Nagroda „Rzeczpospolitej” im. Jerzego Giedroycia: Za pogłębianie współpracy polsko-ukraińskiej

Prof. Igor Cependa jest rektorem Przykarpackiego Uniwersytetu Narodowego im. Wasyla Stefanyka w Iwano-Frankowsku. W swoich badaniach naukowych skupia się na tematyce relacji ukraińsko-polskich. W latach 1996–1999 był sekretarzem ambasady Ukrainy w Polsce.

Profesor Stanisław Stępień jest dyrektorem Południowo-Wschodniego Instytutu Naukowego w Przemyślu i wykładowcą w Państwowej Akademii Nauk Stosowanych w Przemyślu. Jego zainteresowania badawcze to m.in. stosunki polsko-ukraińskie w XIX i XX w., mniejszości narodowe w Polsce i na świecie, dzieje Kościoła greckokatolickiego, dzieje kultury na Kresach Wschodnich.

Czytaj więcej

Komentarze

Bogusław Chrabota: Przyznaliśmy Nagrodę Giedroycia 2023

Wśród wyróżnionych nagrodą „Rzeczpospolitej” im. Jerzego Giedroycia są działacze społeczni, pisarze, historycy, politycy z całego regionu. Zawsze, bez wyjątku, ludzie wybitni, patrioci swoich ojczyzn. Jest w nich ten sam dostojny rys. W tym roku wyróżniamy dwóch wybitnych naukowców i społeczników, orędowników polsko-ukraińskich spraw.

To, co nas łączy

Kapituła Nagrody „Rzeczpospolitej” im. Jerzego Giedroycia uzasadniła przyznanie tegorocznej nagrody następująco: „Za wieloletni wysiłek w kreowaniu atmosfery przyjaźni między narodami polskim i ukraińskim. Za nieugięte wspieranie wszystkiego co łączy i przeciwstawianie się temu co dzieli narodowe tradycje Polski i Ukrainy. I za odwagę wysiłku intelektualnego w dochodzeniu historycznej prawdy o relacjach między obu narodami”.

Czytaj więcej

Kultura

Profesor Stanisław Stępień: Polacy i Ukraińcy razem osiągnąć mogą więcej

- Stworzyliśmy najlepszą w Polsce bibliotekę ukrainoznawczą, poznałem osobiście Jerzego Giedroycia - mówi profesor Stanisław Stępień, dyrektor Południowo-Wschodniego Instytutu Naukowego w Przemyślu, laureat tegorocznej Nagrody im. Giedroycia.

– Rok temu mówiłem o „wyjątkowym” roku wojny. Mija kolejny rok i, niestety, nasza geopolityczna sytuacja niewiele się zmieniła. Zagrożenie jest, w mojej opinii, większe, a konflikt nie słabnie – powiedział Maciej Maciejowski, prezes Gremi Media, wydawcy „Rzeczpospolitej”. – Podobnie jak rok temu zacytuję zawsze aktualne słowa Jerzego Giedroycia: „Musimy za wszelką cenę utrzymać niepodległość Ukrainy, Litwy, Białorusi, bo to jest w naszym życiowym interesie”. Powtarzam ten cytat, bo mam wrażenie, że obok największego niebezpieczeństwa, jakim jest konflikt zbrojny, pojawiło się następne: przyzwyczajenie do sytuacji za naszą wschodnią granicą, jej utrwalenie, a co za tym idzie – obojętność rosnąca, im bardziej na zachód i południe od Bugu się oddalamy.

Prezes Maciejowski podkreślił, że dzisiaj Nagroda im. Jerzego Giedoycia nie tylko wyróżnia wybitne osobowości, dbające o dobre stosunki na wschodzie Europy.

– Powinna też podkreślać, jak ważne są wolność i niepodległość państw zbudowanych na tych samych uniwersalnych wartościach – dodał. – Pozwolę sobie zacytować manifest Kongresu Wolności Kultury, w którym z ramienia paryskiej „Kultury” uczestniczył Jerzy Giedroyc: „Wolność i pokój są nierozdzielne. W każdym kraju, pod jakimikolwiek rządami, ogromna większość prostych ludzi boi się wojny i jest jej przeciwna. […] Żadna filozofia polityczna czy teoria ekonomiczna nie może rościć sobie prawa do monopolu na wolność jako taką.” – To swoisty paradoks, że 30 lat po upadku komunizmu nasz świat stanął przed zagrożeniami, które dawno uznaliśmy za anachronizm – mówił Bogusław Chrabota, redaktor naczelny „Rzeczpospolitej”. – Jeszcze dekadę temu żyliśmy w naiwnym przekonaniu o bezpiecznej przyszłości naszego kawałka świata.

Czytaj więcej

Kultura

Profesor Igor Cependa: Przez setki lat walczymy z imperium

Nikt nie zapomni, jak Polak brał nieznajomego Ukraińca na granicy za rękę i prowadził go do swojego domu – mówi prof. Igor Cependa.

Wszystko zmienił jednak imperializm rosyjski, wywracając do góry nogami nasze poczucie bezpieczeństwa i geopolitykę. Doktryna Giedroycia nie przestała być aktualna. Dziś kierunkami myślenia wytyczonymi przez redaktora „Kultury” kieruje się nie tylko Warszawa, ale wiele europejskich stolic. Gorzki to tryumf po latach, choć podkreśla wagę refleksji patrona naszej nagrody.

Redakcja „Rzeczpospolitej” ustanowiła nagrodę w 2001 r., w pierwszą rocznicę śmierci znakomitego redaktora i polityka, twórcy „Kultury” i Instytutu Literackiego w Paryżu.

Przywilej polityka

Wyróżnienie mogą otrzymać osoby lub instytucje kierujące się zasadami wyznawanymi przez Jerzego Giedroycia, które cechuje bezinteresowna troska o sprawy publiczne, umacnianie pozycji Polski w Europie oraz pogłębianie dialogu między narodami Europy Środkowo-Wschodniej.

Gala, którą poprowadziła Anna Zejdler, odbyła się w Bibliotece Narodowej. Tradycyjnie otworzył ją wiersz Agnieszki Osieckiej „Przywilejem polityka jest…”, który zinterpretował Andrzej Seweryn, dyrektor Teatru Polskiego w Warszawie. Laudację wygłosił Jan Malicki.

Jak poinformowała Hanna Wawrowska, sekretarz Kapituły, do nagrody nominowani byli także: Wiera Meniok – szefowa Fundacji „Muzeum i Festiwal Brunona Schulza” w Drohobyczu, Alvydas Nikžentaitis – historyk, dyrektor Instytutu Historii Litwy, Ewa Ośniecka-Tamecka – prorektor Kolegium Europejskiego w Natolinie.