Podatnicy muszą się liczyć z tym, że fiskus nie odpuści odsetek od zaległości. Nawet jeden dzień opóźnienia w zapłacie podatku powoduje konieczność naliczenia odsetek, chyba że nie przekroczą one 8,70 zł. Sytuacja wygląda zupełnie inaczej, gdy to skarbówka jest winna podatnikowi oprocentowanie nadpłaty. W praktyce zdarza się, że fiskus pomija swoje zobowiązanie do zwrotu odsetek na rzecz podatnika. A z uwagi na niejasne przepisy podatnicy nie dochodzą słusznie przysługującego im oprocentowania nadpłat podatku.
Przysługuje do dnia zwrotu
Nadpłaty podlegają oprocentowaniu w wysokości takiej jak odsetki od zaległości (obecnie 8 proc.). Oprocentowanie przysługuje do dnia zwrotu nadpłaty lub zaliczenia jej na poczet zobowiązań podatnika. Na tym kończą się podobieństwa pomiędzy odsetkami od zaległości i od nadpłat. Przepisy dotyczące odsetek od nadpłaty są lakoniczne. Brakuje zwłaszcza kompletnej regulacji dotyczącej tego, jak dochodzić odsetek, gdy organ podatkowy z własnej inicjatywy ich nie nalicza.
Ordynacja podatkowa w art. 78 § 3 wymienia zdarzenia, które powodują, że podatnik ma prawo do odsetek od nadpłaty. Odsetki mogą przysługiwać od różnych momentów w zależności od tego, w jaki sposób fiskus przyczynił się do powstania nadpłaty.
Przykład 1
Jeżeli sąd uchylił błędnie wydaną decyzję określającą podatek, to odsetki przysługują od dnia powstania nadpłaty. Jeżeli natomiast fiskus spóźnia się ze zwrotem nadpłaty (zasadniczo ma na to 30 dni od stwierdzenia nadpłaty w decyzji) lub zbyt długo prowadził postępowanie (ponad dwa miesiące), to nadpłata przysługuje od złożenia wniosku o jej stwierdzenie.
Tryb przyznania
Redakcja przepisów o oprocentowaniu nadpłat wskazuje, że są one bezpośrednio adresowane do organów podatkowych. Fiskus z urzędu jest zobowiązany do naliczania i zwrotu odsetek od nadpłat. Dlatego nie przewidziano trybu dochodzenia odsetek przez podatnika. Co jednak robić, gdy organ podatkowy zwraca nadpłatę bez przysługujących odsetek? Nie ma na to pytanie jednoznacznej odpowiedzi. Nie oznacza to jednak, że nie istnieje racjonalne rozwiązanie.