Konstytucja, a nie „szariat”

Polska debata publiczna jest w coraz mniejszym stopniu oparta na faktach i rzetelnej analizie stojących przed wspólnotą wyzwań, a coraz bardziej na emocjach, fałszywych lub zniekształconych informacjach oraz stereotypach. Zawęża się pole do rzeczywistej dyskusji o problemach, które mają kluczowe znaczenie cywilizacyjne.

W toczących się dyskusjach miejsce rzetelnej wymiany zdań coraz częściej zastępują powierzchowne „medialne wrzutki” przedstawiające w krzywym zwierciadle stanowisko adwersarza. Coraz skuteczniejsi są ci, którzy chcą całkowicie wyjąć poza nawias życia publicznego wszystkich, z którymi się nie zgadzają. Jeżeli to się nie zmieni, trudno z optymizmem patrzeć na przyszłość naszego kraju.

Prawda a racja silniejszego

Musimy opowiedzieć się po jednej ze stron tego samego sporu, który przed wiekami toczyli sofiści z Sokratesem. Traktując prawdę jako względną, wierzyli w absolutną moc chwytów erystycznych i „racji silniejszego”. Stający naprzeciw nich Sokrates pozostał wierny prawdzie jako kategorii obiektywnej i sprawiedliwości pojmowanej jako coś więcej niż puste słowa – nawet wówczas, gdy wymagało to wypicia cykuty.

Instytut Ordo Iuris powstał po to, żeby dyskusję o problemach ważnych i trudnych ukierunkować na rozmowę o ich istocie. Od samego początku zrzeszeni w nim prawnicy wiedzą, że oznacza to nierówną konfrontację z potężną machiną socjotechniki uruchamianą przy okazji każdego istotnego sporu etycznego.

Polemika z tekstem red. Michała Szułdrzyńskiego „Szariat po staropolsku” (magazyn „Plus Minus”, 26-27 stycznia), w którym powielono wiele fałszywych kalek dotyczących różnych aspektów działania Ordo Iuris, to okazja, żeby zdiagnozować to zjawisko. Szkoda, że dziennikarz, przytaczając nieprawdziwe i nieścisłe informacje na temat instytutu, nie tylko nie podjął z nimi żadnej polemiki, ale jeszcze winą za ich rozpowszechnienie obarczył pomówioną organizację.

W 2016 r. dyskusję na temat projektu ustawy o pełnej ochronie ludzkiego życia zdominowała bezprecedensowa kampania kłamstw. Duża część mediów podawała, że zakazane mają być badania prenatalne, ograniczona możliwość leczenia matek w ciąży, a poronienia mogą być karane więzieniem. Te fake newsy stały się głównym tematem debaty parlamentarnej i motorem lewicowych protestów. Ci, którzy zweryfikowali te fakty, byli w szoku – jak Maja Bohosiewicz, która po przeczytaniu projektu dowiedziała się, że żaden z głównych zarzutów wobec ustawy nie jest prawdziwy i zadeklarowała, że „wypisuje się z czarnego protestu”.

Podobna strategia dezinformacyjna miała być zastosowana w kolejnych latach wielokrotnie.

Na początku stycznia szybko sprowadzono do absurdu dyskusję o zmianach w nieefektywnym systemie przeciwdziałania przemocy domowej, który nadal traktuje jako przesłankę interwencji „krytykę” lub „kontrolę” dziecka, a zawodzi w sytuacjach poważnych naruszeń prawa. Powodem stało się oczywiście błędne sformułowanie przepisu przedstawionej przez rząd nowelizacji, która miała dopiero trafić do konsultacji społecznych. Próby merytorycznego rozgraniczenia potrzebnych reform i wymagających korekty błędów legislacyjnych zostały zbyte jako „popieranie przemocy”.

Jeszcze dalej idące spłycenie dyskusji nastąpiło, gdy w miejsce potrzebnej debaty o wyeliminowaniu agresji z języka debaty publicznej prezydent Warszawy zobowiązał szkoły do przeprowadzenia zajęć o „mowie nienawiści” i odesłał je do wadliwych materiałów, które jako „homofobię nowoczesną” określały sprzeciw wobec „politycznych postulatów ruchu LGBT”, jako „seksizm życzliwy” – docenianie i ochronę kobiet, a tezę, że „chłopcy nie noszą spódniczek” klasyfikowały jako szkodliwy stereotyp. Racjonalna argumentacja, że kolportowanie takich treści nie tylko nie doprowadzi do realizacji deklarowanego celu, ale go ośmieszy, została w przekazie wielu mediów pominięta, a przeciwników programu przedstawiano jako głosicieli „mowy nienawiści”.

Szczególną konsternację budzą przypadki nazywania ekspertów organizacji broniących ludzkiego życia i rodziny „katolickimi fundamentalistami”, czy twierdzenie, że nawołują oni do wprowadzenia „szariatu”. Można to odczytać tylko jako próbę zdeprecjonowania i wyłączenia z debaty każdego, kto jasno sprzeciwia się założeniom neomarksizmu. Takie określenia zaskakują szczególnie w przypadku organizacji prawniczej, jak Instytut Ordo Iuris, która w swojej argumentacji nie powołuje się na argumenty religijne, nawiązując do postanowień ustawy zasadniczej i orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego.

Iluzja racjonalnego dyskursu

Racjonalny dyskurs oparty o prawdę wymaga też czytelnego nazwania wartości, które reprezentują jego uczestnicy. Obserwując rozwój debaty publicznej po rewolucji 1968 r. i zmiany prawne w krajach zachodniej Europy, widzimy, że chociaż retorycznie przedstawiciele ugrupowań chadeckich czy konserwatywnych odwoływali się w do wartości rodziny, małżeństwa i ludzkiego życia, to rzadko wychodzili z pozytywnymi propozycjami wzmocnienia ich ochrony i niemal nigdy nie wycofywali wprowadzonych przez lewicę przepisów likwidujących ochronę niewinnego życia czy podważających tożsamość prawną małżeństwa. W praktyce to stanowisko oznaczało akceptację podstawowych założeń kulturowego marksizmu i jedynie sprzeciw wobec ich zbyt szybkiego wdrażania.