Koniec HiTu, będzie edukacja obywatelska. Co zakłada nowy przedmiot?

Tekst powstał przy współpracy z Wydawnictwami Szkolnymi i Pedagogicznymi SA.

Znamy już dokładny projekt podstawy programowej nowego przedmiotu, który zastąpi „Historię i teraźniejszość”. Edukacja obywatelska będzie realizowana od 1 września 2025 roku w liceum ogólnokształcącym i technikum w wymiarze 3 godzin w cyklu kształcenia oraz branżowej szkole I stopnia w wymiarze 2 godzin w cyklu kształcenia.

Czytaj więcej

Prawo dla Ciebie

Nie tylko HiT. Co się zmieni od września w szkołach?

W skierowanym do konsultacji społecznych projekcie rozporządzenia MEN w sprawie ramowych planów nauczania dla publicznych szkół wprowadza się wiele zmian od nowego roku szkolnego. Resort oświaty tłumaczy te zmiany potrzebą dostosowania oferty edukacyjnej do potrzeb i zainteresowań uczniów oraz potrzeb rynku pracy.

Edukacja obywatelska. Co zakłada?

Głównym celem podstawy programowej w zakresie przedmiotu edukacja obywatelska jest przygotowanie uczniów do świadomego i odpowiedzialnego zaangażowania obywatelskiego w społeczeństwie demokratycznym – czytamy w opublikowanym przez MEN projekcie rozporządzenia.

Podczas nauki przedmiotu mają być budowane i wzmacniane postawy patriotyczne młodych ludzi oparte na poczuciu tożsamości i dumie z przynależności do wspólnoty, trosce o małą i dużą Ojczyznę, poczuciu odpowiedzialności za jej kształt. Równolegle przedmiot ma kształtować otwartość i szacunek względem innych, empatię i solidarność z innymi oraz zaangażowanie na rzecz dobra wspólnego.

Wymagania ogólne podstawy programowej w zakresie przedmiotu edukacja obywatelska dotyczą rozumienia sfery publicznej, zainteresowania sprawami publicznymi oraz zaangażowania obywatelskiego, które razem składają się na postawę patriotyczną. Zgodnie z założeniami przedmiotu, znajomość podstaw funkcjonowania demokratycznego społeczeństwa oraz rozumienie najważniejszych dotyczących go zjawisk pozwalają rozwijać zainteresowanie nimi i wyrabiać sobie własne opinie w tych sprawach, co z kolei prowadzi do świadomego i odpowiedzialnego zaangażowania obywatelskiego.

Edukacja obywatelska zastąpi HiT. Jakie będą jej cele kształcenia?

Realizacja celów kształcenia w zakresie przedmiotu edukacja obywatelska, zwłaszcza w ich praktycznym wymiarze wymaga szczególnego podejścia dydaktycznego. Dlatego przedmiot ten składa się z trzech równoważnych elementów nauczania i uczenia się, którymi będą:

1) opanowanie materiału – wiedza i umiejętności zdobywane przez uczniów wyodrębnione w siedmiu działach;

2) podjęcie czterech praktycznych działań obywatelskich;

3) realizacja grupowego projektu edukacyjnego (badawczego lub społecznego).

Czytaj więcej

Szkoły podstawowe i średnie

Edukacja obywatelska zastąpi HiT. Jednak pełne zmiany dopiero od 2025 r.

Historia i teraźniejszość znika ze szkół. Zastąpi go edukacja obywatelska uczona w sposób nie teoretyczny a praktyczny. Uczniowie poznają zasady działania państwa prawa i funkcjonowania instytucji publicznych.

Podstawa programowa opisuje dokładnie sześć celów kształcenia. Są nimi: rozumienie sfery publicznej, rozumienie oraz poszanowanie wartości i zasad demokracji, zainteresowanie sferą publiczną i posiadanie własnych opinii, poszanowanie opinii innych osób, zaangażowanie obywatelskie i wpływanie na władze publiczne i interakcje państwo-obywatel.

Edukacja obywatelska. Wymagania szczegółowe dotyczące wiedzy i umiejętności

Podstawa programowa w zakresie przedmiotu edukacja obywatelska obejmuje siedem działów, które odzwierciedlają 5 kręgów wspólnot, w których funkcjonuje uczeń - od szkoły, przez wspólnotę lokalną, Ojczyznę i wspólnotę europejską po wspólnotę międzynarodową. Dodatkowo wyodrębniono dział wprowadzający do tematyki edukacji obywatelskiej oraz dział dotyczący demokracji i prawa. Na tak podzielony materiał składają się wymagania szczegółowe pozwalające uczniowi zrozumieć najważniejsze zjawiska i procesy zachodzące w danym obszarze oraz umiejętności konieczne do świadomego i odpowiedzialnego zaangażowania obywatelskiego.

Wszyscy uczniowie pracując w małych grupach (od 3 do5 osób) będą realizowali w toku nauki przynajmniej jeden mały grupowy projekt edukacyjny na wybrany przez siebie temat zgodny z wymaganiami szczegółowymi przedmiotu.

Czytaj więcej

Społeczeństwo

Joanna Ćwiek-Świdecka: Edukacja obywatelska zamiast HiT. Szykuje się rewolucja w szkole

Takiego rozwoju sprawy chyba nikt się nie spodziewał. Gdy zapowiadano, że HiT zniknie ze szkół, spodziewano się nowej podstawy programowej opartej na prawach i obowiązkach obywatelskich.

Zaproponowane nowatorskie podejście nadaje przedmiotowi charakter praktyczny. Przedmiot ma budować sprawczość rozumianą jako doświadczenie, że uczeń – obywatel może zmienić coś wokół siebie. Ponadto ma także budować otwarty, obywatelski patriotyzm młodych ludzi oparty o poczucie tożsamości i dumę z przynależności do wspólnoty, poczucie odpowiedzialności za jej kształt i zaangażowanie w jej tworzenie.

Edukacja obywatelska zamiast Historii i teraźniejszości. Od kiedy nowy przedmiot i kto będzie go uczył?

Edukacja obywatelska – będzie realizowana począwszy od roku szkolnego 2025/2026 w klasie II liceum ogólnokształcącym i technikum, a w kolejnym roku szkolnym 2026/2027 w klasie III liceum ogólnokształcącym i technikum, natomiast w roku szkolnym 2027/2028 w klasie IV technikum. Począwszy od roku szkolnego 2025/2026 edukacja obywatelska będzie realizowana w klasie II branżowej szkoły I stopnia, a w kolejnym roku szkolnym 2026/2027 w klasie III branżowej szkoły I stopnia.