Długa droga od Mińska do Maisons-Laffitte

Przypominamy tekst z 2016 roku.

Nazywał siebie zwierzęciem politycznym. Był państwowcem, zwolennikiem „demokracji kierowanej", doceniania roli Polski na Wschodzie. Od Józefa Piłsudskiego przyjął realizm polityczny.

Urodził się 27 lipca 1906 r. w Mińsku, który należał do Rzeczypospolitej Obojga Narodów, a po II zaborze znalazł się w granicach Imperium Rosyjskiego. Ojciec Ignacy, potomek starego rodu książąt litewskich, skończył farmację i pracował jako aptekarz. Matka, z domu Starzycka, zajmowała się domem i wychowywaniem synów Jerzego oraz Zygmunta i Henryka. Pierwszy po wojnie mieszkał w Warszawie. Drugi był z nim niemal przez cały czas od września 1939.

Z domu rodzinnego wyniósł tolerancję i umiłowanie do książek, którymi się zaczytywał od wczesnego dzieciństwa. Czytał głównie literaturę polską i rosyjską.

W wieku dziesięciu lat został wysłany do gimnazjum w Moskwie. Obserwował wybuch rewolucji lutowej w 1917 r. Po wcześniejszym zakończeniu roku szkolnego udał się do Petersburga, do stryja Wiktora. Tu zaś zastała go rewolucja październikowa, której był świadkiem. Nie spotkał stryja. Po kilkutygodniowej tułaczce po Rosji, ogarniętej wojną domową, wrócił do domu.

Jesienią 1918 r. Giedroyc z rodziną przeniósł się do Warszawy, gdzie uczęszczał do Gimnazjum im. Jana Zamoyskiego. W 1924 r. rozpoczął studia prawnicze na UW, które zakończył w 1929 r. Przez półtora roku studiował historię Ukrainy u prof. Mirona Korduby. Pracował dorywczo w Polskiej Agencji Telegraficznej, pisywał do dzienników „Kurier Warszawski" i „Warszawianka".

W stolicy włączył się w wir życia akademickiego. Należał do Polskiej Korporacji Akademickiej Patria. Udzielał się społecznie, nawiązywał kontakty i powoli angażował politycznie. W 1928 r. wstąpił do Myśli Mocarstwowej i redagował „Dzień Akademicki", dodatek do konserwatywnego „Dziennika Polskiego". W tym samym roku rozpoczął pracę w Biurze Prasowym Rady Ministrów, poznał wówczas swego najbliższego przyjaciela Rogera Raczyńskiego. Spotkał też Stanisława Zaćwilichowskiego, który wpłynął na niego „w sposób zasadniczy" i dzięki któremu wstąpił do ruchu prometejskiego. Współtworzył Klub Złośliwych Szczeniaków, nieformalną organizację młodych urzędników, głównie sekretarzy ministrów. Po ukończeniu prawa został najpierw referentem prasowym i parlamentarnym w Ministerstwie Rolnictwa, a potem sekretarzem ministra rolnictwa Leona Janty-Połczyńskiego.

Redagował pierwszy numer kwartalnika „Wschód". W 1931 r. ożenił się z Tatianą Szewcow. W tym samym roku został redaktorem naczelnym „Buntu Młodych", który powstał z przekształcenia „Dnia Akademickiego". Od 1933 r. „Bunt Młodych" stał się dwutygodnikiem niezależnym, a 1937 r. ukazywał się pod tytułem „Polityka".

W 1934 r. Giedroyc został sekretarzem Rogera Raczyńskiego, wiceministra rolnictwa. W roku następnym przeszedł do Wydziału Prezydialnego Ministerstwa Przemysłu i Handlu, gdzie jednym z wiceministrów był zaprzyjaźniony z nim Antoni Roman. W 1939 r. został mianowany naczelnikiem tegoż wydziału.

5 września Giedroyc ewakuował się z Warszawy, w nocy z 17 na 18 przekroczył wraz z władzami RP, bratem Henrykiem i żoną Tatianą granicę z Rumunią. W Bukareszcie został sekretarzem ambasadora Rogera Raczyńskiego. Po likwidacji ambasady w listopadzie 1940 r. pozostał w Bukareszcie i został kierownikiem w wydziale polskim przy poselstwie chilijskim, a od grudnia – w biurze polskim przy poselstwie brytyjskim. W lutym 1942 r. wszyscy zostali ewakuowani do Stambułu, po czym przedostali się do Hajfy. Tu rozeszła się jego droga z żoną Tatianą. Jerzy Giedroyc z bratem wstąpili do Samodzielnej Brygady Strzelców Karpackich. Brali udział w bitwie pod Tobrukiem i Gazalą.

1 marca 1943 r. Gierdoyc za namową Józefa Czapskiego został kierownikiem Wydziału Czasopism i Wydawnictw Wojskowych, najpierw w Wydziale Informacji i Oświaty Armii Polskiej na Wschodzie, a następnie w Oddziale Kultury i Prasy 2. Korpusu Polskiego gen. Władysława Andersa. Wkrótce spotkał Zofię Hertz.