będącym stroną Konwencji musi udowodnić, że powrót do kraju swojego pochodzenia będzie dla niego oznaczać prześladowania ze strony tego państwa oraz – co często jest zapominane – ze strony innych osób lub organizacji, w tym np. bojówek, wrogich wspólnot religijnych lub zorganizowanych grup przestępczych. Jak zatem należy interpretować zapowiedź premiera Donalda Tuska, że Polska czasowo zawiesi prawa do azylu?

Jak się ma ta zapowiedź do art. 56 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, który gwarantuje bezpieczeństwo cudzoziemcowi poszukującemu ochrony przed prześladowaniem? Czy sformułowanie „zawieszenia prawa azylu” jest jedynie zapowiedzią zaostrzenia wymagań wobec cudzoziemców, którzy staranniej muszą dowodzić, że grożą im prześladowania po powrocie do kraju ojczystego?

Czytaj więcej

Plus Minus

Czy Europa jest gotowa na nową falę imigracji

Przez lata Viktor Orbán był odżegnywany od czci i wiary za sposób, w jaki traktował uchodźców. Dziś cała Unia idzie jego śladem, bo fala migracji może zmieść rządy nawet największych krajów Wspólnoty.

Lepsza jakakolwiek polityka imigracyjna niż jej brak

Osobnym zagadnieniem jest całościowa polityka imigracyjna, której w Polsce w ogóle nie ma. Już sama zapowiedź ogłoszenia nowej strategii imigracyjnej daje nadzieję, że wreszcie coś się pod tym względem zmieni. Lepsza bowiem jakakolwiek ramowa polityka imigracyjna niż jej całkowity brak. Należy przy tym stanowczo zaznaczyć, że polityka imigracyjna w przeciwieństwie do prawa azylu nie podlega żadnym zobowiązaniom międzynarodowym i jest wyłącznie obszarem związanym z interesem państwa polskiego.

Mamy kilka światowych przykładów, na których możemy lub nie powinniśmy się wzorować. Ja proponuję przyjrzeć się trzem strategiom, które w największym stopniu uniknęły błędów państw Europy Zachodniej i Stanów Zjednoczonych.

Choć nie brzmi to poprawnie, powinniśmy z góry przyjąć, że celem polityki imigracyjnej państwa rozwiniętego jest przede wszystkim szeroko pojęty „drenaż mózgów”, a więc strategia mająca na celu przyciąganie z zagranicy przede wszystkim lub wyłącznie specjalistów i naukowców. Pod tym względem największy sukces w Europie odniosła polityka imigracyjna Szwajcarii. Obecnie 25 proc. populacji tego kraju to imigranci. Jednak droga do obywatelstwa szwajcarskiego jest długa i trudna. Cudzoziemiec, który chce zostać Szwajcarem, musi wykazać się nie tylko kwalifikacjami, wykształceniem czy chęcią do rozwoju swoich umiejętności zawodowych, ale także pomyślnie zintegrować się ze społecznością kantonu, który zamieszkuje. Nie wystarczy zatem mieć odpowiednie kwalifikacje zawodowe i przestrzegać szwajcarskiego prawa, żeby zostać Szwajcarem. Społeczność kantonu, który zamieszkuje cudzoziemiec, oczekuje od niego asymilacji kulturowej, a także zaangażowania w prace społeczne i aktywności kulturowej. Imigranci nie muszą być monitorowani przez służby imigracyjne, ale wystarczy, że są oceniani przez swoich własnych sąsiadów. I to obywatele ostatecznie oceniają w referendum kantonalnym poziom asymilacji cudzoziemców ubiegających się o obywatelstwo szwajcarskie. Ten wzór można z powodzeniem zastosować w polskich gminach.

Czytaj więcej

Opinie Ekonomiczne

Hubert A. Janiszewski: Dziewięć warunków mądrej polityki migracyjnej w Polsce

Wybór jest taki: albo oblężona twierdza, albo polityka selektywnej imigracji zakładająca stopniowe przyjmowanie migrantów zgodnie z interesem gospodarczo-demograficznym kraju, wsparte programem adaptacji i integracji.