Wzrost popularności kryptowalut, ich zdecentralizowany charakter, anonimowa natura oraz ograniczona kontrola regulacyjna sprawiają, że coraz częściej stanowią one narzędzie legalizacji środków uzyskiwanych z działalności przestępczej. Ponadto sam obrót kryptoaktywami wiąże się z szeregiem ryzyk, do których zalicza się m.in. wysoką zmienność ich wartości, ich wysoce spekulatywny charakter, brak jednoznacznej i powszechnie akceptowalnej wartości ekonomicznej oraz przede wszystkim bardzo wysokie ryzyko nadużyć i utraty środków. Wynikają one przede wszystkim z braku nadzoru działalności giełd oraz kantorów kryptowalutowych ze strony KNF (poza obszarem świadczenia usług płatniczych). W Polsce, podobnie jak w większości krajów Unii Europejskiej, aktualnie brak jest bowiem regulacji działalności dostawców usług wymiany walut wirtualnych (tzw. Crypto Assets Service Providers, CASP), poza przepisami ustawy z 1 marca 2018 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (dalej: AML).
Czym są kryptowaluty
Kryptowaluty są niematerialnymi, opartymi na kryptografii (a więc systemie szyfrowania), zapisami cyfrowymi (protokół danych). Swoją popularność zawdzięczają przede wszystkim możliwości dokonywania za ich pomocą niemal natychmiastowych transakcji. Do portfela innego użytkownika docierają bowiem bezpośrednio za pomocą komputerowego algorytmu (model peer-to-peer: P2P) bez pośrednictwa jakiegokolwiek centralnego ośrodka (np. banku). Przy czym, mimo pewnych wątpliwości terminologicznych, ustawodawca zalicza je do kategorii walut wirtualnych, obok scentralizowanych walut wirtualnych używanych np. w grach (np. WoW Gold, czy Linden Dollars).
Czytaj więcej
Przestępcy piorą pieniądze, kupując sztuczne streamy i przychodnie zdrowia.
Budowa kryptowalut opiera się na chronologicznym łańcuchu bloków (technologia Blockchain), w których poprzez ciąg znaków (34-cyfrowy) na stałe szyfrowane są informacje o dokonywanych kolejno transakcjach (wartości transakcji, adresy kryptowalutowych kont nadawców i odbiorców, kwoty transakcji oraz daty i godziny ich dokonania). Wobec tego, mimo że co do zasady charakteryzują się wysoką anonimowością oraz poufnością, to analiza blockchain-u pozwala na identyfikację konta, z którego najczęściej przeprowadzane są transakcje, a w konsekwencji na identyfikację podejrzanych aktywności, w tym związanych z praniem pieniędzy.
Pranie brudnych pieniędzy
Proces prania brudnych pieniędzy co do zasady obejmuje szereg czynności służących utajnieniu źródeł środków finansowych pochodzących z tzw. pierwotnych (bazowych) przestępstw, takich jak np. oszustwa, kradzieże czy handel narkotykami. Zazwyczaj składają się na niego trzy etapy, a mianowicie: