Frankowicz w sądzie: od pozwu po zaskarżenie wyroku

Sprawy frankowe uchodzą w ogólnym przekonaniu za sprawy szczególnie długotrwałe i skomplikowane.

Publikacja: 10.09.2023 15:00

Frankowicz w sądzie: od pozwu po zaskarżenie wyroku

Foto: Adobe Stock

Postępowanie przeciwko bankowi powinno zostać zainicjowane przez kredytobiorców przedsądowym wezwaniem do zapłaty. Wezwanie to ma za zadanie: wyczerpanie trybu pozasądowego rozwiązania sporu, spowodowania skutku wymagalności dochodzonych przez kredytobiorców kwot od banku oraz możliwości naliczania odsetek ustawowych za opóźnienie jeszcze przed wniesieniem pozwu do sądu – powyższe wynika z art. 455 k.c.

Jak sformułować roszczenia

Pozew w zależności od tego, czy mamy do czynienia z aktywnym (spłacanym), czy też całkowicie spłaconym kredytem, będzie zawierał odmiennie sformułowane roszczenia. W przypadku kredytów aktywnych kredytobiorcy co do zasady wnoszą o ustalenie nieważności umowy kredytu i zapłatę wszystkich uiszczonych przez nich świadczeń pieniężnych na rzecz banku. Z kolei przy kredytach całkowicie spłaconych zasadniczym roszczeniem jest roszczenie o zapłatę najczęściej kwot uiszczonych ponad kapitał udzielonego kredytu. W obu wskazanych przypadkach można formułować także roszczenia ewentualne o odfrankowienie kredytu.

Czytaj więcej

Kredyty frankowe. Poradnik - jak rozwiązać spór z bankiem

Braki formalne...

Po wniesieniu pozwu do sądu sąd sprawdza, czy pozew nie jest dotknięty brakami formalnymi, jeśli je posiada, sąd wzywa powoda do ich uzupełnienia, jeśli ich nie ma, odpis pozwu wraz z załącznikami wysyła do pozwanego banku, zakreślając mu co najmniej 14-dniowy termin na złożenie odpowiedzi na pozew. Jest to ogólnie rzecz ujmując pierwszy etap postępowania sądowego zakładający wymianę pism procesowych stron procesu. Po wpłynięciu odpowiedzi na pozew, sąd może zobowiązać powoda do ustosunkowania się treści odpowiedzi na pozew w postaci złożenia repliki na odpowiedź na pozew, a następnie stronę pozwaną do ustosunkowania do treści wspomnianej repliki.

... i wnioski dowodowe

W międzyczasie sąd rozpatruje również wnioski dowodowe stron, które zostały sformułowane w złożonych przez nich pismach procesowych. Najczęściej wnioski te dotyczą dopuszczenia dowodu z przesłuchania stron procesu, dowodu z zeznań świadków – taki wniosek jest składany przez pełnomocników banku w zasadzie w każdej sprawie, dowód z opinii biegłego. Najczęstszym dowodem osobowym uwzględnianym przez sądy w procesie przeciwko bankowi jest dowód z przesłuchania stron z ograniczeniem jednak do przesłuchania powodów na okoliczności faktyczne związane z zawarciem umowy kredytu. Pytania do kredytobiorców na sali sądowej zadaje sąd, jak również pełnomocnicy. Z kolei jeśli sąd uwzględnia wniosek o dopuszczenie dowodu z zeznań świadków, to są to zwykle świadkowie występujący w dokumentacji kredytowej, tj. osoby, które reprezentowały bank przy podpisywaniu umowy z kredytobiorcą. Takie osoby również przesłuchiwane są na okoliczności związane z zawarciem umowy, często zadaje się im pytania na temat samego produktu bankowego w postaci kredytu indeksowanego czy denominowanego do CHF, zdolności kredytowej kredytobiorców na kredyt złotowy i kredyt indeksowany/denominowany do CHF czy zasad ustalania kursów walut w tabelach kursowych banku. Zazwyczaj przesłuchanie stron i świadków czy też samych stron ma miejsce podczas jednego terminu rozprawy. Nierzadko sądy korzystają z możliwości składania zeznań przez świadków na piśmie w trybie art. 2711 k.p.c. W takim wypadku sąd wyznacza świadkom odpowiedni termin na złożenie na piśmie odpowiedzi na pytania sądu oraz stron postępowania.

W procesie może się też okazać, że sąd skorzysta z pomocy biegłego, którego zobliguje do sporządzenia opinii, w której biegły ma za zadanie na przykład ustalić wysokość nadpłaty z tytułu wyłączenia klauzul abuzywnych z umowy kredytu przysługującej kredytobiorcom od banku. Naturalnie pojawienie się w procesie biegłego wiąże się z uiszczeniem zaliczki na poczet jego wynagrodzenia oraz wpływa na wydłużenie toczącego się postępowania. Do wydanej przez biegłego opinii strony mogą wnieść bowiem swoje zastrzeżenia i jeżeli są one zasadne, biegły będzie zobligowany przez sąd do wydania opinii uzupełniającej, może zostać także wezwany na rozprawę, gdzie sąd i strony procesu będą mieli możliwość zadania mu pytań.

Po przeprowadzeniu postępowania dowodowego sąd zamyka przewód sądowy i udziela głosu stronom, po czym odracza ogłoszenie wyroku na konkretną datę z uwagi na skomplikowaną materię sprawy. Po ogłoszeniu wyroku strony postępowania mogą złożyć wniosek o sporządzenie przez sąd pisemnego uzasadnienia wyroku. Z racji tego, że postępowanie sądowe jest w naszym państwie dwuinstancyjne, każda ze stron, jeśli ma w tym interes prawny w zaskarżeniu tzw. gravamen, może zaskarżyć niekorzystny wyrok w drodze apelacji.

Czytaj więcej

Czym są „kredyty frankowe”?

Zaskarżenie wyroku

Po wniesieniu apelacji do sądu odwoławczego (sądu II instancji) sąd ten dokonuje sprawdzenia apelacji pod kątem tego, czy zawiera ona wszystkie niezbędne elementy i jeśli nie jest ona dotknięta brakami formalnymi, jej odpis wraz z załącznikami sąd przesyła do strony przeciwnej. Strona przeciwna zgodnie z art. 3731 k.p.c. może w terminie 14 dni złożyć odpowiedź na apelacje, w której odniesie się do zarzutów sformułowanych pod adresem orzeczenia sądu I instancji przez apelującego. Następnie sąd odwoławczy, znając już stanowiska stron procesu, wyznacza termin rozprawy, na której rozpoznaje wniesioną apelację, następnie zamyka przewód sądowy i odracza ogłoszenie wyroku w sprawie.

Po ogłoszeniu wyroku sądu odwoławczego wyrok staje się prawomocny – jest tytułem egzekucyjnym, na który można nadać klauzulę wykonalności, a po jej uzyskaniu egzekwować wyrok już jako tytuł wykonawczy za pośrednictwem komornika sądowego. Postępowanie przed komornikiem sądowym inicjuje się za pomocą wniosku o wszczęcie egzekucji, do którego załącza się tytuł wykonawczy (prawomocny wyrok zaopatrzony w klauzule wykonalności).

Każde orzeczenie sądu w danej instancji zawierać powinno rozstrzygnięcie o kosztach procesu. Zasadą jest, że koszty procesu obciążają stronę przegrywającą proces, strona przegrywająca jest obowiązana zwrócić przeciwnikowi procesowemu także koszty zastępstwa procesowego, jeśli ten był reprezentowany w sprawie przez profesjonalnego pełnomocnika (adwokata/radcę prawnego).

Na rozstrzygnięcie trzeba poczekać

Na przykładzie Sądu Okręgowego w Warszawie XXVIII Wydziału Cywilnego, a więc słynnego „wydziału frankowego”, można wywnioskować, że sprawy frankowe trwają naprawdę długo. Na rozstrzygnięcie w tym wydziale nierzadko trzeba czekać ok. dwóch–trzech lat, a w niektórych przypadkach jeszcze dłużej – należy pamiętać, że jest to sąd pierwszej instancji. Od niekorzystnego wyroku banki z kolei zawsze składają apelacje pomimo świadomości, że przepisy prawa oraz orzecznictwo sądów krajowych i TSUE nie stoją po ich stronie. Postępowanie banków podyktowane jest przede wszystkim odbiorem społecznym przede wszystkim przez osoby, które jeszcze nie zdecydowały się na wystąpienie na drogę postępowania sądowego. Innymi słowy, banki chcą zakorzenić wśród kredytobiorców myśl, że nawet, jeśli wygra się z bankiem, uzyskując prawomocne rozstrzygnięcie, to droga do tego jest długa i kosztowna.

Tymczasem zainicjowanie postępowania sądowego przez kredytobiorcę kosztuje dokładnie 1017 PLN i to niezależnie od wartości przedmiotu sporu. Na tę kwotę składa się wysokość opłaty sądowej od pozwu (1000 PLN) i wysokość opłaty skarbowej od pełnomocnictwa (17 PLN). Kredytobiorca powinien się liczyć jeszcze z możliwą zaliczką na poczet wynagrodzenia biegłego, jeśli dowód z opinii biegłego pojawi się w jego sprawie. Ryzyko kredytobiorcy wiążę się zaś z oddaleniem powództwa i zwrotem kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego bankowi.

Czytaj więcej

Jak napisać wniosek o zabezpieczenie roszczenia w sprawie kredytu frankowego

Rozliczenie z bankiem

Korzyści, jakie może natomiast osiągnąć kredytobiorca w procesie sądowym, są następujące: definitywne rozstrzygnięcie o braku obowiązku dalszej spłaty rat kredytu (także na przyszłość), wyrok ustalający nieważność stanowi podstawę do wykreślenia hipoteki na ustanowionej nieruchomości (nie jest zatem do tego potrzebna zgoda banku w postaci tzw. listu mazalnego), bank jest zobowiązany do zwrotu wszystkich świadczeń pieniężnych uiszczonych przez kredytobiorców na jego rzecz, bank musi zwrócić kredytobiorcy koszty procesu w tym koszty zastępstwa procesowego przez profesjonalnego pełnomocnika. Zgodnie z dominującą niepodzielnie teorią w sprawach dotyczących kredytów indeksowanych i denominowanych do walut obcych rozliczenie pomiędzy kredytobiorcą a bankiem powinno się odbywać wg teorii tzw. dwóch kondykcji, której sens został przedstawiony przez SN w wyroku z 11 grudnia 2019 roku, sygn. akt: V CSK 382/18 oraz uchwale SN z 16 lutego 2021 roku, III CZP 11/20.

Norbert Warakomski jest adwokatem w MSN Legal Mazepus Szychowski Niedziałek i Partnerzy

Postępowanie przeciwko bankowi powinno zostać zainicjowane przez kredytobiorców przedsądowym wezwaniem do zapłaty. Wezwanie to ma za zadanie: wyczerpanie trybu pozasądowego rozwiązania sporu, spowodowania skutku wymagalności dochodzonych przez kredytobiorców kwot od banku oraz możliwości naliczania odsetek ustawowych za opóźnienie jeszcze przed wniesieniem pozwu do sądu – powyższe wynika z art. 455 k.c.

Jak sformułować roszczenia

Pozostało 96% artykułu
Prawo karne
Łapówka z Odessy za dyplomy Collegium Humanum. Sensacyjne ustalenia prokuratury
Materiał Promocyjny
Z kartą Simplicity można zyskać nawet 1100 zł, w tym do 500 zł już przed świętami
Konsumenci
Sprawy frankowiczów w sądach przyspieszą. Znamy projekt ustawy frankowej
Edukacja i wychowanie
Ferie zimowe 2025 później niż zazwyczaj. Oto terminy dla wszystkich województw
Podatki
Chcesz ulgę podatkową na kocioł gazowy? Musisz kupić go do końca roku
Materiał Promocyjny
Najszybszy internet domowy, ale także mobilny
Prawo na świecie
Czy Donald Trump jako prezydent może się sam ułaskawić, czy też musi odbyć karę?
Materiał Promocyjny
Polscy przedsiębiorcy coraz częściej ubezpieczeni