Ważne odkrycie dotyczące m.in. Ozempicu. Naukowcy opublikowali wyniki badań

Ozempic i Mounjaro to leki stosowane w przypadku otyłości oraz cukrzycy typu 2. Ostatnia analiza wykazała, że mogą one potencjalnie pomóc osobom uzależnionym od narkotyków i alkoholu. Aby to potwierdzić, niezbędne będą jednak dodatkowe badania.

Publikacja: 19.10.2024 07:16

Być może w przyszłości Ozempic będzie wykorzystywany w leczeniu uzależnień od alkoholu i narkotyków

Być może w przyszłości Ozempic będzie wykorzystywany w leczeniu uzależnień od alkoholu i narkotyków

Foto: Semi - stock.adobe.com

Naukowcy z Loyola University Chicago podzielili się najnowszą analizą danych. Raport jest dostępny na stronie Wiley Online Library. Pojawił się w czasopiśmie naukowym Addiction, poświęconym tematom uzależnień i wydawanym przez Society for the Study of Addiction.

Uzależnienia od alkoholu i narkotyków to jedne z największych problemów zdrowia publicznego

Jak podają badacze, liczba zgonów w Stanach Zjednoczonych z powodu przedawkowania narkotyków w 2021 roku była sześciokrotnie wyższa niż w 1999 roku. W 2019 roku zaburzenia związane z używaniem opioidów szacunkowo wystąpiły u 6,7-7,6 mln dorosłych i nastolatków. Zaburzenia związane ze spożyciem alkoholu dotyczą jeszcze większej grupy. Naukowcy szacują, że w samych Stanach Zjednoczonych problem ten dotyczy około 29,5 mln osób. Badacze wskazują również na istnienie poważnej luki w usługach terapeutycznych oraz na niedostateczne wykorzystanie istniejących metod farmakoterapii. W związku z tym pojawiła się konieczność znalezienia alternatywy lub uzupełniającej strategii leczenia.

Pod tym kątem bardzo obiecujące wydają się być leki oparte o glukozozależny peptyd insulinotropowy (GIP) i/lub agoniści glukagonopodobnego peptydu-1 (GLP-1 RA). Jednym z leków zaliczanych do GLP-1 RA jest Ozempic przepisywany głównie w leczeniu cukrzycy typu 2, otyłości i innych schorzeń medycznych związanych z wagą. Działa on poprzez naśladowanie hormonu wytwarzanego w odpowiedzi na jedzenie. Poza tym stymuluje produkcję insuliny, obniżając w ten sposób poziom cukru we krwi oraz oddziałuje na mózg, zmniejszając apetyt i wywołując uczucie zadowolenia po jedzeniu. Receptory GLP-1 są zlokalizowane w obszarze mózgu, w którym odbywają się również procesy odpowiadające za rozwój i utrzymywanie zachowań uzależniających. Podobieństwo fizjologiczne obu szlaków oraz dowody uzyskane w badaniach na gryzoniach sugerują, że leki GLP-1 RA oraz inne podobne, takie jak GIP (np. lek Mounjaro), mogą potencjalnie modulować szlak nagrody związany z używaniem substancji.

Czytaj więcej

Zastrzyki odchudzające dla bezrobotnych? Wielki eksperyment w Wielkiej Brytanii

Czy leki na odchudzanie i cukrzycę mogą pomóc osobom uzależnionym?

Naukowcy przeprowadzili wcześniej badania kliniczne na małą skalę, aby zbadać wpływ leków GLP-1 RA na palenie papierosów, głód opioidowy i spożywanie alkoholu. Niektóre z nich wskazywały na zmniejszenie liczby dni intensywnego picia wśród pacjentów leczonych tymi lekami i cierpiących na zaburzenia. Badania były jednak mocno ograniczone ze względu na niewielką próbę pacjentów. Aby rozwiązać problem braku danych, naukowcy przeanalizowali dokumentację medyczną z krajowej bazy danych elektronicznych. Szukali pacjentów uzależnionych od opioidów lub alkoholu, którym przepisano również leki na otyłość lub cukrzycę.

Celem badania była ocena związku i siły związku leków opartych o glukozozależny peptyd insulinotropowy (GIP) i/lub agonistów glukagonopodobnego peptydu-1 (GLP-1 RA) z częstością przedawkowania opioidów oraz częstością zatrucia alkoholowego. Badanie objęło ponad 500 tys. osób z zaburzeniami związanymi z używaniem opioidów oraz ponad 800 tys. osób z zaburzeniami związanymi z używaniem alkoholu. Odpowiednio 8103 i 5621 osób z tych grup miało przepisane leki.

Badacze przeanalizowali dokumentację medyczną pod kątem obecności recept oraz częstości występowania przedawkowania opioidów i zatrucia alkoholem. Okazało się, że u osób, które miały przepisane leki GLP-1 RA/GIP, pojawiły się niższe wskaźniki przedawkowania opioidów i zatrucia alkoholowego w porównaniu do pacjentów bez takich recept. Wśród pacjentów z zaburzeniami związanymi z używaniem opioidów wskaźnik ten był niższy o 40 proc., zaś u pacjentów z zaburzeniami związanymi ze spożywaniem alkoholu o 50 proc. Odkrycie to było zgodne z wcześniejszymi badaniami na zwierzętach, które wykazały, że leki GLP-1 RA są skuteczne w leczeniu ostrych skutków behawioralnych związanych z używaniem takich substancji jak etanol, kokaina, amfetamina i nikotyna.

Czytaj więcej

Ten lek na cukrzycę nie jest już refundowany. Zmiany od października 2024

Naukowcy wskazują na potrzebę dalszych badań

Choć badania na gryzoniach sugerują możliwość wykorzystania leków GLP-1 RA w leczeniu zaburzeń spowodowanych używaniem substancji psychoaktywnych, wciąż istnieje zbyt mało dowodów potwierdzających tę tezę w odniesieniu do ludzi. Naukowcy zaznaczają jednak, że potencjał leków GIP i GLP-1 RA wydaje się być obiecujący i stanowi ważne odkrycie, zwłaszcza dla pacjentów, którzy mają trudności z dostępem do obecnej farmakoterapii.

Zdaniem badaczy przyszłe badania powinny koncentrować się na poznaniu mechanizmów działania leków w kontekście zachowań związanych z używaniem substancji psychoaktywnych oraz na zbadaniu związku między lekami GLP-1 RA a osobami cierpiącymi na zaburzenia. Dotychczasowe wyniki ujawniły jednak istnienie potencjalnej nowej ścieżki terapeutycznej w leczeniu uzależnienia od substancji. Jak donosi Politico, na początku tego roku producent Ozempicu, Novo Nordisk, poinformował, że rozpocznie działania mające na celu ocenę wpływu semaglutydu, czyli substancji czynnej leku, na spożycie alkoholu.

Dr Céline Gounder, amerykańska lekarka i redaktorka naczelna ds. zdrowia publicznego w KFF Health News, w wypowiedzi dla CBS News stwierdziła, że istnieje szansa, że w przyszłości wspomniane leki będą przepisywane głównie w leczeniu uzależnień, jednak potrzeba więcej badań. Ostrzegła również przed ryzykiem związanym z ich przyjmowaniem. Ekspertka zaznaczyła, że leki działają na mózg i nie wiadomo, jakie byłyby długoterminowe skutki tego oddziaływania oraz jak wpływałoby to na ryzyko raka. Wymieniła również obecnie znane ryzyka związane z przyjmowaniem wspomnianych leków, do których należą: zapalenie trzustki, problemy z pęcherzykiem żółciowym, z nerkami oraz myśli samobójcze. 

Naukowcy z Loyola University Chicago podzielili się najnowszą analizą danych. Raport jest dostępny na stronie Wiley Online Library. Pojawił się w czasopiśmie naukowym Addiction, poświęconym tematom uzależnień i wydawanym przez Society for the Study of Addiction.

Uzależnienia od alkoholu i narkotyków to jedne z największych problemów zdrowia publicznego

Pozostało 95% artykułu
Technologie
Ozempic hamuje starzenie? Kolejne zaskakujące właściwości popularnego leku
Moda
Ozempic wkracza do świata mody. Nowe zjawisko może zdominować wybiegi
Zdrowie
Te recepty i skierowania wystawi pielęgniarka. Lista leków i badań
Nauka
Kiedy wybuchnie superwulkan Yellowstone? Najnowsze obliczenia amerykańskich badaczy
Materiał Promocyjny
Big data pomaga budować skuteczne strategie
Nauka
Ewolucja na oczach naukowców. Niezwykłe wyniki 30-letniego eksperymentu
Materiał Promocyjny
Seat to historia i doświadczenie, Cupra to nowoczesność i emocje