Aktualizacja: 08.05.2021 17:05 Publikacja: 08.05.2021 00:01
Foto: TK/mat.pras.
Gdyby Trybunał Konstytucyjny miał orzekać merytorycznie, powinien potwierdzić pełną zgodność traktatów unijnych z konstytucją. Są jednak zasadnicze wątpliwości, czy aspekty prawne i argumenty konstytucyjne będą w tej sprawie przesądzające.
28 kwietnia 2021 r. przed TK rozpoczęła się rozprawa dotycząca zawieszenia Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego przez Trybunał Sprawiedliwości UE. Na wniosek rzecznika praw obywatelskich została odroczona do 13 maja.
Czytaj też:
Trybunał odracza sprawę ws. zawieszenia Izby Dyscyplinarnej
Gdy 8 kwietnia 2020 r. Trybunał w Luksemburgu orzekł o zawieszeniu Izby Dyscyplinarnej, następnego dnia Izba wystąpiła do Trybunału Konstytucyjnego z pytaniem prawnym, w istocie domagając się zniesienia środka zabezpieczającego zamrażającego jej działalność.
TK w ogóle nie ma uprawnień do kontroli orzeczeń sądowych jako aktów stosowania prawa. Tym bardziej nie może oceniać orzeczeń organów sądowych Unii Europejskiej, co zresztą sam stwierdził w wyroku z 2005 r. w sprawie traktatu akcesyjnego (sprawa K 18/04). Izba Dyscyplinarna próbuje ominąć brak właściwości TK, zaskarżając przepisy traktatów unijnych, które, jak twierdzi, były podstawą wydania, oraz mocy obowiązującej zabezpieczenia udzielonego przez Trybunał Luksemburski. W ocenie RPO Izba dokonała błędnej rekonstrukcji norm unijnych, a pytanie prawne nie spełnia żadnej z ustawowych przesłanek dopuszczalności (podmiotowej, przedmiotowej i funkcjonalnej).
Dlatego TK powinien sprawę umorzyć. Czy tak zrobi, nie wiadomo. Gdyby zaś miał orzekać merytorycznie, to powinien potwierdzić pełną zgodność traktatów unijnych z konstytucją. Rodzą się jednak zasadnicze wątpliwości, czy aspekty prawne i argumenty konstytucyjne będą w tej sprawie przesądzające.
Prezes Trybunału przydzieliła pytanie pięcioosobowemu składowi orzekającemu, do którego wskazała m.in. dwoje do niedawna prominentnych polityków rządzącej większości: Krystynę Pawłowicz (jako przewodniczącą składu) i Stanisława Piotrowicza. Pierwsza chlubiła się emocjonalnymi, skrajnie negatywnymi osądami UE. Oboje zaś jako posłowie uczestniczyli w powołaniu do życia Izby Dyscyplinarnej jako instrumentu wywierania politycznego nacisku na sędziów. Potem jako członkowie Krajowej Rady Sądownictwa obsadzili ją osobami, które miały zapewnić, że instrument będzie skuteczny. Teraz jako sędziowie TK zostali wyznaczeni do oceny, czy instrument ten nadal ma działać. I to działać nawet wbrew prawu unijnemu, a w rzeczy samej, także wbrew konstytucji.
Sprawa ta ma ogromne znaczenie. Jest roszczeniem Izby Dyscyplinarnej o wyłączenie jej spod unijnych wymogów niezawisłego i bezstronnego sądu. Z uwagi zaś na zakres właściwości Izby skutkowałoby to dalej wyłączeniem gwarancji niezawisłości wszystkich sędziów, którzy podlegają jej orzecznictwu. Wszak Izbę Dyscyplinarną TSUE zawiesił, bo uznał, że zagraża niezależności SN i sądów powszechnych.
Jednocześnie sprawa ta dotyczy najbardziej podstawowych zobowiązań państwa członkowskiego do przestrzegania prawa Unii i wykonywania orzeczeń TSUE. Gdyby TK miał dać przyzwolenie na nieprzestrzeganie postanowienia TSUE wobec Izby Dyscyplinarnej, otwierałby drogę do uznaniowego decydowania przez władze krajowe w kolejnych przypadkach, które orzeczenia unijne będą w Polsce wykonywane, a które nie.
Ewentualne orzeczenie TK stwierdzające niezgodność unijnych przepisów traktatowych z konstytucją i uwalniające Izbę Dyscyplinarną od środków nałożonych przez TSUE narażałoby Polskę na surowe kary finansowe za brak wykonania postanowienia TSUE oraz wszczęcie kolejnego postępowania o naruszenie prawa Unii, które tym razem mogłoby objąć sam TK.
Mogłoby także rodzić odpowiedzialność odszkodowawczą państwa członkowskiego wobec osób dotkniętych skutkami takiego orzeczenia TK, w szczególności sędziów, w których sprawie bezprawnie orzekałaby zawieszona Izba Dyscyplinarna. A w świetle wspomnianego wyroku TK z 2005 r. w sprawie traktatu akcesyjnego uruchamiałoby mechanizm, w którym należałoby albo zmienić konstytucję, albo spowodować zmianę traktatów unijnych, albo wystąpić z Unii.
Pierwsza opcja jest nierealna, bo na czym miałaby polegać zmiana Konstytucji, usuwająca nieistniejącą kolizję konstytucyjną między unijnym a polskim porządkiem prawnym, a odpowiadająca tak opacznemu orzeczeniu TK? Czy na dodaniu w niej wyraźnej, literalnej normy przekazującej kompetencje w dziedzinie ustroju i funkcjonowania wymiaru sprawiedliwości na rzecz Unii? Tego władze krajowe naturalnie nie zrobią, bo orzeczenie ma właśnie przed tym chronić.
Czy może na usunięciu z niej zasad ustrojowych, wskazanych w pytaniu prawnym Izby jako wzorce kontroli, tj. zasady państwa prawnego, zasady legalizmu, zasady suwerenności narodu? Czy może na usunięciu zasady nadrzędności konstytucji? Pytania są retoryczne, a odpowiedzi negatywne, lecz unaoczniają absurdalność sytuacji wykreowanej orzeczeniem TK, gdyby przyjęto perspektywę Izby.
Realizacja drugiej opcji musiałaby prowadzić do usunięcia z prawa Unii zasady skutecznej ochrony sądowej i gwarancji niezawisłości sędziowskiej. Opcja ta jest poza zasięgiem władz polskich. Oznaczałaby destrukcję unijnego porządku prawnego, który utraciłby możliwość zabezpieczenia swojego przestrzegania, w tym ochrony praw, które jednostki wywodzą z prawa Unii. Taka zmiana traktatów wymagałaby zresztą zgody wszystkich państw. A tej nie będzie. Poza władzami polskimi oraz może węgierskimi nikt inny w Unii nie kwestionuje wymogów niezawisłości i bezstronności sędziów.
Kontynuacja konfrontacyjnej politycznie i destrukcyjnej prawnie ścieżki obranej przez władze krajowe prowadziłaby do trzeciej opcji, która odpowiadałaby publicznie ujawnionym marzeniom przewodniczącej składu orzekającego.
Autor jest głównym specjalistą w Zespole Prawa Konstytucyjnego, Międzynarodowego i Europejskiego Biura Rzecznika Praw Obywatelskich
© Licencja na publikację
© ℗ Wszystkie prawa zastrzeżone
Źródło: Rzeczpospolita
Gdyby Trybunał Konstytucyjny miał orzekać merytorycznie, powinien potwierdzić pełną zgodność traktatów unijnych z konstytucją. Są jednak zasadnicze wątpliwości, czy aspekty prawne i argumenty konstytucyjne będą w tej sprawie przesądzające.
28 kwietnia 2021 r. przed TK rozpoczęła się rozprawa dotycząca zawieszenia Izby Dyscyplinarnej Sądu Najwyższego przez Trybunał Sprawiedliwości UE. Na wniosek rzecznika praw obywatelskich została odroczona do 13 maja.
Do 23 września trwają konsultacje tzw. ustawy medialnej. Celem miało być wzmocnienie pluralizmu mediów, ale resort kultury „przy okazji” planuje likwidację prasy samorządowej. Organizacje samorządowe protestują. Bo nie taki był cel reformy samorządowej – pisze rzeczniczka prasowa Urzędu Marszałkowskiego Województwa Mazowieckiego.
Nie po to funkcjonuje elektroniczny Rejestr Stanu Cywilnego, aby wymagać od obywatela noszenia dokumentów z jednego urzędu do drugiego.
W demokracji wszyscy są równi wobec prawa. Takie same zasady obowiązują zarówno mistrza świata w boksie, jak i zwykłego Kowalskiego. Warto o tym przypominać.
Na zjawisko tzw. patroli obywatelskich można patrzeć jako oznakę głębszego kryzysu niż tylko wywołanego powodzią, która jest z nami zaledwie od kilku dni. Dziś wieloletnia wojna o sądy zaprowadziła nas na ustrojowe manowce i prowadzi dalej – w obszary, w których na pewno nie chcemy się znaleźć.
Amerykańskie firmy odgrywają ważną rolę w rozwoju polskiej gospodarki, nie tylko poprzez wielomiliardowe inwestycje, ale także wsparcie lokalnych przedsiębiorców, tworząc miejsca pracy i promując innowacyjne technologie.
Nim nowa ustawa o Trybunale Konstytucyjnym trafi do kosza lub szuflady Julii Przyłębskiej, warto zwrócić uwagę na wiele potrzebnych rozwiązań, które zawiera.
Toruńska spółka farmaceutyczna Neuca SA wygrała pierwszą batalię w sporze o ponad 3 mln zł kary za zatory płatnicze. Sprawa wróci do UOKiK ze względu na braki w ustaleniach faktycznych.
Polska naruszyła art. 8 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka, odmawiając rejestracji małżeństwa dwóch kobiet - uznał w czwartek Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu.
Trybunał Konstytucyjny uznał, że sposób wprowadzenia nowelizacji prawa farmaceutycznego, potocznie zwany „Apteką dla Aptekarza 2.0”, narusza ustawę zasadniczą.
Przed nabyciem działki przy wodzie płynącej lepiej wcześniej sprawdzić jej status wodnoprawny. Zwłaszcza gdy ma być przez nią jedyny dojazd do sąsiedniej nieruchomości.
Radni nie mogą uchwalić przepisów, które uzależniają prawa do abonamentu w strefie płatnego parkowania przy autach w użyczeniu od umowy w formie aktu notarialnego.
Minister sprawiedliwości Adam Bodnar powołał tzw. rzecznika ad hoc, którego zadaniem będzie rozliczenie działań głównego rzecznika dyscyplinarnego Piotra Schaba i jego zastępców Michała Lasoty i Przemysława Radzika oraz byłego prezesa Sądu Rejonowego w Olsztynie i członka neoKRS Macieja Nawackiego.
Kryzys w sądownictwie przypomina już węzeł gordyjski. Cokolwiek by zrobił z nim Adam Bodnar, to i tak narazi się na krytykę.
Premier ma tyle wspólnego z komuną i jej metodami co pani prezes Manowska z elegancją słowa.
Ceny benzyny i oleju napędowego spadają. Nie dotyczy to jednak autogazu.
Co dziś nowego w prawie i gospodarce? Co opublikowano w Dzienniku Ustaw, jakie akty prawne wchodzą w życie, jakie ważne interpretacje wydały sądy, co ogłosił GUS, a co zapowiedział rząd? Oto subiektywne kalendarium dla profesjonalistów.
24 lutego 2022 roku Rosja rozpoczęła pełnowymiarową inwazję na Ukrainę. W przyszłym tygodniu dojdzie prawdopodobnie do spotkania Wołodymyra Zełenskiego z Donaldem Trumpem w USA.
Jeszcze kilka lat temu firma kojarzyła się z produkcją cywilną. Teraz ma ambitne plany rozwoju produkcji zbrojeniowej.
Sektor budowlany ma pod wieloma względami krytyczne znaczenie dla sukcesu gospodarki cyrkularnej. Lada chwila branżę czekają więc wielkie zmiany.
Polska jest europejskim rynkiem wtórnym, na który trafia większość aut uszkodzonych. Niemal wszystkie używane samochody sprowadzane z USA są po kolizjach lub wypadkach.
Skuteczna komunikacja, emocje, wykorzystanie sztucznej inteligencji oraz wdrażanie technologicznych zmian to wyzwania, z którymi mierzą się dziś dyrektorzy finansowi i którymi można właściwie zarządzać.
Według izraelskich ekspertów od bezpieczeństwa IT, liczba ataków na polskie przedsiębiorstwa i instytucje w 2024 r. może przekroczyć 100 tys. To rekordowy rok pod tym względem.
„System miejski wytrzymał i przyjął główną falę żywiołu, z którym od tygodnia walczy Dolny Śląsk i sąsiednie regiony. W kolejnych dniach przez Wrocław przepłyną ponadnormatywne ilości wody” – informują władze miejskie.
FC Barcelona Roberta Lewandowskiego od porażki 1:2 z AS Monaco rozpoczęła sezon Ligi Mistrzów. Katalończycy przez prawie cały mecz grali w osłabieniu po czerwonej kartce Erica Garcii, Polak zszedł z boiska w 80. minucie. Liderem tabeli Ligi Mistrzów po 1. kolejce jest Bayern.
Chiny pracują nad samolotami hipersonicznymi, które umożliwią dotarcie w dowolne miejsce na Ziemi w ciągu dwóch godzin. Rywalizują z kilkoma amerykańskimi projektami. Pierwsze loty pasażerskie z prędkością co najmniej trzykrotnie większą, niż prędkość Concorde’a, mają się odbyć w latach 30.
Tylko dziś policjanci znaleźli 14 fałszywych zbiórek internetowych dla powodzian – poinformował podczas wieczornego sztabu kryzysowego Komendant Główny Policji Marek Boroń.
Spotkanie prezydenta Andrzeja Dudy ze startującym w wyborach w Stanach Zjednoczonych Donaldem Trumpem w Pensylwanii nie dojdzie do skutku - informuje agencja Reutera powołując się na informacje ze sztabu byłego prezydenta USA.
W sierpniu CPK podpisała umowę na projekt Centrum Kontroli Operacji Lotniczych, trwają prace nad projektem lotniska pod Baranowem, dworca kolejowego i węzła przesiadkowego.
W Grupie często zatrudnione były osoby fikcyjne, a jedna z naszych spółek – Enea Innowacje – przez 8 lat nie zrealizowała żadnego projektu, a mimo to zawnioskowała 50 mln zł – wyliczyła najciekawsze informacje wynikające z audytów, jakich dokonano w Grupie Enea, wiceprezes ds. finansowych Dalida Gepfert. To druga co do wielkości spółka elektroenergetyczna w kraju.
W 1966 r. członkowie Automatic Language Processing Advisory Committee w raporcie przygotowanym na zlecenie rządu USA sceptycznie ocenili dokonania naukowców pracujących w obszarze analizy języka naturalnego, w szczególności zmierzających do budowy programów automatycznego tłumaczenia, co spowodowało, że finansowanie tych badań zostało bardzo ograniczone.
Tym, co wyróżnia „Lee. Na własne oczy” w reż. Ellen Kuras, są doskonałe kadry i poruszająca do głębi postać głównej bohaterki. Jak to osiągnięto? Mająca polskie korzenie Kuras, uznana w hollywoodzkim środowisku filmowym operatorka, tym razem odpowiadająca za reżyserię, zdjęcia do filmu powierzyła Pawłowi Edelmanowi, a do roli Lee Miller zaprosiła oscarową Kate Winslet.
Tajemnica Trójkąta Bermudzkiego powstała głównie dzięki połączeniu faktów i wyobraźni autorów o nim piszących. Cóż, prawda nie może stanąć na drodze dobrej opowieści.
Samarkanda to jedno z najstarszych, wciąż istniejących miast na świecie, uważane za serce Jedwabnego Szlaku – starożytnej drogi handlowej niegdyś łączącej Chiny z regionem Morza Śródziemnego.
24 grudnia 1936 r. szef SD i Sicherheitspolizei Reinhard Heydrich poinformował Adolfa Hitlera, że wokół marszałka ZSRR Michaiła Tuchaczewskiego powstała nieformalna grupa wysokich rangą oficerów Armii Czerwonej, którzy namawiają Stalina do utworzenia z Wielką Brytanią i Francją antyhitlerowskiego paktu mającego na celu przygotowanie wojny prewencyjnej przeciw Niemcom. Wydarzenie to potwierdził mieszkający w Paryżu były rosyjski generał armii białych Nikołaj W. Skoblin, który przed wojną współpracował zarówno z NKWD, jak i SD.
Poszukiwany po wypadku na Trasie Łazienkowskiej w Warszawie Łukasz Żak został zatrzymany przez niemiecką policję - poinformowała Prokuratura Okręgowa w Warszawie.
W piątek od wczesnych godzin porannych prezydent Andrzej Duda przebywał będzie na Dolnym Śląsku, a następnie również w innych miejscach, które najbardziej ucierpiały wskutek powodzi – ogłosiło Biuro Bezpieczeństwa Narodowego.
Masz aktywną subskrypcję?
Zaloguj się lub wypróbuj za darmo
wydanie testowe.
nie masz konta w serwisie? Dołącz do nas