Partner z prawem do spadku i lokalu

Oprócz projektu ustawy o związkach partnerskich, regulującej podstawowe zasady tej instytucji, ministra ds. równości przedstawiła także obszerną propozycję „przepisów wprowadzających”. Ten drugi projekt liczy ponad 300 stron i zakłada nowelizację 230 ustaw.

Ważne zmiany obejmują sam kodeks cywilny i dotyczą przede wszystkim dziedziczenia, zarówno ustawowego, jak i testamentowego, a także innych kwestii ważnych w przypadku śmierci jednego z partnerów.

Chodzi tu nie tylko o prawo do pochówku czy zasiłku pogrzebowego (określonego w osobnych ustawach), ale też np. możliwość wstąpienia w stosunek najmu czy korzystanie z lokalu po śmierci partnera. Ponadto „druga osoba w związku partnerskim” zostanie także wliczona do kręgu osób, której zgoda jest niezbędna do zachowania nazwiska lub pseudonimu osoby fizycznej po jej śmierci w firmie spółki (art. 435 i 438 k.c.)

Jak wyjaśnia dr Mateusz Wąsik, adwokat, projekt ustawy w przypadku dziedziczenia zrównuje pozycję partnerów z małżonkami. Skutek rozwiązania związku partnerskiego jest tożsamy z rozwiązaniem małżeństwa, zaś skutek jego rozwiązania – z rozwodem.

Czytaj więcej

Prawo w Polsce

Co dalej z inicjatywą ministry Kotuli? Rząd nie potrzebuje jednomyślności

Dyskusja o tym, czy projekt ustawy o związkach partnerskich jest „ustawą rządową” czy „projektem rządowym” nie ma znaczenia, skoro Rada Ministrów może zatwierdzić dokument, nawet jeśli nie wszyscy członkowie rządu go poprą.

Zasady rozwiązania związków partnerskich

Zasady rozwiązania związków partnerskich mają być dużo elastyczniejsze niż w przypadku małżeństw. Przede wszystkim nie będzie tu potrzebne orzeczenie sądu, a wystarczy zgodne oświadczenie stron. Możliwe jest także jednostronne rozwiązanie takiego związku (choć wtedy jego skutek następuje później). Po takim rozwiązaniu były partner czy partnerka wciąż ma prawo korzystać ze wspólnie zajmowanego lokalu przez trzy miesiące (chyba że wcześniej dobrowolnie go opuści).

Zasady unieważnienia związku partnerskiego również przypominają te przewidziane w przypadku małżeństwa. Przesłanką jest po pierwsze brak ukończenia 18 lat przez którąś z osób zawierających taki związek. Unieważnienie z tego powodu jest jednak niemożliwe, jeśli przed wniesieniem powództwa osoba ta skończy 18 lat (tak jak w art. 10 § 3 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego).

– Brak odpowiedniego wieku będzie w praktyce zdarzał się bardzo rzadko. Urzędnik będzie to weryfikował, sprawdzając dowód osobisty. Jeśli jednak taki związek już zostałby zawarty przez osobę niepełnoletnią, musi on podlegać pewnej ochronie. Zwłaszcza jeśli w międzyczasie osoba taka już osiągnęła pełnoletniość, a więc nie ma powodów, by związek miał być nieważny – tłumaczy Milena Adamczewska-Stachura, prawniczka zajmująca się ochroną praw osób LGBT.

Czytaj więcej

Prawo w Polsce

Krok w stronę równości małżeńskiej. Założenia ustawy o związkach partnerskich

Rząd przedstawił projekty ustaw, które uregulują kwestię związków partnerskich. Obejmą nie tylko pary jednopłciowe.

Warto zauważyć, że nie ma możliwości zawarcia związku partnerskiego przed 18. rokiem życia za zgodą sądu (jak ma to miejsce w przypadku małżeństwa). Pozostałe przyczyny unieważnienia to brak zdolności do czynności prawnych którejś ze stron lub pozostawanie w stosunku przysposobienia (tu również unieważnienie będzie niemożliwe, gdy przeszkoda ustanie przed wniesieniem powództwa), pokrewieństwo w linii prostej (lub bycie rodzeństwem) oraz pozostawanie przez jedną ze stron w związku partnerskim lub małżeńskim z inną osobą.

W pierwszych trzech wypadkach unieważnienia mogą żądać sami partnerzy, a pozostałych – każdy, kto ma w tym interes prawny.