Ustawa o użyciu broni na granicy gotowa. Rząd przyjął projekt

Przyjęte przez Radę Ministrów przepisy są odpowiedzią na napięta sytuację na polsko-białoruskiej granicy i liczne incydenty, do których tam dochodzi. Jak wskazano w uzasadnieniu projektu zmiany te mają na nowo uregulować użycie wojska, policji i Straży Granicznej w realiach wojny hybrydowej.

Strzelanie legalne w określonych przypadkach

Zgodnie z nowelą w ustawie o obronie ojczyzny pojawi się wyraźne dopuszczenie użycie Sił Zbrojnych w czasie pokoju, gdy zagrożone jest bezpieczeństwo państwa.

Kluczowa zmiana w Kodeksie karnym przewiduje rozszerzenie kontratypu wyłączającego odpowiedzialność za przestępstwo popełnione w szczególnych warunkach. Obok art. 25 k.k., który dopuszcza użycie przemocy w razie ataku na dobro prawnie chronione ma pojawić się art. 25a dotyczący działań żołnierzy oraz funkcjonariuszy policji i Straży Granicznej.

Czytaj więcej

Służby mundurowe

Kiedy pociągać za spust na granicy

W kodeksie karnym pojawią się nowe przepisy usprawiedliwiające użycie broni przez wojsko w czasie pokoju.

Zgodnie z nim nie będzie popełniał przestępstwa funkcjonariusz czy żołnierz, która używa broni w celach służbowych albo wydaje rozkaz ich użycia, naruszając zasady użycia środków przymusu bezpośredniego jeżeli sytuacja wymaga natychmiastowego działania.

Jak podaje KPRM w środowym komunikacie, chodzi m.in. o konieczność odparcia bezpośredniego, bezprawnego zamachu na życie, zdrowie lub wolność tego żołnierza lub innej osoby lub konieczność przeciwdziałania czynnościom zmierzającym bezpośrednio do zamachu na życie, zdrowie lub wolność tego żołnierza lub innej osoby.

Trzecia kategoria — która widniała jeszcze we wtorek w projektowanych przepisach - dotyczy "konieczności przeciwstawienia się osobie niepodporządkowującej się wezwaniu do natychmiastowego porzucenia broni, materiału wybuchowego lub innego niebezpiecznego przedmiotu, którego użycie może zagrozić życiu, zdrowiu lub wolności tego żołnierza". KPRM nie informuje jednak, czy takie przypadki zostały zawarte w przyjętym projekcie.

Pierwotnie projekt zawierał jeszcze czwartą kategorię wyłączająca odpowiedzialność, która – jak podał w środę wiceszef MSWiA Wiesław Szczepański — została ostatecznie z niego wykreślona. Chodziło o przypadek, w którym żołnierz czy funkcjonariusz używa broni po tym, jak wezwie podejrzaną osobę do porzucenia broni, materiału wybuchowego lub „innego niebezpiecznego przedmiotu”.

Żołnierz ma mieć adwokata i pełne uposażenie

Poza tym projekt zakłada też dodanie do Kodeksu karnego art. 319a wyłączającego odpowiedzialność żołnierza za użycie broni w sytuacji operacji wojskowej prowadzonej w czasie pokoju na terenie Polski.

Nowe przepisy mają też gwarantować żołnierzowi postawionemu przed sądem za przekroczenie swoich uprawnień, obrońcę z urzędu. Przewidziano przy tym zwrócenie mu kosztów pomocy prawnej do 20-krotności stawek przewidzianych dla pełnomocników z urzędu.

Co istotne prawo do obrońcy z urzędu lub zwrot kosztów procesu ma przysługiwać także w sprawach wszczętych przed dniem wejścia w życie ustawy.