Składy jednoosobowe w sądach już w drugiej instancji

Od 28 września sądy cywilne w instancji odwoławczej mają orzekać jednoosobowo, a w trójkach – tylko wyjątkowo. To pozwoli skierować sędziów pomocniczych do odrębnych spraw.

Publikacja: 28.09.2023 03:00

Składy jednoosobowe w sądach już w drugiej instancji

Foto: PAP/Michał Walczak

Jest też szansa, że ustąpi zamieszanie wywołane uchwałą siedmiu sędziów Izby Pracy SN z 26 kwietnia, która zakwestionowała jednoosobowe sądy w sprawach cywilnych w drugiej instancji wprowadzone na czas covidu, a funkcjonujące mimo ustępowania epidemii. Te z dnia na dzień, z obawy przed kwestionowaniem wyroków jednego sędziego, uzupełniały składy do trzyosobowych, choć nie wszędzie i nie we wszystkich sprawach.

Gorąca była dyskusja o zaletach jednych i drugich, ale strona rządowa nie ustąpiła, wskazując na większą wydajność składów jednoosobowych, i wprowadziła tylko wyjątki. Po pierwsze, w sprawach, w których wartość przedmiotu zaskarżenia choćby w jednej z apelacji przekraczała milion złotych, po drugie, ze względu na szczególną zawiłość lub precedensowy charakter.

Z kolei przepis przejściowy stanowi, że jeśli do sprawy wyznaczono już trzech sędziów, to dalsze jej prowadzenie przejmuje jeden z nich – sprawozdawca, a dokonane już czynności pozostają w mocy.

Czytaj więcej

Jednoosobowe składy w sądzie wrócą na stałe jeszcze we wrześniu

Aneta Łazarska, sędzia orzekająca w wydziale odwoławczym Sądu Okręgowego w Warszawie, uważa, że w sprawach, w których skład sądu był wyznaczony przez prezesa z uwagi na zawiłość lub precedensowy charakter sprawy (art 47 § 4 k.p.c.), te powinny być dalej rozstrzygane w kolegialnym składzie, bo nie odpadły przesłanki ustawowe. Odmienna wykładnia godzi w ustrojową zasadę niezmienności składów i podważa wizerunek sądów. Ten tryb był stosowany poza regulacją covidową jako lex specialis.

– Dzięki noweli odpadną wątpliwości ze stosowaniem uchwały siedmiu sędziów SN, a przy ponownym wyznaczaniu trójkowego składu liczyć się będzie waga spraw, co uprości ich rozpatrywanie – ocenia sędzia Wojciech Łukowski, prezes SO we Wrocławiu.

Arkadiusz Ziarko, wiceprezes SA w Warszawie, też nie ma wątpliwości, że nowela dokonała zmiany składów, natomiast zawsze, kiedy sędzia sprawozdawca uzasadni potrzebę zaangażowania trójkowego składu, prezes wyrazi na to zgodę. Z kolei wartość sporu powyżej 1 mln zł np. w warszawskim SA występuje w ok. jednej dziesiątej spraw, a w procesach frankowych jeszcze częściej – i tam będą orzekać większe składy. W sumie ta nowela powinna uprościć postępowania i skierować sędziów pomocniczych (wyłączonych z trójek) do rozpatrywania indywidualnie spraw.

Czytaj więcej

Sądy czeka rewolucja. Ma być szybciej i bezpieczniej

Podstawa prawna: ustawa z 7 lipca 2023 r. o zmianie kodeksu postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (DzU z 2023 r., poz. 1860)

Jest też szansa, że ustąpi zamieszanie wywołane uchwałą siedmiu sędziów Izby Pracy SN z 26 kwietnia, która zakwestionowała jednoosobowe sądy w sprawach cywilnych w drugiej instancji wprowadzone na czas covidu, a funkcjonujące mimo ustępowania epidemii. Te z dnia na dzień, z obawy przed kwestionowaniem wyroków jednego sędziego, uzupełniały składy do trzyosobowych, choć nie wszędzie i nie we wszystkich sprawach.

Gorąca była dyskusja o zaletach jednych i drugich, ale strona rządowa nie ustąpiła, wskazując na większą wydajność składów jednoosobowych, i wprowadziła tylko wyjątki. Po pierwsze, w sprawach, w których wartość przedmiotu zaskarżenia choćby w jednej z apelacji przekraczała milion złotych, po drugie, ze względu na szczególną zawiłość lub precedensowy charakter.

Prawo karne
Wypadek na Trasie Łazienkowskiej. Nowe, szokujące informacje ws. Łukasza Żaka
Prawo dla Ciebie
Chronili swoje samochody przed powodzią. Policja wzywa ich na komendę. Będą mandaty?
Prawo karne
Ekstradycja Sebastiana M. Pomoże interwencja Radosława Sikorskiego?
Prawo dla Ciebie
Pracodawcy wypłacą pracownikom wynagrodzenie za 10 dni nieobecności
Materiał Promocyjny
Wpływ amerykańskich firm na rozwój polskiej gospodarki
Prawo pracy
Powódź a nieobecność w pracy. Siła wyższa, przestój, czy jest wynagrodzenie