„Madonna z Dzieciątkiem” po 80 latach wróciła do Polski

Na Zamku Królewskim w Warszawie odbyła się dziś uroczystość przekazania ,,Madonny z Dzieciątkiem”, pochodzącej z pałacu Lubomirskich w Przeworsku - straty wojennej odnalezionej niedawno w… Japonii.

Publikacja: 07.07.2023 22:35

Odzyskana "Madonna z Dzieciątkiem" już w Polsce. Na Zamku Królewskim można ja oglądac do końca lipca

"Madonna z Dzieciątkiem"

Odzyskana "Madonna z Dzieciątkiem" już w Polsce. Na Zamku Królewskim można ja oglądac do końca lipca.

Foto: Monika Kuc

Po raz pierwszy odnalezione dzieło wraca do nas z Dalekiego Wschodu.

W 2022 roku okazały obraz pochodzący z XVI/XVII wieku wystawiony został w Tokio na sprzedaż w domu aukcyjnym Mainichi Auction Inc. Jako stratę wojenną zidentyfikowali je pracownicy Departamentu Restytucji Dóbr Kultury Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Kiedy udało się zweryfikować prawdziwe pochodzenie dzieła, strona polska wystąpiła o zablokowanie aukcji. Dom aukcyjny Mainichi Auction podjął współpracę i po zapoznaniu się z historią dzieła i jego losami w porozumieniu z posiadaczem obrazu, zdecydował się przekazać go Polsce bez żadnych kosztów.

Czytaj więcej

Wystawa Fridy Kahlo w warszawskich Łazienkach

Polscy eksperci weryfikując dzieło porównywali je z zachowanymi archiwalnymi reprodukcjami. Detale po nałożeniu współczesnej fotografii na archiwalne zgadzały się 1:1. Pogłębioną ekspertyzę przeprowadzili na miejscu w Tokio, chociaż czas COVID-u nie był sprzyjający. Analizowali tam nie tylko kompozycję, ale i strukturę pod farbą. Okazało się, że zniekształcenia płótna były pod nią identyczne, jak te widoczne na zdjęciach archiwalnych.

A głównym dowodem wojennej grabieży był opracowany przez okupantów niechlubny katalog najważniejszych zagrabionych z polskich zbiorów dzieł sztuki „Sichergestellte Kunstwerke im Generalgouvernement”.

„Madonna z Dzieciątkiem” wzbogaci kolekcje nowego muzeum

Odzyskany obraz na Zamku Królewskim w Warszawie będzie eksponowany do końca lipca. Następnie będzie prezentowany w pałacu w Przeworsku, a od marca 2024 roku. – na jubileuszowej wystawie Muzeum Książąt Lubomirskich w Ossolineum we Wrocławiu

Czytaj więcej

Trudne pytania Matejki. Wielka wystawa w Krakowie

Dzieło finalnie przekazane zostanie Muzeum Książąt Lubomirskich – oddziałowi Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu, obecnie w budowie.

Na dzisiejszej uroczystości dyrektor Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu dr Łukasz Kamiński podkreślił, że obraz znacząco wzmocni kolekcję Muzeum Książąt Lubomirskich, - Ze względu na nasze ogromne straty wojenne, każdy obiekt, który jest związany z historyczną kolekcją Henryka Lubomirskiego, który był współzałożycielem naszego Muzeum, ma po prostu wartość bezcenną. – mówił

Obraz "Madonna z Dzieciątkiem" - przypisywany włoskiemu artyście Alessandro Turchiemu (1578-1649) - jest datowany na koniec XVI lub początek XVII . Przedstawia Madonnę , która patrzy na dzieciątko z łagodnym smutkiem, zdradzającym, że zna przeznaczenia Jezusa. A owoce trzymane przez niego w ręce (jabłka lub morele) zapewne odnoszą się do owocu z drzewa poznania dobra i zła.

Powikłane losy „Madonna z Dzieciątkiem”

Pierwszym znanym archiwalnym dokumentem potwierdzającym obecność w polskich zbiorach obrazu jest „Spis obrazów olejnych, rycin i medalionów oraz broni w pałacu Henryka Lubomirskiego w Przeworsku” z 1823 roku. W dokumencie wskazany jest też wcześniejszy właściciela dzieła hrabia Stanisław Kostka Potocki, działacz polityczny i pisarz, właściciel pałacu w Wilanowie, założyciel jednego z pierwszych polskich muzeów. Potocki kupił płótno najprawdopodobniej w drugiej poł XVIII w. podczas jednej z licznych podróży do Włoch.

Aż do konfiskaty przez Niemców dzieło pozostawało w kolekcji Lubomirskich w Przeworsku.

Czytaj więcej

Festiwal Miłosza: Pięć dni z poezją

Kolekcja ta zawierała prace zarówno polskich jak i zagranicznych twórców, reprezentujących różne style i epoki: malarstwo, rzeźbę, rzemiosło artystyczne

W momencie wybuchu wojny obraz znajdował się w Pałacu Lubomirskich w Przeworsku, który był wówczas pod okupacją niemiecką. Dzieło zostało zagrabione przez Niemców w 1940 roku. Świadczy o tym m.in. opracowany przez okupanta wspomniany już katalog najważniejszych zagrabionych z polskich zbiorów dzieł sztuki, który zawierał 521 najcenniejszych obiektów. m.in. „Damę z gronostajem” Leonarda da Vinci, „Krajobraz z miłosiernym Samarytaninem” Rembrandta. czy nieodnaleziony do dziś „Portret młodzieńca” Rafaela. Madonna zajmuje w tym katalogu pozycje nr 145.

Po wojnie „Madonna z Dzieciątkiem” pozostawała w ukryciu aż do lat 90., kiedy obraz został sprzedany na aukcji w Nowym Jorku.

Trwa poszukiwanie dzieł utraconych

Podczas uroczystości na Zamku Królewskim minister kultury i dziedzictwa narodowego prof. Piotr Gliński przypomniał, że Polska w czasie II wojny światowej na skutek działań militarnych, jak i planowej grabieży utraciła najwięcej dóbr kultury i zasobów naukowych.

Czytaj więcej

Tony Cragg, światowy wizjoner rzeźby, na dwóch wystawach w Polsce

Szacuje się, że w czasie wojny utraconych zostało około 70% materialnego dorobku kulturowego, co oznacza ponad 500 tys. zrabowanych z terenu II Rzeczypospolitej dzieł sztuki. Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego kontynuuje działania, prowadzące do ich odzyskania. Od 1992 roku prowadzi bazę polskich strat wojennych, w której dotąd zarejestrowanych zostało ponad 66 tys. kart utraconych obiektów. W tej chwili prowadzimy około 150 procesów restytucyjnych z 15 krajów świata.

Po raz pierwszy odnalezione dzieło wraca do nas z Dalekiego Wschodu.

W 2022 roku okazały obraz pochodzący z XVI/XVII wieku wystawiony został w Tokio na sprzedaż w domu aukcyjnym Mainichi Auction Inc. Jako stratę wojenną zidentyfikowali je pracownicy Departamentu Restytucji Dóbr Kultury Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Pozostało 94% artykułu
Malarstwo
Wystawa prac Józefa Chełmońskiego w Warszawie. Reporterska brawura i kontemplacja natury
Malarstwo
Profesor Antoni Fałat nie żyje. „Straciliśmy wybitnego artystę”
Malarstwo
Wystawa w Londynie. Spełnione życzenie van Gogha
Malarstwo
Salvador Dali: surrealistyczne wizje i naukowe pasje geniusza
Materiał Promocyjny
Klimat a portfele: Czy koszty transformacji zniechęcą Europejczyków?
Malarstwo
Austriacka wystawa dzieł sztuki zrabowanych przez nazistów