Wspólna wizyta Dudy i Tuska w USA. Polska demokracja bardziej dojrzała od amerykańskiej?

Już na wstępie spotkania z polskim premierem i prezydentem w Białym Domu Joe Biden ostrzegł, że Putin nie zatrzyma się na Ukrainie. Amerykanie uważają, że Polska jest bezpośrednio zagrożona?

W tej chwili bezpośredniego zagrożenia nie ma, bo rosyjskie wojska są związane w Ukrainie. Taka jest ocena amerykańskiego wywiadu, o której publicznie mówi. Jednak Rosjanie jasno określili, co zrobią, jeśli Ukraina padnie: postarają się zbudować strefę buforową na całej długości frontu z NATO. A to oznacza pojawienie się za kilka lat bezpośredniego zagrożenia przynajmniej dla krajów bałtyckich, jeśli nie uderzenia kinetycznego, to hybrydowego. Dlatego pod nadzorem głównodowodzącego sił natowskich w Europie (SACEUR), amerykańskiego generała Christophera Cavoliego trwa proces przypisywania konkretnych jednostek wojskowych państw sojuszu do obrony jasno zdefiniowanych odcinków flanki wschodniej NATO. Wcześniej, przed szczytem paktu w Wilnie w lipcu zeszłego roku, ta obrona nie była tak konkretnie zaplanowana. To pokazuje, jak poważnie Amerykanie i inni sojusznicy w NATO traktują zagrożenie ze strony Rosji.

Na razie Rosja produkuje pięć razy więcej amunicji niż europejskie kraje natowskie razem wzięte.

Doświadczenia w Ukrainie pokazały, że wojnę prowadzi się dziś nie tylko najbardziej wyrafinowaną bronią, ale i zupełnie podstawową amunicją. Europa jest już świadoma, że musi dogonić Rosję w tym potencjale produkcyjnym, zanim Moskwa stanie się dla niej bezpośrednim zagrożeniem. 

Jeżeli dla Amerykanów kraje bałtyckie są na pierwszej linii zagrożenia, to i jest na niej przesmyk suwalski, granica polsko-litewska.

Tu wiele zmieniło przystąpienie Finlandii i Szwecji do NATO. W szczególności Gotlandia stała się kluczową bazą do obrony krajów bałtyckich. Znaczenie strategiczne Suwalki Gap nieco zmalało. 

Ukraiński front może się załamać, jeśli Kongres wreszcie nie uwolni pomocy dla Kijowa. Biden powiedział jednak polskim przywódcom, że zachowuje tu optymizm.

Tyle że takie jest przesłanie Białego Domu od października, kiedy te środki utknęły w Kongresie i nic się od tego czasu nie zmieniło. Biden jest tu zresztą tylko zewnętrznym obserwatorem, nie ma wpływu na pracę kongresmenów, szczególnie Partii Republikańskiej. W jego otoczeniu można usłyszeć, że te pieniądze, 60 mld dol., nie zostaną odblokowane w najbliższych tygodniach, najwcześniej w kwietniu. A chodzi przecież o kluczowy czas dla Ukrainy.

Blokada nie potrwa do wyborów w listopadzie? Aby ją znieść, Trump musiałby uznać, że to Biden miał rację. Mało prawdopodobne. 

Pytanie, jak Ameryka zareagowałaby na załamanie frontu ukraińskiego? Czy może sobie na coś takiego pozwolić? W takim przypadku Biden na pewno uwolni wszystkie środki z rezerw prezydenckich dla Ukrainy, oceniane na 5 mld dol. Ale to za mało. Wtedy w Kongresie może więc dojść do odejścia powiązanego z Trumpem spikera Mike’a Johnsona, który nie chce poddać pod głosowanie ustawy zawierającej 60 mld dol. wsparcia dla Ukrainy. Ale to wymagałoby poparcia takiej inicjatywy przez większość Izby Reprezentantów, a więc przyłączenia do niej części republikanów. De facto oznaczałoby to rozpad partii, którą dziś całkowicie kontroluje Donald Trump.

Donald Tusk ogłosił jeszcze w Waszyngtonie, że w trybie pilnym zostaje zwołany w Berlinie szczyt Trójkąta Weimarskiego. To był sygnał, że na Amerykę już nie można liczyć?

Analiza w Warszawie jest taka: w tym momencie na zaangażowanie Ameryki w bezpieczeństwo Europy, szczególnie na pomoc Ukrainie, nie można już liczyć w takim stopniu jak wcześniej. I to nie tylko w przypadku zwycięstwa w listopadzie Trumpa, ale już teraz. To zaniepokojenie widać w szczególności po niezwykle twardych słowach, z jakimi odniósł się do Johnsona premier Tusk. Obarczył go odpowiedzialnością za życie tysięcy Ukraińców.

Szczyt Weimaru niepokoi Amerykanów?

Absolutnie nie! Uważają, że w tym kluczowym momencie Europa musi wziąć odpowiedzialność za przyszłość Ukrainy. Trójkąt Weimarski nie ma w tej chwili takich zasobów wojskowych, własnego parasola atomowego, aby w Waszyngtonie uznano, że może się stać strategicznym konkurentem dla Stanów. 

Wobec nadchodzącego zagrożenia ze strony Rosji Amerykanie są gotowi rozmieścić broń jądrową w Polsce?

To jest bardzo ściśle trzymana tajemnica, o takich rzeczach nie mówi się na plenarnych spotkaniach, takich jak to wtorkowe w Białym Domu. Wiadomo, że Polska liczy, iż zostanie włączona do natowskiego programu Nuclear Sharing, w szczególności po tym, jak na Białorusi i w obwodzie kaliningradzkim Rosjanie rozmieścili broń jądrową. Rząd koalicji demokratycznej jest uważany w Waszyngtonie za bardziej przewidywalny od poprzedników i to sprzyja pozytywnej reakcji Ameryki na polski postulat. Wkrótce Polska będzie otrzymywać pierwsze myśliwce piątej generacji F-35. Pierwszym logicznym krokiem w tym procesie byłaby ich certyfikacja do przenoszenia broni jądrowej. Sygnałem, jak bardzo Ameryka chce dać Polsce środki odstraszania Rosji, jest jednak też ogłoszenie w trakcie wizyty Dudy i Tuska decyzji o przekazaniu naszemu krajowi rakiet dalekiego zasięgu (tysiąc kilometrów). Mowa o 821 pociskach zdolnych dosięgnąć jeśli nie Moskwę, to Petersburg. Polska miała ich do tej pory kilkanaście. Teraz zyskuje prawdziwe kły, których Rosjanie muszą się obawiać. 

No i kredyt 2 mld dol. na zakup 96 helikopterów Apache.

Tu sprawa jest bardziej złożona. Polska rozważała zakup nieco mniejszej ilości tych śmigłowców. Amerykańska inicjatywa najwyraźniej zaskoczyła Donalda Tuska.