Sytuacja z roku na rok pogarsza się, o czym świadczą dane pochodzące z Ministerstwa Zdrowia. W 2019 roku z różnego rodzaju świadczeń opieki psychiatrycznej skorzystało 122 tys. dzieci i młodzieży, w 2023 roku było ich ponad dwa razy więcej – 283 tys. W zeszłym roku udzielono aż 2,61 mln porad. Odnotowano również ponad 18 tys. pobytów niepełnoletnich w szpitalu z powodów psychicznych. Te liczby mówią same za siebie. Tak złej kondycji psychicznej wśród młodego pokolenia jeszcze nie było.
Przyczyny gorszego stanu
Młodzi coraz gorzej radzą sobie z emocjami. Przyczyn tego stanu jest wiele. Z jednej strony jest presja rówieśników, ciągłe porównywanie się i wygórowane oczekiwania także od rodziców. Z drugiej strony jest poczucie osamotnienia, po części będące skutkiem pandemii i lockdownów, po części wynikające z przeniesienia kontaktów z innymi do internetu. Kłopoty w domu i w szkole, a także brak wsparcia i rozmowy sprawiają, że młodzi czują się niedowartościowani i mają trudności z odnalezieniem się w otoczeniu. Coraz więcej młodych osób przyznaje, że doświadczyło różnych form przemocy rówieśniczej. Według raportu Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę „Diagnoza Przemocy wobec dzieci – 2023” doświadcza jej obecnie 66% polskich nastolatków. Według raportu „Zwrot w modelach konsumpcji – 2. edycja raportu alkohol w Polsce” już 60% nastolatków sięga po mocny alkohol, aby poradzić sobie z problemami. Alkohol nie sprzyja rozwiązywaniu problemów, natomiast potęguje impulsywne reakcje i podejmowanie złych decyzji. Rośnie liczba wszystkich rodzajów uzależnień, nie tylko od używek – alkoholu, dopalaczy czy narkotyków. Młodzież uzależniona jest również od mediów społecznościowych i gier.
Coraz więcej młodych miewa stany lękowe i depresje. Bywa, że kryzysy emocjonalne, które nie zostają zauważone i rozwiązane, skłaniają młodych ludzi do podejmowania prób samobójczych. Według danych Komendy Głównej Policji, od 2020 r. takich prób było więcej. Warto tu również zaznaczyć, że w przedziale wiekowym 7-12 odnotowano 78 prób, a w przedziale 13-18 aż 1916 prób. Życie odebrało sobie 7 dzieci poniżej 12 lat i 138 nastolatków.
Nie tylko nastolatki
Problemy psychiczne nie dotyczą wyłącznie nastolatków. Problemy z emocjami mają już najmłodsze dzieci. Jak pokazało „Kompleksowe badanie stanu zdrowia psychicznego społeczeństwa i jego uwarunkowań (EZOP II)”, różnego rodzaju zaburzenia stwierdzono u 16% dzieci do 6. roku życia (ponad 420 tys. dzieci). Najmłodsi mają problemy z emocjami, z adaptacją, komunikacją i interakcją z innymi. Więcej problemów występuje na wsiach (prawie dwukrotnie więcej niż w miastach), gdy dzieci nie chodzą do przedszkoli, nie mają kontaktu z rówieśnikami i nie uczą się właściwych zachowań w grupie. Szacuje się, że co piąte dziecko do 6 r. ż. mieszkające na wsi ma jakieś problemy rozwojowe.
Rozwiązania systemowe
Trzy poziomy referencyjności ośrodków pozwolą udzielać odpowiedniego rodzaju pomocy w zależności od potrzeb pacjenta i zaawansowania jego problemów. Szacuje się, że nawet 70-80% problemów psychicznych nastolatków można rozwiązać bez konieczności wizyt w szpitalach.
I tak, w najmniej poważnych przypadkach, młodzi pacjenci mogą korzystać z pomocy Ośrodków środowiskowej opieki psychologicznej i psychoterapeutycznej (z I poziomu referencyjnego). Drugim rodzajem ośrodków pomocy są Centra Zdrowia Psychicznego dla dzieci i młodzieży (działające w ramach II poziomu referencyjnego). Wczesna reakcja na pojawiające się problemy pozwala nie dopuścić do pogorszenia stanu zdrowia psychicznego pacjenta i uniknąć hospitalizacji na oddziale psychiatrycznym. Jedno Centrum Zdrowia Psychicznego ma obejmować swoim obszarem działania kilka sąsiadujących ze sobą powiatów. Najbliższe można znaleźć na mapie.
Trzecim rodzajem są Ośrodki wysokospecjalistycznej całodobowej opieki psychiatrycznej (z III poziomu referencyjnego), przeznaczone dla pacjentów wymagających najbardziej specjalistycznej pomocy. To tu udzielana jest pomoc najbardziej chorym w trybie szpitalnym.
Unijne wsparcie dla Centrów Zdrowia Psychicznego
Powstające Centra Zdrowia Psychicznego wymagają sporych środków finansowych, by móc zacząć sprawnie pracować na rzecz pacjentów. Od 30 września mogą zgłaszać się po dofinansowania z programu Fundusze Europejskie na Infrastrukturę, Klimat, Środowisko. Pieniądze mogą zostać przeznaczone na zakup potrzebnego sprzętu, zatrudnienie specjalistów, a także niezbędne prace remontowo-budowlane. Na ten cel łącznie przeznaczono kwotę 150 mln złotych (w tym 119 mln zł dofinansowania UE). Szczegóły dotyczące naboru można znaleźć na stronie.
Pozytywny przykład
O tym, jak pieniądze unijne pomagają poprawiać jakość świadczonych usług, przekonał się Instytut Psychiatrii i Neurologii w Warszawie. Instytut otrzymał dofinansowanie z Programu Infrastruktura i Środowisko. Inwestycja wyniosła 19,9 mln złotych, z czego ponad 15 mln zł pochodziło z Funduszy Europejskich. Dzięki tym środkom możliwa była przebudowa 4 budynków. Zmodernizowano także infrastrukturę techniczną i zakupiono niezbędny sprzęt biurowo-administracyjny. Instytut działa sprawniej, a pacjenci są leczeni w bardziej komfortowych warunkach. Przy chorobach psychicznych ma to ogromne znaczenie.
Pamiętaj!
Centrum Zdrowia Psychicznego to przyjazne miejsce, w którym uzyskasz wsparcie w problemach i pomoc specjalisty. Nie potrzebujesz ubezpieczenia ani skierowania. Możesz zgłosić się tam też po pomoc dla bliskiej osoby.
Wolisz kontakt telefoniczny – Telefon Zaufania dla dzieci i Młodzieży tel. 116 111 jest czynny codziennie przez całą dobę.
W przypadku zagrożenia życia, nie czekaj, po prostu zadzwoń pod numer 112, 999 lub udaj się na najbliższą izbę przyjęć lub SOR do szpitala, w którym znajduje się oddział psychiatryczny dla dzieci.
Materiał Promocyjny
