Bezpieczna sprzedaż mieszkania z lokatorem

Możliwe, wykonalne i niekoniecznie stresujące dla stron – takie może być zbycie nieruchomości. Dobra umowa załatwia problem.

Publikacja: 20.10.2022 21:26

Dobrej umowy nie znajdziemy w internecie

Dobrej umowy nie znajdziemy w internecie

Foto: shutterstock

Na trudnym rynku najmu podczas niedoborów lokali wiele osób może stanąć przed dylematem, czy operacje na takich lokalach są zgodne z prawem i bezpieczne. To także ważne dla najemców, którzy mogą się obawiać takich czynności prawnych.

Kupno z lokatorem

Przepisy o najmie art. 678 § 1 kc wprowadzają zasadę, że w razie zbycia nieruchomości wynajętej, jej nabywca wstępuje z mocy prawa w stosunek najmu na miejsce zbywcy. Dzieje się to automatycznie, niezależnie od tego, czy nabywca wiedział o istnieniu takiej umowy i czy fakt jej zbycia był znany najemcy. Z chwilą zawarcia umowy sprzedaży wynajmującym staje się nabywca nieruchomości.

To nietypowe rozwiązanie zostało wprowadzone dla zapewnienia ochrony interesów najemcy. A jak podkreśla radca prawna Anna Niecikowska, gdyby tak się nie stało, najemca byłby pozbawiony możliwości używania nieruchomości, a jedynie mógłby domagać się od zbywcy odszkodowania z powodu niewykonania umowy najmu.

– Doradzając kupującym, często spotykam się także z błędnym przekonaniem, że nabywca może wypowiedzieć umowę najmu z zachowaniem ustawowych terminów, jeśli umowa nie była zawarta z zachowaniem formy pisemnej i z datą pewną. Takie porady krążą w internecie i niejeden kupujący był już niemile zaskoczony po nabyciu lokalu z najemcą. Faktycznie jest taki zapis, tylko nie stosuje się go do najmu lokali mieszkalnych – opowiada prawniczka.

Na ogół lokator wie o planowanej sprzedaży mieszkania, gdyż właściciel będzie pokazywał je potencjalnym nabywcom, co w świetle standardowych umów powinno być uzgodnione z najemcą.

– Dla zapewnienia komfortu i jak najlepszych relacji w praktyce warto rozważyć zorganizowanie spotkania obecnego właściciela mieszkania, najemcy i potencjalnego nabywcy w celu zapoznania się oraz przedyskutowania treści umowy najmu, szczegółów zasad, na jakich do tej pory było wyjmowane mieszkanie, i przedstawienie najemcy swojej wizji na zarządzanie tą nieruchomością po sfinalizowaniu transakcji – przypomina Katarzyna Przybylska z Fundacji Habitat for Humanity Poland.

Gdy jestem nabywcą

Przede wszystkim należy sprawdzić, czy dana nieruchomość jest przez kogoś faktycznie użytkowana i przez kogo. Czy są to osoby, którym będzie przysługiwał lokal socjalny, co ma znaczenie dla ich ewentualnej eksmisji, czy są w niej czyjeś rzeczy, kto jest w niej zameldowany oraz czy została zawarta umowa najmu, a jeśli tak – to czy jest to najem na cele mieszkaniowe, okazjonalny itp.

– Radzę moim klientom, kupującym nieruchomość, dodać do umowy przedwstępnej stosowne zapisy, które będą dawały im możliwość nieprzystąpienia do umowy przyrzeczonej sprzedaży i odzyskania danego zadatku, w sytuacji gdy wyjdzie na jaw, że lokal jest zajmowany przez lokatorów – poleca mec. Niecikowska. Jak podkreśla, warto także dodać stosowne oświadczenia zbywcy w umowie przedwstępnej, a następnie w notarialnej umowie sprzedaży, które przygotowuje prawnik specjalizujący się w prawie nieruchomości, żeby zabezpieczyć się przed sytuacją, że nabywany lokal jest jednak wynajmowany.

Los najemcy

Przede wszystkim nie trzeba obawiać się zmiany właściciela, jeśli ma dobrą umowę najmu. Ta bowiem będzie regulowała relacje także z nowym wynajmującym. Po pierwsze, kupujący często nabywają lokal z najemcą z myślą o inwestycji i uzyskaniu pasywnego dochodu. Wówczas nowy właściciel nie będzie chciał się pozbyć najemcy. Zagrożenie dotyczy natomiast wysokości czynszu, który może być podwyższany przez nowego wynajmującego.

– W interesie najemcy często będzie utrzymanie stosunku najmu i poprawne relacje z nowym właścicielem. Istotnym jest również, że gdyby nowy właściciel chciał podwyższyć czynsz najmu, musi pamiętać o ograniczeniach wynikających z ustawy o ochronie praw lokatorów oraz, ewentualnie, treści umowy najmu – wskazuje natomiast Paula Dominiak z Fundacji Habitat for Humanity Poland.

Przed taką niespodzianką można się zabezpieczyć, określając w umowie najmu ramy podwyżki czynszu lub w ogóle wyłączyć taką możliwość, co jest możliwe szczególnie w umowie najmu okazjonalnego. A jak dodaje mec. Niecikowska, jeżeli najemca planuje dłużej zamieszkiwać w danej nieruchomości, może także ujawnić prawo najmu w księdze wieczystej danej nieruchomości. Wówczas takie prawo uzyskuje skuteczność względem nabywcy, który nie będzie mógł zasłaniać się niewiedzą.

Wypowiedzenie umowy

Wprawdzie w kodeksie cywilnym jest przepis, który mówi, że teoretycznie możliwe jest wypowiedzenie najmu przez nabywcę, jeśli najemca jeszcze nie objął lokalu mieszkalnego w posiadanie. Jednak przepisy dotyczące wypowiedzenia najmu przez nabywcę w ogóle nie znajdują zastosowania do najmu podlegającego ustawie o ochronie lokatorów. A to 97 proc. przypadków najmu lokali mieszkalnych.

– Tutaj nabywca, jako wynajmujący, może wypowiedzieć najem lokalu mieszkalnego z przyczyn wymienionych w sposób wyczerpujący w tej ustawie w art. 11. Nie ma wśród nich przypadku zbycia najętego lokalu w czasie trwania najmu i to niezależnie od tego, czy lokator objął lokal w posiadanie, czy nie. Natomiast praktycznie fakt zamieszkiwania przez lokatora bądź nie oczywiście ma ogromne znaczenie – tłumaczy Anna Niecikowska. Istnieją sposoby na wcześniejsze jego zakończenie, które wynikają z samej umowy najmu.

Niezależnie od tego, czy jest się potencjalnym nabywcą czy lokatorem zbywanego lokalu mieszkalnego, należy pamiętać o tym, że dobra umowa najmu to podstawa i może skutecznie ochronić interesy. Warto zatem zlecić jej przygotowanie komuś, kto specjalizuje się w takich umowach, a nie korzystać ze wzoru ściągniętego z internetu.

Na trudnym rynku najmu podczas niedoborów lokali wiele osób może stanąć przed dylematem, czy operacje na takich lokalach są zgodne z prawem i bezpieczne. To także ważne dla najemców, którzy mogą się obawiać takich czynności prawnych.

Kupno z lokatorem

Pozostało 95% artykułu
Nieruchomości
Wywłaszczenia po polsku. Prawo do własności to pusty slogan
Nieruchomości
Jaka umowa najmu z cudzoziemcem
Nieruchomości
Zawilgocone mieszkania od dewelopera
Nieruchomości
Resort mięknie w sprawie daniny
Materiał Promocyjny
Wpływ amerykańskich firm na rozwój polskiej gospodarki
Nieruchomości
Przecieka garaż, zapadł się chodnik i co dalej