Zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie intensywnie eksploatowana była ostatnio kwestia wpływu zawezwania do próby ugodowej na bieg przedawnienia. Przypomnijmy, że po wejściu w życie kodeksu cywilnego przyjmowano raczej zgodnie, że zawezwanie to przerywa bieg przedawnienia. Ostatnio natomiast pojawiły się stanowiska odmienne, które można sprowadzić do dwóch zasadniczych kierunków. Pierwszy z nich, można by rzec: materialnoprawny i subiektywizujący, uzależnia skutek przerwania biegu przedawnienia od rzeczywistego zamiaru, jaki towarzyszył występującemu z wnioskiem o zawezwanie do próby ugodowej. Drugi, można by rzec: procesowy, za właściwe do oceny owego skutku uznaje już postępowanie pojednawcze, co miałoby później wiązać sąd orzekający o danym roszczeniu w postępowaniu rozpoznawczym.
Między skrajnościami
Wobec doniosłości przedawnienia dla praktyki obrotu próby rozwiania wątpliwości zasługują na poparcie i niezależnie od ich kierunku przedstawiają wartość samą w sobie. Do tego właśnie zmierzało pytanie prawne przedstawione poszerzonemu składowi siedmiu sędziów SN postanowieniem z 16 października 2020 r., IV CSK 107/20.
Niezależnie od powyższego, 2 grudnia 2021 r. Sejm RP uchwalił nowelizację przepisów kodeksu cywilnego o przedawnieniu (druk sejmowy nr 1344/2021), spełniając postulat, by po zawezwaniu do próby ugodowej przerwanie biegu przedawnienia zastąpić „słabszym" skutkiem: zawieszenia na czas postępowania pojednawczego. Na pierwszy rzut oka propozycja ta jest atrakcyjna jako kompromisowa między stanowiskami skrajnymi: że każde zawezwanie przerywa bieg przedawnienia, czemu zarzuca się zbytnie uprzywilejowanie wierzyciela, który mógłby tym sposobem przerywać bieg przedawnienia w nieskończoność, i że nie wywołuje ono w ogóle tego skutku lub zależy od nieweryfikowalnych ocen zamiaru uprawnionego wnoszącego o zawezwanie do pojednania.
Z punktu widzenia polityki prawa i jego skuteczności procedowaną propozycję należy jednak widzieć w szerszym kontekście zmian, których w reżimie przedawnienia dokonano ustawą z 13 kwietnia 2018 r., a które pozbawiają omawianą propozycję atrakcyjności. Chodzi o dwie zmiany art. 118 k.c.
Czytaj więcej
Sąd nie ma prawa badać rzeczywistych intencji strony sporu występującej z kolejnymi próbami zawarcia ugody.