Rząd chce zmian w KPO. Bruksela się na to zgodzi?

Rząd przyjął we wtorek, uchwałę w sprawie zmiany Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności. Chodzi o takie przesunięcie jego różnych elementów, by udało się na czas wydać jak najwięcej unijnych pieniędzy pomocowych. Przyspieszenie jest konieczne, bo pieniądze z KPO dla Polski były przez długi czas zamrożone na skutek konfliktu rządu PiS z Komisją Europejską o praworządność w naszym kraju. Unijne euro z tego programu zaczęły płynąć do nas tak naprawdę w tym roku, kiedy nowy rząd unormował stosunki z KO i przystąpił do naprawy wymiaru sprawiedliwości.

Jakie zmiany w KPO

– Kilka miesięcy temu mieliśmy zablokowane KPO z opóźnionymi reformami i nierealistycznymi inwestycjami. Dzięki zmianom zapisanym w rewizji tego planu więcej pieniędzy dostaną szpitale powiatowe, rolnicy, mali przedsiębiorcy. Będą pieniądze na laptopy dla nauczycieli z klas 1–3 oraz na docieplenie większej liczby budynków wielorodzinnych – zapowiedziała Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz, minister funduszy i polityki regionalnej.

W ramach Krajowego Planu Odbudowy Polska może sięgnąć po niemal 60 mld euro (blisko 260 mld zł). Prawie 25,3 mld euro (109 mld zł) z tej puli to bezzwrotne dotacje, pozostałe zaś przeszło 34,5 mld euro (148,6 mld zł) to pieniądze na preferencyjne pożyczki. Każda z tych części podzielona jest na siedem komponentów. Te komponenty to: odporność i konkurencyjność gospodarki, zielona energia i zmniejszenie energochłonności, cyfrowa transformacja, efektywność, dostępność i jakość systemu ochrony zdrowie, zielona, inteligentna mobilność oraz REPowerEU, czyli mówiąc w uproszczeniu: uniezależnienie Unii od rosyjskich surowców energetycznych. Przyjęta przez rząd rewizja KPO obejmie 6 z 7 komponentów tego planu, w tym 14 z 55 reform (10 z części grantowej i 4 z części pożyczkowej) oraz 27 z 56 inwestycji (18 z części grantowej i 9 z części pożyczkowej).

Czytaj więcej

Gospodarka

Jest nowy bilans obecności Polski w UE. Jesteśmy na dużym plusie

175 mld euro na czysto zyskała Polska dzięki obecności Polski w Unii Europejskiej. To pieniądze z funduszy spójności, Krajowego Planu Odbudowy i wspólnej polityki rolnej.

– Proponowane zmiany przyczynią się do lepszej realizacji działań m.in. w obszarach: zielonej transformacji, inteligentnego i zrównoważonego wzrostu gospodarczego, rozwoju miejsc pracy, wsparcia produktywności i konkurencyjności, badań naukowych oraz innowacji, wsparcia dla rynku wewnętrznego z silnymi małymi i średnimi przedsiębiorstwami, opieki zdrowotnej, transformacji cyfrowej oraz polityki na rzecz dzieci i młodzieży, w tym rozwoju edukacji i umiejętności – wylicza rząd. I zapewnia, że dzięki realizacji KPO Polska będzie mogła sprostać wyzwaniom związanym ze zmianami klimatycznymi i demograficznymi, a także aktywnie uczestniczyć w tworzeniu z nowych technologii oraz korzystać z dobrodziejstw cyfryzacji.

Dopłaty do elektryków i inne przesunięcia

– Rewizja KPO zakłada, że nie będzie podatku od aut spalinowych. Zamiast tego będą dopłaty w wysokości około 30 tys. zł dla tych, którzy będą chcieli kupić auta elektryczne. W przypadku złomowania auta i mniej zamożnych osób będzie to wyższe wsparcie. Program ruszy jeszcze w tym roku, pracuje nad nim Ministerstwo Klimatu i Środowiska – zapowiedziała Pełczyńska-Nałęcz.

– Zablokowaliśmy podatek, których chciał Polakom zafundować rząd PiS. Zamiast kar będą zachęty – wtórował jej wicepremier Władysław Kosiniak-Kamysz.

Pieniądze na ten cel – ok. 374 mln euro, czyli ok. 1,6 mld zł – znajdą się dzięki realizacji Funduszu Elektromobilności z budżetem w wysokości ok. 1,1 mld euro, czyli 4,9 mld zł, w ramach części pożyczkowej KPO. Uwolnione w ten sposób środki z części grantowej zostaną przeznaczone ponadto na: bezpieczeństwo żywności i rolnictwo w tym m.in. na dodatkowe 86 centrów dystrybucyjno-magazynowych i rynków hurtowych – 600 mln euro (ok. 2,6 mld zł); ocieplenie bloków i kamienic – 140 mln euro (ok. 605 mln zł); szpitale powiatowe – 150 mln euro (648 mln zł); zakup laptopów dla nauczycieli klas 1–3, którzy dotąd nie byli objęci tym programem – 40 mln euro (ok. 173 mln zł); cyfryzację samorządów – 127 mln euro (ok. 549 mln zł).

Według szacunków rządu realizacja KPO w 2024 r. spowoduje wzrost realnego poziomu PKB o dodatkowe 0,5 proc. Natomiast w 2027 r., dzięki wdrożeniu KPO, tempo realnego wzrostu gospodarczego będzie wyższe dodatkowo o 0,9 proc. Realizacja KPO wpłynie również pozytywnie na polski rynek pracy.

Geneza i dalsze losy rewizji

Rząd tłumaczy, że rewizja KPO to efekt przeglądu stanu realizacji reform i inwestycji zapisanych w tym programie, który w styczniu i lutym 2024 r. przeprowadziło Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej i inne resorty odpowiedzialne za jego poszczególne komponenty. Jej celem jest zminimalizowanie ryzyka otrzymania z Komisji Europejskiej niepełnych refundacji za wnioski o płatność z KPO. W czasie prac nad przygotowaniem rewizji przez miesiąc prowadzone były konsultacje społeczne, w czasie których zgłoszono ponad 1100 uwag.