Spirytus uderzył w budżet

Alkohol szerokim strumieniem płynął do Polski z Ukrainy jako koncentrat płynu do spryskiwania szyb samochodowych. Po  odkażeniu był sprzedawany do celów spożywczych. Przez to, że Urząd Celny w Przemyślu w latach 2004 – 2007 nie pobierał od importowanego alkoholu etylowego akcyzy, cła i VAT, Skarb Państwa stracił prawie  3 mld zł – wytyka NIK.

Za zgodą ministerstwa

– Działalność organów Służby Celnej wszystkich szczebli stwarzała możliwość wystąpienia zjawisk korupcyjnych na  wielką skalę – mówi "Rz" Jacek Jezierski, prezes NIK.

Wyniki raportu Izby są druzgocące dla kierownictwa Ministerstwa Finansów.

NIK ustaliła, że tylko przez przejście graniczne w Przemyślu do Polski trafiło ok. 41 tys. ton produktu, który w ukraińskich dokumentach celnych określany był jako skażony spirytus etylowy. A w polskich – jako koncentrat płynu do spryskiwaczy. Ta drobna z pozoru różnica miała kolosalne znaczenie podatkowe. Pozwalała uznać ten alkohol za produkt objęty zerową stawką akcyzy, a nie od niej zwolniony. W ten sposób importerzy mogli bez trudu zmieniać przeznaczenie wyrobu poza jakąkolwiek kontrolą organów celnych. I nie musieli spełniać żadnych warunków, tak jak jest to przy korzystaniu ze zwolnienia podatkowego.

Importerzy działali w majestacie prawa i za przyzwoleniem Ministerstwa Finansów, które wydało wytyczne celnikom potwierdzające, że klasyfikacja wyrobów jest prawidłowa. Co więcej, pozwalało na to obowiązujące od 1 maja 2004 r. do 23 listopada 2007 r. rozporządzenie MF, choć przepisy UE nakazywały stosowanie zwolnienia.

Fikcyjne kontrole

Celnicy, do których dotarła "Rz", opowiadają o panującym wówczas w Urzędzie Celnym w Przemyślu nepotyzmie. Szefem urzędu był Andrzej K., którego konkubina nadzorowała laboratorium badające próbki importowanego alkoholu etylowego. Oddział kolejowy w Medyce, przez który wjeżdżały transporty, nadzorował zastępca K. – Jacek W., jego żona pracowała w agencji celnej obsługującej sprawy związane z importem. W tej samej agencji – według informacji "Rz" – dyrektorem handlowym od sierpnia 2002 do czerwca 2003 r. był obecny szef Służby Celnej Jacek Kapica.

Jeden z celników z urzędu w Przemyślu twierdzi, że szefostwo tak ustawiało pracę, by kontrole były fikcją. – Do kontroli cystern o wysokości 4 metrów byli oddelegowani funkcjonariusze uprawnieni do kontroli do 3 metrów. Celowo nas tak dobierali, byśmy nic nie mogli sprawdzić – podkreśla.

Zastanawia badanie próbek wwożonego towaru. Opinię, czy jest taki jak zadeklarowany w papierach, wydawało Laboratorium Celne w Przemyślu. – Przychodził wynik, że to zagęszczony spryskiwacz. Ale napisana drobnym drukiem adnotacja mówiła, że ostateczna decyzja należy do celnika – opowiada rozmówca "Rz". I dodaje: – Niby jak miałem stwierdzić, co to jest? Wypić czy powąchać?

Zdaniem celników był to ewidentny przekręt, każdy wiedział, że to nie koncentrat, lecz spirytus. – Lekko skażony, z 3-proc. bitreksem, który prosto można usunąć – dodaje inny. Opowiadają, że ukraińscy celnicy śmiali się, że ich spirytus u nas zamienia się w spryskiwacz do szyb.

Kara za prawdę

Celnicy, którzy nie godzili się na taką odprawę, byli mobbingowani. – Od dawna wskazywaliśmy, że dochodzi do nadużyć – mówi Sławomir Siwy, przewodniczący Związku Zawodowego Celnicy PL, który jako pierwszy zaalarmował prokuraturę. – Szeregowi funkcjonariusze i pracownicy sprzeciwili się procederowi, za co ponosili konsekwencje służbowe.

Kto ponosi winę? Od dwóch lat śledztwo w sprawie afery alkoholowej prowadzi Prokuratura Apelacyjna w Rzeszowie. – Na razie nikomu nie postawiliśmy zarzutów – mówi "Rz" Damian Mirecki, naczelnik wydziału ds. przestępczości zorganizowanej i korupcji Prokuratury Apelacyjnej w Rzeszowie.