Porządki w KRS. Co zakłada nowa ustawa o Krajowej Radzie Sądownictwa?

Uchwalona nowelizacja ustawy o KRS wejdzie w życie 14 dni po ogłoszeniu, ale oczywiście pod warunkiem że podpisze ją prezydent. Wcześniej zajmie się nią jeszcze Senat.

Nowe przepisy przewidują, że w tajnych i bezpośrednich wyborach wszyscy sędziowie w Polsce wyłonią 15 sędziów członków Krajowej Rady Sądownictwa (z ogólnej liczby 25 członków). Zgłoszenia kandydatów do Rady będą weryfikowane przez Państwową Komisję Wyborczą, która przeprowadzi wybory do nowej Rady. Kandydat będzie musiał przejść przez procedurę wysłuchania publicznego z możliwością zadawania mu pytań.

Z dniem ogłoszenia wyników wyborów przeprowadzonych w nowym trybie ustanie działalność obecnej KRS w części dotyczącej sędziów, którzy zostali wybrani w niekonstytucyjnym trybie przez Sejm (w tym kontekście formułowany jest jeden z głównych zarzutów wobec nowelizacji, czyli przerwanie kadencji KRS). Wspólna kadencja członków Rady rozpocznie się z dniem następującym po ogłoszeniu wyników wyborów. Członkowie Rady poprzedniej kadencji będą pełnili swoją funkcję do dnia rozpoczęcia wspólnej kadencji nowych członków Rady.

Ustawa reformująca KRS: pełna reprezentacja

Według nowych zasad w KRS reprezentowani mają być wszyscy sędziowie. Znajdą się w niej:

Prawo wybierania członków będzie przysługiwać sędziom Sądu Najwyższego, sądów powszechnych, wojskowych i administracyjnych. Warunek jest jeden – w dniu głosowania muszą być czynnymi sędziami. Możliwe będzie oddanie głosu tylko na jednego kandydata.

Czytaj więcej

Sądy i trybunały

Sejm uchwalił zmiany w KRS. Mogą się zderzyć z wetem prezydenta

Sejm zdecydowaną większością głosów przyjął w piątek zmiany w KRS. - Ta nowela przywraca niezależną KRS – mówił Michał Szczerba, poseł sprawozdawca. Za przyjęciem zmian opowiedziało się 244 posłów, przeciw było 199.

Zasady głosowania nowej KRS

Wybory członków KRS zarządzi Państwowa Komisja Wyborcza (uchwałą ogłoszoną w Monitorze Polskim). Ta ostatnia zarządzi pierwsze wybory członków KRS w ciągu 21 dni od wejścia w życie nowelizacji. Zostaną one wyznaczone na dzień przypadający nie później niż w ciągu trzech miesięcy od wejścia w życie nowych przepisów (co ma nastąpić 14 dni po publikacji ustawy).

Prawo kandydowania na członka nowej Krajowej Rady Sądownictwa nie będzie przysługiwać sędziom, którzy objęli stanowisko przy udziale obecnej Rady. Od tej zasady przewidziano jeden wyjątek – chodzi o sędziów, którzy powrócili na urząd sędziego i poprzednio zajmowane stanowisko na swój wniosek.

Państwowa Komisja Wyborcza po ogłoszeniu listy kandydatów na członków Rady poinformuje w Biuletynie Informacji Publicznej o możliwości zgłoszenia udziału w wysłuchaniu publicznym kandydatów na członków Rady oraz terminie składania zgłoszeń. Musi to nastąpić nie później niż na 21 dni przed dniem wyborów.

Udział w wysłuchaniu będzie mogła zgłosić osoba fizyczna. Zgłoszenie trzeba będzie złożyć do Państwowej Komisji Wyborczej. Wysłuchanie publiczne będzie nagrywane, a nagranie zostanie udostępnione w BIP na stronie PKW.

Pierwsze posiedzenie nowej Krajowej Rady Sądownictwa zwoła minister sprawiedliwości – nie później niż w ciągu 14 dni od ogłoszenia wyników wyborów do KRS. Obradom Rady przewodniczył będzie najstarszy wiekiem członek będący sędzią.

Czynnik społeczny w wyborze nowej KRS

Uchwalona przez Sejm nowelizacja przewiduje też powołanie Rady Społecznej przy KRS, która będzie doradzała w sprawach dotyczących rozpatrywania i oceny kandydatów do pełnienia urzędu na stanowiskach sędziowskich i asesorskich.

Celem Rady będzie zapewnienie otwartego udziału organizacji obywatelskich i zawodowych w tworzeniu strategii reform w sądownictwie. Chodzi także o zagwarantowanie obiektywizmu w ich monitorowaniu. Utworzenie Rady umożliwi pełną kontrolę procesu nominacji sędziów i będzie skuteczniej chronić sądy przed ewentualnymi naciskami politycznymi.

Czytaj więcej

Sądy i trybunały

Nowa ustawa o Krajowej Radzie Sądownictwa wzbudziła ogromne emocje

Nowela ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa zbiera skrajne opinie.

W skład Rady wejdą osoby wskazane przez:

Jedna trzecia członków Rady będzie wyznaczana przez prezydenta, który jednak do skutecznego wykonania swojego uprawnienia formalnie będzie potrzebował podpisu premiera (będzie to jedynie wymóg proceduralny bez bezpośredniego wpływu na wybór składu).

Członkami Rady będą także przedstawiciele organizacji pozarządowych wskazywani przez Radę Działalności Pożytku Publicznego. Kadencja Rady Społecznej ma trwać cztery lata.

Etap legislacyjny: trafi do Senatu

Opinie dla „Rzeczpospolitej”