Geografowie przeciwko łączeniu przedmiotów. Nie chcą, by geografię połączono z przyrodą

Pomysł połączenia biologii, chemii, fizyki i geografii budzi kontrowersje. Nie wszystkim podoba się, by rozpoczynające się w czwartej klasie szkoły podstawowej nauczanie przyrody było kontynuowane także w co najmniej piątej i szóstej klasie (tak było przed reformą oświaty przeprowadzoną przez PiS), a być może także i w kolejnych latach. Obecnie przeciwko tej zmianie zaprotestowali geografowie.

„Planowane połączenie przedmiotów: geografii, biologii, chemii i fizyki w jeden przedmiot pod nazwą »przyroda« uważamy za całkowicie chybiony. Niesie ogromne ryzyko niepełnowartościowego wykształcenia młodego pokolenia i może pozbawić go umiejętności reagowania na problemy współczesnego świata” – twierdzi prof. Urszula Myga-Piątek, przewodnicząca Polskiego Towarzystwa Geograficznego w wydanym przez tę organizację stanowisku.

Czytaj więcej

Edukacja

Biologia i chemia mogą zniknąć ze szkół. Zastąpi je przyroda

Wiele wskazuje na to, że od 2026 r. uczniowie szkół podstawowych będą uczyli się przyrody, która zastąpi biologię, geografię, chemię czy nawet fizykę.

„Przyjęcie takiego rozwiązania spowoduje, że uczniowie zostaną pozbawieni profesjonalnego kształcenia z geografii, biologii, chemii i fizyki. Każdy z tych przedmiotów obejmuje specjalistyczną wiedzę oraz umiejętności jej stosowania w działaniu praktycznym, które są obecnie filarami dla rozwoju cywilizacyjnego oraz racjonalnego gospodarowania zasobami środowiska” – podkreśla z kolei Komitet Nauk Geograficznych PAN w stanowisku podpisanym przez prof. dr. hab. Zbigniewa Zwolińskiego. Zaznaczono w nim także, że „treści geograficzne skutecznie sprzyjają kształtowaniu u młodzieży postaw patriotycznych, otwartości i tolerancji wobec innych narodów, kultur i poglądów oraz podejmowania aktywnych działań na rzecz regionu i kraju”.

Prof. dr hab. Paweł Churski, przewodniczący Konferencji Kierowników Jednostek Geograficznych, również wyraża „zdecydowany sprzeciw. „Planowana zmiana dotknie dzieci, których wiedza i umiejętności będą zawężone i spłycone, gdyż jak wskazują dotychczasowe doświadczenia w zakresie kształcenia przyrody, jest to jedynie wprowadzenie do rozumienia zjawisk w otaczającym ich świecie, a nie dogłębne ich poznanie” – czytamy w sygnowanym przez niego stanowisku.

Autorzy pomysłu przekonują, że to lepsze dla dzieci

To, że dzieci po tej zmianie wyjdą ze szkół niedouczone, jest jednym z najczęściej podnoszonych argumentów przeciwko planowanej reformie. Geografowie dodatkowo obawiają się, że momencie, gdy geografia stanie się częścią przyrody, zostanie zbyt duży nacisk położony na geografię fizyczną, zbyt mały na ekonomiczną, społeczną, demografię itp.

Resort edukacji jednak przekonuje, że jest to zmiana korzystna dla dzieci pomagająca im połączyć wiedzę o tym samym zjawisku podawaną podczas różnych lekcji. – Na przykład gdy mówimy dziś o kwaśnym deszczu, to poruszamy sprawy z chemii, biologii i geografii. A często jest tak, że uczniowie mówią o tym samym zjawisku na różnych przedmiotach, nie wiedząc, że mówią o tym samym – tłumaczyła Katarzyna Lubnauer w programie „Rzecz o polityce”. 

Do sprawy odniósł się również w podcaście „Szkoła na nowo” dr Tomasz Gajderowicz, wicedyrektor Instytutu Badań Edukacyjnych. – W niektórych krajach przedmioty przyrodnicze funkcjonują jako science. U nas niejako rozdzieliliśmy to na poziomie, na którym jeszcze tego nie trzeba rozdzielać. One na poziomie podstawowym mają tak dużo wspólnego, że my właśnie te korelacje tematyczne częściowo tracimy w momencie, w którym uczy tego zupełnie trzech różnych nauczycieli w swoim tempie, nie zawsze się komunikując i nawet na poziomie samej podstawy nie ma tej spójności – tłumaczył ekspert.

Czytaj więcej

Szkoły podstawowe i średnie

"Szkoła na nowo": Edukacja obywatelska zamiast HiT – co zmieni się w szkole?

Od 2025 r. do szkół wejdzie edukacja obywatelska skupiająca się na kształtowaniu postaw obywatelskich młodych ludzi. Nauka ma być bardziej praktyczna, o tematyce części zajęć będą decydować nauczyciele.

Czy dzieci będą niedouczone?

Geografowie zwracają także uwagę na to, że taki zabieg łączenia przedmiotów stosowany był już w przeszłości. „Koncepcja przedmiotu »przyroda« była już wprowadzona w sześcioletniej szkole podstawowej i spowodowała ogromny deficyt wiedzy i umiejętności wśród uczniów gimnazjów. W związku tym stoimy na stanowisku, iż każdy z przedmiotów powinien pozostać odrębnym i być realizowanym przez nauczycieli o akademickim wykształceniu specjalistycznym” – podkreśla Polskie Towarzystwo Geograficzne.

Dr Gajderowicz odpowiada: – Nie ma dowodów z badań, które by mówiły na przykład, że agregacja przedmiotów przy zachowaniu tej samej siatki godzin spowoduje, że dzieci nie będą niczego umiały.