Składy jednoosobowe w sądach już w drugiej instancji

Od 28 września sądy cywilne w instancji odwoławczej mają orzekać jednoosobowo, a w trójkach – tylko wyjątkowo. To pozwoli skierować sędziów pomocniczych do odrębnych spraw.

Publikacja: 28.09.2023 03:00

Składy jednoosobowe w sądach już w drugiej instancji

Foto: PAP/Michał Walczak

Jest też szansa, że ustąpi zamieszanie wywołane uchwałą siedmiu sędziów Izby Pracy SN z 26 kwietnia, która zakwestionowała jednoosobowe sądy w sprawach cywilnych w drugiej instancji wprowadzone na czas covidu, a funkcjonujące mimo ustępowania epidemii. Te z dnia na dzień, z obawy przed kwestionowaniem wyroków jednego sędziego, uzupełniały składy do trzyosobowych, choć nie wszędzie i nie we wszystkich sprawach.

Gorąca była dyskusja o zaletach jednych i drugich, ale strona rządowa nie ustąpiła, wskazując na większą wydajność składów jednoosobowych, i wprowadziła tylko wyjątki. Po pierwsze, w sprawach, w których wartość przedmiotu zaskarżenia choćby w jednej z apelacji przekraczała milion złotych, po drugie, ze względu na szczególną zawiłość lub precedensowy charakter.

Z kolei przepis przejściowy stanowi, że jeśli do sprawy wyznaczono już trzech sędziów, to dalsze jej prowadzenie przejmuje jeden z nich – sprawozdawca, a dokonane już czynności pozostają w mocy.

Czytaj więcej

Jednoosobowe składy w sądzie wrócą na stałe jeszcze we wrześniu

Aneta Łazarska, sędzia orzekająca w wydziale odwoławczym Sądu Okręgowego w Warszawie, uważa, że w sprawach, w których skład sądu był wyznaczony przez prezesa z uwagi na zawiłość lub precedensowy charakter sprawy (art 47 § 4 k.p.c.), te powinny być dalej rozstrzygane w kolegialnym składzie, bo nie odpadły przesłanki ustawowe. Odmienna wykładnia godzi w ustrojową zasadę niezmienności składów i podważa wizerunek sądów. Ten tryb był stosowany poza regulacją covidową jako lex specialis.

– Dzięki noweli odpadną wątpliwości ze stosowaniem uchwały siedmiu sędziów SN, a przy ponownym wyznaczaniu trójkowego składu liczyć się będzie waga spraw, co uprości ich rozpatrywanie – ocenia sędzia Wojciech Łukowski, prezes SO we Wrocławiu.

Arkadiusz Ziarko, wiceprezes SA w Warszawie, też nie ma wątpliwości, że nowela dokonała zmiany składów, natomiast zawsze, kiedy sędzia sprawozdawca uzasadni potrzebę zaangażowania trójkowego składu, prezes wyrazi na to zgodę. Z kolei wartość sporu powyżej 1 mln zł np. w warszawskim SA występuje w ok. jednej dziesiątej spraw, a w procesach frankowych jeszcze częściej – i tam będą orzekać większe składy. W sumie ta nowela powinna uprościć postępowania i skierować sędziów pomocniczych (wyłączonych z trójek) do rozpatrywania indywidualnie spraw.

Czytaj więcej

Sądy czeka rewolucja. Ma być szybciej i bezpieczniej

Podstawa prawna: ustawa z 7 lipca 2023 r. o zmianie kodeksu postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (DzU z 2023 r., poz. 1860)

Jest też szansa, że ustąpi zamieszanie wywołane uchwałą siedmiu sędziów Izby Pracy SN z 26 kwietnia, która zakwestionowała jednoosobowe sądy w sprawach cywilnych w drugiej instancji wprowadzone na czas covidu, a funkcjonujące mimo ustępowania epidemii. Te z dnia na dzień, z obawy przed kwestionowaniem wyroków jednego sędziego, uzupełniały składy do trzyosobowych, choć nie wszędzie i nie we wszystkich sprawach.

Gorąca była dyskusja o zaletach jednych i drugich, ale strona rządowa nie ustąpiła, wskazując na większą wydajność składów jednoosobowych, i wprowadziła tylko wyjątki. Po pierwsze, w sprawach, w których wartość przedmiotu zaskarżenia choćby w jednej z apelacji przekraczała milion złotych, po drugie, ze względu na szczególną zawiłość lub precedensowy charakter.

Podatki
Skarbówka zażądała 240 tys. zł podatku od odwołanej darowizny. Jest wyrok NSA
Prawo w Polsce
Jest apel do premiera Tuska o usunięcie "pomnika rządów populistycznej władzy"
Edukacja i wychowanie
Ferie zimowe 2025 później niż zazwyczaj. Oto terminy dla wszystkich województw
Praca, Emerytury i renty
Ile trzeba zarabiać, żeby na konto trafiło 5000 zł
Materiał Promocyjny
Klimat a portfele: Czy koszty transformacji zniechęcą Europejczyków?
Prawo karne
Rząd zmniejsza liczbę więźniów. Będzie 20 tys. wakatów w celach