Wiktor Czeszejko-Sochacki: Internet i jego platformy

Parlament Europejski 15 grudnia 2021 r. przyjął projekt rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie jednolitego rynku usług cyfrowych (akt o usługach cyfrowych/ Digital Services Act, dalej „DSA"). Na podstawie motywu (5) DSA rozporządzenie powinno mieć zastosowanie do każdej usługi normalnie świadczonej za wynagrodzeniem, na odległość, drogą elektroniczną i na indywidualne żądanie odbiorcy, w szczególności do dostawców usług pośrednich, zwłaszcza znanych jako usługi „zwykłego przekazu", „cachingu" i hostingu. Zgodnie z motywem (14) DSA pojęcie „publicznego rozpowszechniania" powinno obejmować udostępnianie informacji ogółowi użytkowników bez konieczności podejmowania dalszych działań przez odbiorcę usługi, niezależnie od tego, czy osoby te faktycznie mają dostęp do odnośnych informacji.

Wszystkie portale społecznościowe i strony www

Artykuł 2 h) DSA stanowi, że „platforma internetowa" oznacza dostawcę usługi hostingu, który na żądanie jej odbiorcy przechowuje i rozpowszechnia publicznie informacje, chyba że takie działanie jest nieznaczną i wyłącznie poboczną funkcją innej usługi i nie można go bez niej wykorzystać. Oznacza to, że DSA dotyczy wszystkich portali społecznościowych oraz stron www. Nie są nim objęte internetowe wydania gazet, w których znajduje się miejsce na komentarze, gdyż to jedynie funkcja poboczna, a główna usługa to publikowanie wiadomości. Przepisy nie zmieniają nic w działalności dostawców usług komunikacji elektronicznej, dopóki aplikacja pozwala tylko na komunikowanie się, a nie jest dodatkiem do portalu społecznościowego (np. Messenger będący dodatkiem do Facebooka).

Nowe obowiązki

Artykuł 2 h) DSA obejmuje, platformy handlowe, e-sklepy z aplikacjami (np. Google play), duże platformy internetowe (np. Facebook) (art. 25–33 DSA), serwisy online oferujące wynajem lokali od osób prywatnych, zakup usług turystycznych online, platformy wymiany treści, platformy będące mikroprzedsiębiorstwami albo małymi przedsiębiorstwami na podstawie załącznika do zalecenia 2003/361/WE (art. 16 DSA), platformy, w których stosuje się do hostingu dodatkowe usługi (art. 17–23 DSA).

Czytaj więcej

Internet i prawo autorskie

Europarlament zatwierdził nowe regulacje dotyczące Internetu. Co one zmienią?

Uzgodniony w czwartek przez Parlament Europejski "Akt o usługach cyfrowych" ma zwalczać nielegalne treści w internecie, zapewnić odpowiedzialność platform takich jak Google i Facebook za ich algorytmy oraz poprawić moderację treści. Użytkownikom internetu ułatwi dochodzenia odszkodowania za poniesione straty. Nowe przepisy musi teraz zaakceptować Rada Unii Europejskiej, w której zasiadają ministrowie państw członkowskich.

Artykuł 2 ust. 3 załącznika 1 do zalecenia Komisji z 6 maja 2003 r. dotyczący definicji mikro-, małych i średnich przedsiębiorstw (dalej „Zalecenie'") stanowi, że kwalifikują się jako mikroprzedsiębiorstwa podmioty zatrudniające mniej niż 10 osób, przy rocznej sumie bilansowej albo rocznym obrocie mniejszym niż 2 mln euro, odpowiednio mali przedsiębiorcy z więcej niż 10, a mniej niż 50 pracownikami przy sumie bilansowej albo rocznym obrocie do 10 mln euro (art. 2 ust. 2 Zalecenia), odpowiednio bardzo duże platformy zatrudniające więcej niż 250 osób przy rocznej sumie bilansowej powyżej 43 mln euro albo rocznym obrocie powyżej 50 mln euro (art. 2 ust. 1 Zalecenia).

Nowe obowiązki platform niebędących „bardzo dużymi platformami internetowymi" sprowadzają się do moderowania (wykrywanie, identyfikacja, zwalczanie i blokowanie nielegalnych treści i informacji niezgodnych z regulaminem danej platformy internetowej, art. 12 ust. 1 i 13 ust. 1 lit, c), oceny przejrzystości ich funkcjonowania (łatwe i efektywne kwestionowanie decyzji platform internetowych – art. 17 ust. 1–5 DSA), przejrzystości reklam internetowych, oraz obowiązków sprawozdawczych. Artykuł 18 ust. 1 i 2 DSA reguluje współpracę z certyfikowanymi organami pozasądowego rozstrzygania sporów z użytkownikami certyfikowanymi przez koordynatorów ds. usług cyfrowych. Decyzje przez nich wydawane będą wiążące dla właścicieli platform. Ich użytkownicy skorzystają też z innych środków zaskarżenia przewidzianych przez prawo danego państwa UE. Środki zapobiegające niewłaściwemu korzystaniu z platformy i ochrony przed nieprawidłowym używaniem systemów notice&take action zostały uregulowane w art. 20 DSA (nie tylko działania wobec treści objętych zgłoszeniem, lecz także pilnowanie, aby treści te nie pojawiły się ponownie). Projektowana procedura dotyczy wyłącznie treści bezprawnych i nie obejmuje tzw. treści szkodliwych, czyli niezasługujących na rozpowszechnienie z innych względów. Procedura dotyczy wyłącznie jednego rodzaju usługi pośrednictwa, czyli hostingu. Artykuł 14 ust. 2 DSA szczegółowo wskazuje, jakie elementy powinny zostać zawarte w zgłoszeniu, by zostały uznane za wiarygodną wiadomość lub źródło wiedzy, od której posiadania uzależniona jest odpowiedzialność pośredników (platformy internetowe, hosting, przekaz).

Obowiązkiem DSA jest też zniechęcenie przedsiębiorców do sprzedaży usług i produktów naruszających przepisy. W art. 22 ust. 4 DSA platformy są też zobowiązane do przechowywania informacji o przedsiębiorcach korzystających z ich usług przez czas umowy z konkretnym przedsiębiorcą.

Na podstawie przepisów art. 23 DSA platformy internetowe będą zobowiązane publikować sprawozdania z usuwania oraz uniemożliwiania dostępu do informacji uznanych za nielegalne lub sprzecznych z warunkami korzystania z usług. Mają też raz na sześć miesięcy publikować informacje o średniej liczbie aktywnych odbiorców usługi miesięcznie z podziałem na każdy kraj UE.

Artykuł 24 DSA, ma zapewniać użytkownikom możliwość zapoznania się, kiedy i w czyim imieniu wyświetla się dana reklama.

Obowiązki bardzo dużych platform internetowych będą większe. To zarządzanie ryzykiem systemowym związanym z funkcjonowaniem bardzo dużych platform (art. 26 ust. 1 DSA); obowiązki związane z systemami rekomendacji (art. 29 DSA); zasady dostępu do danych oraz kontroli danych (art. 31 DSA); dodatkowe wymagania dotyczące przejrzystości reklam online (art. 30 DSA); oraz obowiązek ustanowienia pracowników do spraw zgodności z prawem, tzw. compliance officers/ pracownicy ds. zgodności z prawem (art. 32 DSA).

Czekając na ostateczną wersję DSA, trzeba zaznaczyć, że po pierwsze zmiany będą dla platform internetowych wręcz rewolucyjne, po drugie zaś nowe obowiązki przysporzą roboty papierkowej. Czas pokaże, czy zmiany staną się równie przełomowe dla użytkownika końcowego.