Polskie firmy duszone kosztami. Lista problemów

Najważniejszą barierą rozwoju dla biznesu są koszty wynagrodzeń. W kolejnych latach sytuacja się nie zmieni, bo pracowników ubywa. Co powinny zrobić firmy?

Publikacja: 17.06.2024 04:30

Polskie firmy duszone kosztami. Lista problemów

Foto: Adobe Stock

Wśród kluczowych barier hamujących rozwój biznesu w Polsce na pierwsze miejsce wróciły koszty pracy, wskazało je aż 86 proc. przedsiębiorców – wynika z najnowszej edycji badania Grant Thornton, które „Rzeczpospolita” opisuje jako pierwsza.

Polska pod względem kosztów pracy wypada znacznie gorzej niż średnia dla wszystkich 32 przebadanych krajów. Tam jako kluczową barierę koszty pracy wskazało 48 proc. przedsiębiorców, a w samej Europie – 51 proc.

Demografia uderza w rynek pracy

Ten niepokojący wynik dla Polski jest efektem podwyżek płacy minimalnej w roku bieżącym i w latach poprzednich, którym towarzyszyła presja płacowa, będąca z kolei pokłosiem niskiej stopy bezrobocia. Wzrost wynagrodzeń będzie dodatkowo wspierany przez podwyżki dla pracowników sfery budżetowej. Według Credit Agricole wynagrodzenia w gospodarce narodowej w 2024 r. urosną mocniej niż w 2023 r. Dynamika może sięgnąć 15 proc. W przyszłym roku powinna spadać, ale nadal będzie wysoka, w okolicach 9–10 proc.

Niestety, sytuacja na polskim rynku pracy na optymizm nie pozwala. – Biorąc pod uwagę sytuację demograficzną, skutkującą ciągłym odpływem netto pracowników z rynku pracy, bariera wysokich kosztów pracy prawdopodobnie również w kolejnych latach będzie królować w podobnych zestawieniach – uważa Marcin Mrowiec, główny ekonomista Grant Thornton. Dodaje, że odpowiedzią przedsiębiorstw powinno być zwiększanie efektów skali poprzez inwestycje w automatyzację i robotyzację, wychodzenie na rynki zagraniczne oraz konsolidowanie wokół siebie mniejszych graczy.

Wtóruje mu Tomasz Starus, prezes Allianz Trade w Polsce. – Prawdziwe wyzwanie wiąże się przede wszystkim ze zmianą struktury gospodarki. Z rynku wypadają firmy bazujące na niskich kosztach. Wyzwaniem jest, jak ten model biznesu zastąpić modelem o wyższej wartości dodanej i działającym w dużym stopniu w sposób zautomatyzowany – podsumowuje.

Skok biurokracji

Za największym wyzwaniem, czyli kosztami pracy, znalazły się ceny energii. Jako „silną” lub „bardzo silną” przeszkodę w rozwoju wskazało je 83 proc. ankietowanych (wobec 85 proc. rok temu). Mimo że od czasu kryzysu energetycznego z 2022 r. ceny spadły, to nadal utrzymują się na wysokim poziomie. Tu Polska również wypada gorzej niż inne kraje. Średnio na wysokie ceny energii narzeka 51 proc. firm na świecie, a w samej Europie – 55 proc.

Na miejscu trzecim wśród barier w Polsce znalazła się niepewność ekonomiczna, którą odczuwa blisko trzy czwarte zarządzających firmami. Wyprzedziły nas tylko Singapur i Argentyna. Znamienne, że odsetek firm narzekających na niepewność jest obecnie w Polsce aż o 23 pkt proc. wyższy niż w trudnym, pandemicznym 2020 r.

Na czwartym miejscu znalazła się biurokracja. Od lat stanowi ona jedną z kluczowych barier wskazywanych przez polskie firmy. Nic dziwnego. W samym 2023 r. wprowadzono ponad 1600 zmian przepisów regulujących działalność gospodarczą, natomiast uchylono jedynie 41 takich regulacji. Co więcej, przepisy wprowadzane są coraz szybciej. To właśnie biurokracja zanotowała najmocniejszy wzrost wśród wszystkich siedmiu barier: o 7 pkt proc., do 56 proc. Choć pewnym pocieszeniem może być fakt, że w latach 2020–2022 odsetek ten był jeszcze wyższy.

Piątą barierą jest brak odpowiednich kandydatów na stanowiska w firmach. Szóstą – brak zamówień, a siódmą – dostęp do finansowania.

Przekuć w szansę

Odpowiedzi firm dobrze wpisują się w głosy przedsiębiorców, jakie wybrzmiewają w „Barometrze polskiego biznesu”, czyli corocznym badaniu realizowanym przez naszą redakcję. Choć PKB przyspieszył, a inflacja wyhamowała, to w tegorocznej edycji „Barometru” tylko 44 proc. firm podało, że spogląda w przyszłość z optymizmem. Jako największe wyzwania wymieniały transformację energetyczną i wzrost płac. Na ten ostatni wskazało niemal 60 proc. menedżerów.

Z badania Grant Thornton płynie niepokojący wniosek: bariery dla biznesu w Polsce nie słabną. Po wyciągnięciu średniej ze wszystkich siedmiu analizowanych obszarów okazuje się, że w Polsce niemal 60 proc. firm postrzega je jako istotne hamulce rozwojowe. Średnia dla wszystkich badanych państw jest poniżej 50 proc. Zarówno na świecie, jak i w samej Europie odczuwalność barier rok do roku spadła. W Polsce jest na takim samym poziomie jak w 2023 r., wobec 2022 r. odsetek wzrósł o 7 pkt proc., a wobec 2019 r. – o 4 pkt proc.

Dla wielu firm przeciwdziałanie barierom może być dodatkowym impulsem rozwojowym. – Pracując z przedsiębiorcami na co dzień, widzimy, że nie pozostają oni bierni i dostosowują swoje strategie. Są to zarówno strategie ucieczki do przodu, jak i adaptacyjne, reorganizacje i restrukturyzacje – wymienia Małgorzata Kuik, partner w Grant Thornton Poland. Jej zdaniem poszukiwanie innowacji, usprawnień czy nowych szans rynkowych może sprawić, że przedsiębiorcy nie tylko skutecznie pokonają bariery, ale wręcz wejdą na wyższy poziom.

– Czas kryzysu to czas refleksji strategicznej, a taka refleksja może wyjść firmie tylko na dobre – podsumowuje.

Wśród kluczowych barier hamujących rozwój biznesu w Polsce na pierwsze miejsce wróciły koszty pracy, wskazało je aż 86 proc. przedsiębiorców – wynika z najnowszej edycji badania Grant Thornton, które „Rzeczpospolita” opisuje jako pierwsza.

Polska pod względem kosztów pracy wypada znacznie gorzej niż średnia dla wszystkich 32 przebadanych krajów. Tam jako kluczową barierę koszty pracy wskazało 48 proc. przedsiębiorców, a w samej Europie – 51 proc.

Pozostało 91% artykułu
Czym jeździć
Technologia, której nie zobaczysz. Ale możesz ją poczuć
Tu i Teraz
Skoda Kodiaq - nowy wymiar przestrzeni
Biznes
Jest decyzja sądu w sprawie aresztu dla Janusza Palikota
Biznes
Adwokat Janusza Palikota: Prokuratura drastyczne naruszyła prawa człowieka
Biznes
Wiadomo, kiedy zapadnie decyzja sądu w sprawie aresztu dla Janusza Palikota
Biznes
Błyskawiczne działanie sądu w sprawie Janusza Palikota. Ruszyło posiedzenie