Wojciech Warski: PiS zepsuł państwo. Ale czy nowy rząd po wyborach naprawdę zdecyduje się je naprawić?

Krytykując łamanie prawa, dewastację państwa i fasadowość demokracji w ostatnich ośmiu latach, nie zauważamy, że już wcześniej, w poprzednich kadencjach Sejmu, zaczęliśmy ignorować praktyki przekraczania granic pomiędzy władzą ustawodawczą i wykonawczą.

Nominaci partii, obiecujący w kampanii wyborczej reprezentowanie interesów i postulatów wyborców, mający być ich głosem w Sejmie, z chwilą wyboru często przesiadali się błyskawicznie na fotele ministerialne i administracyjne, swoją pracę sejmową sprowadzając do mechanicznej roli szabli swojej partii, niekiedy wzbogaconą barwną retoryką. Deklarowali bycie głosem narodu i pracę nad kreacją nowego, lepszego prawa, a gdy tylko było to możliwe, przechodzili do rządu i jego agend, czyli władzy wykonawczej.

Czytaj więcej

Polityka

Posłowie PiS rozmawiają z PSL i Polską 2050? "Chcą uciec z tonącego statku"

Posłanka Lewicy Joanna Scheuring-Wielgus powiedziała w Radiu ZET, że niektórzy parlamentarzyści Prawa i Sprawiedliwości rozmawiają z partiami Trzeciej Drogi, ponieważ już "wiedzą, że weszli na tonący statek".

Tego nie tylko się już nie dostrzega, ale takie działania, nierzadko będące politycznym kupczeniem (nagrodą za partyjną lojalność), uważa się za normalny i uzasadniony standard rządzenia.

PiS stworzył kastę

Skoro obecnie konieczne jest przywrócenie praworządności po rządach PiS, to warto pochylić się również nad tym problemem. Przypomnijmy więc, że trójpodział władzy ma w Polsce podstawę konstytucyjną. W art. 10 ust. 1 Konstytucji RP zapisano, że „Ustrój Rzeczypospolitej Polskiej opiera się na podziale i równowadze władzy ustawodawczej, władzy wykonawczej i władzy sądowniczej”.

Można rozumieć (ale w żadnym razie nie usprawiedliwiać) opisaną wcześniej praktykę w wykonaniu partii słabej kadrowo, bez kompetentnego zaplecza i miernej intelektualnie. Widzieliśmy to wyraźnie podczas rządów tzw. Zjednoczonej Prawicy. Rozdmuchanie administracji rządowej ponad jakikolwiek racjonalny wymiar było właśnie rezultatem obsadzania w jej strukturach „swoich”; zarówno parlamentarzystów, jak i ich protegowanych.

Skutkiem tego było i jest do tej chwili totalne podporządkowanie interesów państwowych utrzymaniu władzy przez wąską kastę trzymającą władzę (polityczną). Partia i rząd zlały się w jedno amorficzne ciało zarządcze, z niejasnymi kryteriami podejmowania decyzji, za to kierujące się motywacjami lojalnościowymi, a nie merytorycznymi, o dobru Polski nie wspominając. Ciało to uprawiało demokrację fasadową, która stała się narzędziem przejęcia dóbr narodowych przez zarządzającą w mafijnym stylu klikę.

Nowy rząd przed próbą

Z chwilą gdy powstanie rząd oparty na trójpartyjnym aliansie opozycji demokratycznej, wewnętrzne równoważenie się różnorodnych światopoglądowo koalicjantów usunie wprawdzie obawy o kontynuację zawłaszczania państwa, ale pozostaną kwestie merytoryczne skuteczności i jakości rządzenia. „Podział władzy w aspekcie organizacyjnym (podmiotowym) i funkcjonalnym (przedmiotowym) byłby nieskuteczny, gdyby ta sama osoba czy też grupa osób mogła piastować stanowiska w różnych organach władzy publicznej, spełniających różne funkcje (…)” – to fragment wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 11 stycznia 2000 r. (sygn. akt K 7/99).

Czytaj więcej

Polityka

Nieoficjalnie: Mateusz Morawiecki opowiada w PiS, że ma dogadanych sześciu posłów opozycji

Prezydent Andrzej Duda decyzję o tym, komu powierzyć misję sformowania rządu, podejmie po pierwszym posiedzeniu Sejmu. Uzależnia ją od wyboru marszałka - twierdzi Onet.

W dyskusjach politycznych aspekt wyraźnego rozgraniczenia pomiędzy władzami ustawodawczą i wykonawczą jest zupełnie pomijany. Ani dziennikarze, ani sami politycy nie wskazują, że do sprawowania funkcji w każdej z nich potrzeba osób o innym przygotowaniu, wiedzy i doświadczeniu. Naród wybrał swoich przedstawicieli parlamentarnych, kierując się kryteriami popularności, zaufania i docenienia empatyczności kandydatów. Nie miał praktycznie żadnych narzędzi do oceny ich kompetencji zawodowych, zarządczych. Skierowanie osób wybranych do funkcji przedstawicielskiej na stanowiska rządowe spowoduje w konsekwencji, że podstawowe struktury państwa mogą częstokroć nie być zarządzane w sposób profesjonalny. O ile unia personalna liderów partyjnych i rządowych może i powinna być gwarantem skuteczności tego zarządzania, o tyle już głębsza praktyka zasiadania „na dwu stołkach” jednocześnie będzie dla państwa wysoce szkodliwa.

Natura ludzka jest ułomna i praktyka działania polityków parlamentarnych może częstokroć wypaczać racjonalność decydowania w merytorycznych kwestiach zarządzania państwem. Posłowie zobowiązali się pełnić role przedstawicieli społeczeństwa i kontrolerów rządu, w którym stanowiska winni pozostawić zupełnie innym osobom, o odmiennych kompetencjach i doświadczeniu zawodowym.