Uboga rodzina nie powinna płacić 1 tys. zł za kasację. Co zdecydował SN?

Sąd w każdym wypadku powinien dokonać starannej oceny sytuacji majątkowej osoby występującej o zwolnienie z kosztów sądowych.

Publikacja: 14.10.2024 13:17

Uboga rodzina nie powinna płacić 1 tys. zł za kasację. To sedno najnowszego orzeczenia Sądu Najwyższ

Uboga rodzina nie powinna płacić 1 tys. zł za kasację. To sedno najnowszego orzeczenia Sądu Najwyższego.

Foto: Adobe Stock

To sedno najnowszego orzeczenia Sądu Najwyższego.

W rozpatrywanej sprawie Sąd Apelacyjny w Łodzi odrzucił skargę kasacyjną powoda z uwagi na nieuiszczenie należnej opłaty. Chodziło o zaskarżenie niekorzystnego wyroku o odszkodowanie i zadośćuczynienie za naruszenie dóbr osobistych (za prowadzenie przeciwko powodowi egzekucji o alimenty dla dziecka którym opiekowali się dziadkowie). Zainteresowany nie uiścił opłaty w wysokości 1 tys. zł, przy czym w niższych instancjach był zwolniony z kosztów w całości.  

Czytaj więcej

Ponad 1 mld długu wobec sądów. A niepłacących sądom jest coraz więcej

Jakie dochody umożliwiają zwolnienie z kosztów sądowych?

Z oświadczenia majątkowego powoda wynikało, ‎że gospodarstwo domowe prowadzi z żoną i ich 19-letnim synem, uczniem szkoły średniej. Zamieszkuje w mieszkaniu żony, nie ma oszczędności ani przedmiotów wartościowych. Rodzina utrzymuje się ze świadczenia emerytalnego powoda w wysokości 4,7 tys. zł brutto, a po potrąceniach komorniczych – 2835 zł netto. Żona, która jest osobą niepełnosprawną, pracuje na pół etatu i zarabia 1400 zł. Ich miesięczne obowiązkowe opłaty wynoszą 2025 zł (w tym m.in. 600 zł czynszu, 560 zł za tzw. media, 406 zł na niezbędne leki).

W ocenie SA taka sytuacja finansowa powoda nie uzasadnia jednak uzyskania całkowitego zwolnienia od kosztów sądowych, gdyż po uiszczeniu zobowiązań powód dysponuje nadwyżką ok. 2 tys. zł każdego miesiąca, zatem uiszczenie 1 tys. zł na koszty sądowe nie spowoduje uszczerbku w koniecznym utrzymaniu rodziny.

Czy można zaskakiwać opłatami sądowymi przy kasacji?

W niższych instancjach powód był jednak zwolniony z kosztów w całości i miał pełnomocnika z urzędu – radcę prawnego Bartosza Tomczuka, który nie dał za wygraną i odwołał się do SN wskazując, że nie można strony procesu w tak trudnej sytuacji majątkowej zaskakiwać pod koniec sprawy dodatkowym wydatkiem na opłacenie skargi kasacyjnej.

SN (sędzia Karol Weitz) uchylił postanowienie SA. Wskazał, że choć zwolnienie od kosztów sądowych jest wyjątkiem od zasady ich ponoszenia, to sąd w każdym wypadku powinien dokonać starannej oceny sytuacji majątkowej występującego o zwolnienie z kosztów. Chodzi o ustalenie czy jest w stanie je ponieść bez „uszczerbku utrzymania koniecznego dla siebie i rodziny” jak stanowi art. 102 ust. 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych. Nie można zgodzić się z SA, że powód może uiścić opłatę 1 tys. zł od skargi kasacyjnej bez wspomnianego uszczerbku, biorąc pod uwagę, że dochód netto całej rodziny wynosi 2835 zł, a małżonka powoda jest osobą niepełnosprawną, a syn uczniem. Całość kosztów utrzymania tej rodziny opiewa na 2025 zł, więc nadwyżka między jej dochodem netto, a kosztami jej utrzymania wynosi 810 zł. i z tej kwoty ponoszone są wydatki na wyżywienie trzyosobowej rodziny oraz edukację syna.

- SA nie dokonał więc starannej oceny sytuacji majątkowej skarżącego – wskazał w puencie uzasadnienia sędzia Weitz.

W konsekwencji SN uchylił postanowienie SA.

Sygn. akt III CZ 278/22

To sedno najnowszego orzeczenia Sądu Najwyższego.

W rozpatrywanej sprawie Sąd Apelacyjny w Łodzi odrzucił skargę kasacyjną powoda z uwagi na nieuiszczenie należnej opłaty. Chodziło o zaskarżenie niekorzystnego wyroku o odszkodowanie i zadośćuczynienie za naruszenie dóbr osobistych (za prowadzenie przeciwko powodowi egzekucji o alimenty dla dziecka którym opiekowali się dziadkowie). Zainteresowany nie uiścił opłaty w wysokości 1 tys. zł, przy czym w niższych instancjach był zwolniony z kosztów w całości.  

Pozostało 86% artykułu
Podatki
Skarbówka zażądała 240 tys. zł podatku od odwołanej darowizny. Jest wyrok NSA
Prawo w Polsce
Jest apel do premiera Tuska o usunięcie "pomnika rządów populistycznej władzy"
Edukacja i wychowanie
Ferie zimowe 2025 później niż zazwyczaj. Oto terminy dla wszystkich województw
Praca, Emerytury i renty
Ile trzeba zarabiać, żeby na konto trafiło 5000 zł
Materiał Promocyjny
Klimat a portfele: Czy koszty transformacji zniechęcą Europejczyków?
Prawo karne
Rząd zmniejsza liczbę więźniów. Będzie 20 tys. wakatów w celach