Samorządom brakuje narzędzi i pieniędzy na zapobieganie podtopieniom i powodziom

Na południu Polski trwają intensywne opady, co spowodowało podniesienie poziomu wielu rzek i strumieni. W niektórych miejscowościach trwa ewakuacja ludności albo akcje ratunkowe służb. Samorządy na zagrożonych terenach apelują, aby w miarę możliwości zabezpieczyć dobytek (np. przenieść samochód w miejsce, gdzie nie grozi mu zalanie) oraz uruchamiają całodobowe infolinie, udzielające mieszkańcom informacji, co robić w kryzysowej sytuacji.

Czytaj więcej

Prawo dla Ciebie

Szybkie zasiłki dla powodzian. Ile to pieniędzy i co zrobić, żeby je otrzymać?

Poszkodowani powodzią w województwach dolnośląskim i opolskim mogą liczyć na szybkie wypłaty zasiłków powodziowych. Według rządu są na to przygotowane pieniądze.

Regulacja rzek i odprowadzanie nadmiaru wód opadowych: za co odpowiadają samorządy?

Co jednak w świetle prawa leży w zakresie kompetencji władz samorządowych, jeśli chodzi o regulację rzek i odprowadzanie nadmiaru wód opadowych?

- Kwestie związane z ochroną przed powodzią wywołaną ze strony wód śródlądowych płynących: rzek, potoków, czy głównych kanałów, zostały wyjęte spod kontroli samorządu i przekazane do Wód Polskich. Oznacza to, że dziś za kwestię obwałowań czy zbiorników retencyjnych odpowiadają Wody Polskie, a samorząd nie ma z tym nic wspólnego – mówi Grzegorz Kubalski, dyrektor Biura Związku Powiatów Polskich.

- Obowiązki gminy w sprawie gospodarki wodnej wynikają bardziej z poczucia odpowiedzialności za społeczność lokalną, bo po nowelizacji prawa wolnego zadania w zakresie melioracji zostały przypisane Wodom Polskim. Dlatego domagamy się rewizji tych przepisów nie tylko w zakresie taryf, ale i przywróceniu samorządom wojewódzkim melioracji cieków wodnych. Projekt odpowiednich rozwiązań jest jednak dopiero konsultowany w kancelarii premiera i ma niebawem trafić do Sejmu – zauważa z kolei Leszek Świętalski, sekretarz generalny Związku Gmin Wiejskich RP.

Czytaj więcej:

Biznes

Europejski Niebieski Ład – nowe wyzwania dla firm

Wśród przedsiębiorców standardem stało się raportowanie śladu węglowego, a już niedługo realnym obowiązkiem może stać się liczenie śladu wodnego.

Pro

Strefa prawna i faktyczna, czyli Wody Polskie jedno, a samorządy drugie

Inaczej sprawę przedstawiają same Wody Polskie. Departament Komunikacji i Edukacji Wodnej w odpowiedzi na nasze pytania poinformował, że w ramach wykonywania zadań ustawowych realizowane są prace utrzymaniowe – na samych wodach (zgodnie z art. 226 prawa wodnego) oraz na urządzeniach wodnych (art. 188). Zadania te, w zależności od właściciela mogą być realizowane przez Wody Polskie, ale także przez samorządy oraz użytkowników wód, co wynika wprost z wykonywania praw właścicielskich przez jednostki i podmioty. Dodano ponadto że: „Podział obowiązków w zakresie odprowadzania wód opadowych przebiega między sferą prawną należącą do organów Wód Polskich, a sferą faktyczną spoczywającą na władzach samorządowych”.

- Samorządowcy nie patrzą więc na przepisy prawa, tylko na potrzeby życia i w związku z tym podejmują odpowiednie decyzje. Całodobowe dyżury urzędników to działania pozorne – tłumaczy Leszek Świętalski. - Efektywnym rozwiązaniem jest zaś dystrybucja worków z piaskiem, nie czekanie aż przyjdzie fala powodziowa, ani na polecenia władz krajowych. Cieszy, że samorządy biorą sprawy w swoje ręce. Przepisy prawa to jedno, a zdrowy rozsądek i poczucie odpowiedzialności to druga sprawa. Bo w przypadku katastrofy ciężko wytłumaczyć, że ustawa nie pozwalała uruchomić jakichś środków – dodaje.

Czytaj więcej:

Administracja

Pieniądze na rozbudowę i modernizację sieci wodociągowych

Zarząd województwa świętokrzyskiego ogłosił nabór wniosków o środki z działania 2.6 „Infrastruktura wodno-ściekowa”. To szansa na pozyskanie dotacji przez samorządy i wyspecjalizowane przedsiębiorstwa.

Pro

Prawo wodne nie reguluje natomiast obowiązków jednostek samorządu terytorialnego dotyczących odprowadzania wód opadowych. Wody Polskie w ustawie z 20 lipca 2017 r. Prawo wodne nie są obarczone żadnymi obowiązkami w zakresie odbioru i odprowadzania wód opadowych. Jedynie na podstawie art. 397 w zw. z art. 14 oraz art. 389 pkt 1 w zw. z art. 35 ust. 3 pkt 7 ustawy – Prawo wodne, organy Wód Polskich udzielają pozwoleń wodnoprawnych na odprowadzanie wód opadowych i roztopowych do wód lub urządzeń wodnych. Mogą być one ujęte w systemy kanalizacji deszczowej służące do odprowadzania opadów atmosferycznych albo w systemy kanalizacji zbiorczej w granicach administracyjnych miast.

Czytaj więcej

Nieruchomości

Betonoza zbiera żniwo. Inwestorzy nie pamiętają o hydrologii

Nie ma gdzie odprowadzać wód opadowych – alarmują firmy budowlane. A miasta nie zgadzają się na odprowadzanie ich do kanalizacji burzowej.

Odchodzenie od miejskiej betonozy

Kanalizacja deszczowa na obszarach zurbanizowanych jest co do zasady zadaniem własnym samorządu.

- Trzeba jednak podkreślić, że standardy projektowania kanalizacji deszczowej opierają się na zdolności przyjęcia wody z opadów, jakich można się było spodziewać nie rzadziej niż raz na pięć lat (choć to jeszcze zależy od lokalizacji) – tłumaczy Grzegorz Kubalski.

- Jeśli mówimy o deszczach nawalnych, które statystycznie zdarzają się raz na 100 czy 500 lat, to każdy system kanalizacji deszczowej okaże się niewydajny i nieuniknione będą lokalne podtopienia. Zwłaszcza tam, gdzie mamy do czynienia z zabetonowaniem dużej powierzchni i związanym z tym bardzo szybkim spływem wody do najniżej położonych miejsc – dodaje.

- Wciąż są też opory przeciw odchodzeniu od betonozy. Powoli następuje tu zwrot, ale jeszcze do niedawna dominowało założenie, by jak najszybciej wodę odprowadzić do głównych cieków. Teraz coraz bardziej idziemy w stronę retencji i jak najdłuższego zatrzymywania wody – mówi Leszek Świętalski.

Na wsiach jest łatwiej

W przypadku dróg zaś, za odprowadzenie wody odpowiada jej zarządca, czyli w przypadku dróg gminnych gmina, powiatowych – powiat, a krajowych – Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad. Jedynie na terenach zurbanizowanych odwadnianie jest elementem kanalizacji deszczowej i współodpowiedzialność za to ponosi gmina (miasto). Natomiast na wsiach zwykle nie ma potrzeby tworzenia takiej kanalizacji.

- Jeśli jest respektowany obowiązek zagospodarowania wody opadowych na swojej nieruchomości to dzięki dużej powierzchni gruntu zdolnej do wchłaniania wody mamy do czynienia ze spowolnieniem spływu wody. Dodatkowo na terenach rolniczych działają systemy melioracji, które też są w stanie przyjąć przynajmniej część nadmiaru wody – tłumaczy Grzegorz Kubalski.