Więcej pieniędzy na pomoc prawną to dobry krok, ale nieostatni

Palestra z zadowoleniem przyjęła poparcie przez Radę Nieodpłatnej Pomocy Prawnej części jej postulatów. Sytuacja jednak jest daleka od ideału.

Publikacja: 03.08.2023 03:00

Więcej pieniędzy na pomoc prawną to dobry krok, ale nieostatni

Foto: Adobe Stock

Pod koniec lipca odbyło się kolejne posiedzenie Rady Nieodpłatnej Pomocy Prawnej, Nieodpłatnego Poradnictwa Obywatelskiego oraz Edukacji Prawnej. Wiceminister Marcin Romanowski (odpowiedzialny w resorcie sprawiedliwości za program NPP) wskazał na rosnące od lat zainteresowanie udziałem w nim. W 2020 r. z systemu skorzystało 315 tys. obywateli, w kolejnych latach odpowiednio 390 tys. oraz 460 tys. Tylko w pierwszym półroczu 2023 r. było to natomiast ok. 290 tys. osób.

Rosnące zainteresowanie idzie jednak w parze ze spadkiem chętnych do j udzielania pomocy. W niektórych miejscowościach są problemy z obsadzeniem punktów NPP.

– Coraz mniej prawników chce pracować w bardziej oddalonych punktach (ponoszą sami koszty dojazdu oraz ewentualnych wizyt domowych). Co prawda nie widać jeszcze spadku liczby prawników w systemie, ale Ministerstwo Sprawiedliwości samo potwierdza, że najbardziej doświadczone osoby z systemu odchodzą – mówi Mariusz Hassa, członek Rady NPP z ramienia adwokatury. – Umowy są roczne, więc proces ten następuje powoli, ale po wynikach ankiet wiemy już, że osoby, które miały w umowach z NGO cztery dyżury, teraz biorą tylko dwa. Za całodzienny dyżur prawnik dostaje 250 zł, a to dziś jest cena za pojedynczą poradę. Naszym zdaniem kwota ta powinna być co najmniej o 200 zł wyższa – tłumaczy adwokat.

– W niektórych miejscach nie ma chętnych do obsadzania punktów, nie ukrywamy, że z powodu zbyt niskich stawek jakie można zaoferować prawnikom – potwierdza Marek Wójcik, pełnomocnik ds. legislacji Związku Miast Polskich.

Czytaj więcej

Zmiany w bezpłatnej pomocy prawnej i mediacji

Na razie udało się uzyskać zgodę na podniesienie kwoty bazowej z 5,5 tys. zł na ok. 5,8 tys. zł, czyli o 6 proc. Resort sprawiedliwości dostrzega konieczność podniesienia kwoty bazowej, ale potrzebna jest tu zgoda ministra finansów. Rozmowy wciąż trwają.

– Dlatego zaproponowaliśmy, by ulżyć pełnomocnikom, chociaż poprzez ustanowienie zerowego VAT na takie usługi – tłumaczy Mariusz Hassa. – W praktyce obniżenie VAT od faktury na 1000 zł spowoduje, że ok. 187 zł zostanie w kieszeni wykonawcy (pełnomocnika) – wyjaśnia.

Kwota bazowa pokrywa nie tylko wynagrodzenie prawników, ale całość kosztów działania punktów NPP. A więc także ich wyposażenia, które wciąż pozostawia wiele do życzenia. Dlatego palestra zwraca też uwagę na konieczność przeprowadzenia kontroli pod tym kątem – na co również zgodziła się Rada.

– Działanie systemu bardzo często opiera się na sprzęcie przywiezionym przez pełnomocnika. W wielu miejscach nie ma np. drukarki, a jeśli nawet jest, to brakuje tuszu czy papieru. Najgorzej jest w punktach organizowanych przez gminy na mocy umowy z powiatem – wskazuje Mariusz Hassa.

– Ostatnie ustalenia Rady na pewno nie powinny być końcem zmian. Nie zamyka to rozmów, kto i na podstawie jakich przesłanek będzie decydował o tym, że porada powinna zostać udzielona – wskazuje Marek Wójcik. – Szczególnie jeśli ma się to odbywać poza lokalem, w którym prowadzone jest poradnictwo. Trzeba też przyjrzeć się podmiotom, które mogą korzystać z pomocy, oraz zakresowi „usług” oferowanych w systemie – trzeba go dookreślić.

Pod koniec lipca odbyło się kolejne posiedzenie Rady Nieodpłatnej Pomocy Prawnej, Nieodpłatnego Poradnictwa Obywatelskiego oraz Edukacji Prawnej. Wiceminister Marcin Romanowski (odpowiedzialny w resorcie sprawiedliwości za program NPP) wskazał na rosnące od lat zainteresowanie udziałem w nim. W 2020 r. z systemu skorzystało 315 tys. obywateli, w kolejnych latach odpowiednio 390 tys. oraz 460 tys. Tylko w pierwszym półroczu 2023 r. było to natomiast ok. 290 tys. osób.

Rosnące zainteresowanie idzie jednak w parze ze spadkiem chętnych do j udzielania pomocy. W niektórych miejscowościach są problemy z obsadzeniem punktów NPP.

Pozostało 82% artykułu
Podatki
Skarbówka zażądała 240 tys. zł podatku od odwołanej darowizny. Jest wyrok NSA
Prawo w Polsce
Jest apel do premiera Tuska o usunięcie "pomnika rządów populistycznej władzy"
Edukacja i wychowanie
Ferie zimowe 2025 później niż zazwyczaj. Oto terminy dla wszystkich województw
Praca, Emerytury i renty
Ile trzeba zarabiać, żeby na konto trafiło 5000 zł
Materiał Promocyjny
Klimat a portfele: Czy koszty transformacji zniechęcą Europejczyków?
Prawo karne
Rząd zmniejsza liczbę więźniów. Będzie 20 tys. wakatów w celach