Idea bezwarunkowego dochodu podstawowego (BDP) od dłuższego czasu zyskuje popularność w kręgach lewicowych działaczy oraz części przedstawicieli nauk społecznych. Dyskusja o tej koncepcji nie omija Polski. Prawdopodobnie w celu uzyskania argumentów na rzecz tego rozwiązania zwolennicy BDP zaproponowali niedawno przeprowadzenie eksperymentu ekonomicznego (wzorując się na badaniach z Indiach czy Finlandii). Polega na wprowadzeniu bezwarunkowego dochodu podstawowego w wysokości 1300 zł, na przygranicznych terenach wybranych gmin woj. warmińsko-mazurskiego. Pomysłodawcy eksperymentu uważają, że najbardziej prawdopodobnym źródłem finansowania tego badania powinny być środki publiczne, a realizacja eksperymentu będzie kosztować co najmniej 156 mln zł. Propozycja ta jest wysoce kontrowersyjna.
Eksperymenty a realne zachowania jednostek
Po pierwsze zauważmy, że istnieje wiele zastrzeżeń dotyczących metod eksperymentalnych w naukach społecznych. Zasadniczo sprowadzają się do niemożności uogólniania obserwacji oraz wnioskowania na podstawie wyników takich eksperymentów.
Czytaj więcej
Sondaże popularności polityków czy sondaże warunkowe drugiego wyboru nie mają większego znaczenia, a wręcz zniekształcają nasze analizy – pisze wykładowca SGH w Warszawie.
Gospodarstwa domowe, które uczestniczą w badaniu, mają świadomość brania udziału w eksperymencie, wiedzą więc, że ich zachowania są obserwowane. Nie będą zatem dokonywać takich wyborów jak w sytuacji, gdy nikt ich nie obserwuje. Innymi słowy, jeżeli w rzeczywistej sytuacji gospodarstwo domowe wydałoby środki z BDP na określone towary czy usługi, to w trakcie badania decyzje te mogą wyglądać inaczej.
Trudność w badaniu
Prawdziwe jednostki funkcjonujące w warunkach realnej niepewności oraz stresorów zachowują się inaczej niż w trakcie sztucznego i sterylnego badania. To utrudnia, jeśli nie uniemożliwia, sensowne wnioskowanie. Wobec powyższych zastrzeżeń należy dojść do wniosku, że badacz nie jest w stanie stwierdzić, czy jednostki uczestniczące w badaniu będą podejmowały decyzje zgodnie ze swoimi realnymi preferencjami.
