„Madonna z Dzieciątkiem” po 80 latach wróciła do Polski

Na Zamku Królewskim w Warszawie odbyła się dziś uroczystość przekazania ,,Madonny z Dzieciątkiem”, pochodzącej z pałacu Lubomirskich w Przeworsku - straty wojennej odnalezionej niedawno w… Japonii.

Publikacja: 07.07.2023 22:35

Odzyskana "Madonna z Dzieciątkiem" już w Polsce. Na Zamku Królewskim można ja oglądac do końca lipca

Odzyskana "Madonna z Dzieciątkiem" już w Polsce. Na Zamku Królewskim można ja oglądac do końca lipca.

Foto: Monika Kuc

Po raz pierwszy odnalezione dzieło wraca do nas z Dalekiego Wschodu.

W 2022 roku okazały obraz pochodzący z XVI/XVII wieku wystawiony został w Tokio na sprzedaż w domu aukcyjnym Mainichi Auction Inc. Jako stratę wojenną zidentyfikowali je pracownicy Departamentu Restytucji Dóbr Kultury Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Kiedy udało się zweryfikować prawdziwe pochodzenie dzieła, strona polska wystąpiła o zablokowanie aukcji. Dom aukcyjny Mainichi Auction podjął współpracę i po zapoznaniu się z historią dzieła i jego losami w porozumieniu z posiadaczem obrazu, zdecydował się przekazać go Polsce bez żadnych kosztów.

Czytaj więcej

Wystawa Fridy Kahlo w warszawskich Łazienkach

Polscy eksperci weryfikując dzieło porównywali je z zachowanymi archiwalnymi reprodukcjami. Detale po nałożeniu współczesnej fotografii na archiwalne zgadzały się 1:1. Pogłębioną ekspertyzę przeprowadzili na miejscu w Tokio, chociaż czas COVID-u nie był sprzyjający. Analizowali tam nie tylko kompozycję, ale i strukturę pod farbą. Okazało się, że zniekształcenia płótna były pod nią identyczne, jak te widoczne na zdjęciach archiwalnych.

A głównym dowodem wojennej grabieży był opracowany przez okupantów niechlubny katalog najważniejszych zagrabionych z polskich zbiorów dzieł sztuki „Sichergestellte Kunstwerke im Generalgouvernement”.

„Madonna z Dzieciątkiem” wzbogaci kolekcje nowego muzeum

Odzyskany obraz na Zamku Królewskim w Warszawie będzie eksponowany do końca lipca. Następnie będzie prezentowany w pałacu w Przeworsku, a od marca 2024 roku. – na jubileuszowej wystawie Muzeum Książąt Lubomirskich w Ossolineum we Wrocławiu

Czytaj więcej

Trudne pytania Matejki. Wielka wystawa w Krakowie

Dzieło finalnie przekazane zostanie Muzeum Książąt Lubomirskich – oddziałowi Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu, obecnie w budowie.

Na dzisiejszej uroczystości dyrektor Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu dr Łukasz Kamiński podkreślił, że obraz znacząco wzmocni kolekcję Muzeum Książąt Lubomirskich, - Ze względu na nasze ogromne straty wojenne, każdy obiekt, który jest związany z historyczną kolekcją Henryka Lubomirskiego, który był współzałożycielem naszego Muzeum, ma po prostu wartość bezcenną. – mówił

Obraz "Madonna z Dzieciątkiem" - przypisywany włoskiemu artyście Alessandro Turchiemu (1578-1649) - jest datowany na koniec XVI lub początek XVII . Przedstawia Madonnę , która patrzy na dzieciątko z łagodnym smutkiem, zdradzającym, że zna przeznaczenia Jezusa. A owoce trzymane przez niego w ręce (jabłka lub morele) zapewne odnoszą się do owocu z drzewa poznania dobra i zła.

Powikłane losy „Madonna z Dzieciątkiem”

Pierwszym znanym archiwalnym dokumentem potwierdzającym obecność w polskich zbiorach obrazu jest „Spis obrazów olejnych, rycin i medalionów oraz broni w pałacu Henryka Lubomirskiego w Przeworsku” z 1823 roku. W dokumencie wskazany jest też wcześniejszy właściciela dzieła hrabia Stanisław Kostka Potocki, działacz polityczny i pisarz, właściciel pałacu w Wilanowie, założyciel jednego z pierwszych polskich muzeów. Potocki kupił płótno najprawdopodobniej w drugiej poł XVIII w. podczas jednej z licznych podróży do Włoch.

Aż do konfiskaty przez Niemców dzieło pozostawało w kolekcji Lubomirskich w Przeworsku.

Czytaj więcej

Festiwal Miłosza: Pięć dni z poezją

Kolekcja ta zawierała prace zarówno polskich jak i zagranicznych twórców, reprezentujących różne style i epoki: malarstwo, rzeźbę, rzemiosło artystyczne

W momencie wybuchu wojny obraz znajdował się w Pałacu Lubomirskich w Przeworsku, który był wówczas pod okupacją niemiecką. Dzieło zostało zagrabione przez Niemców w 1940 roku. Świadczy o tym m.in. opracowany przez okupanta wspomniany już katalog najważniejszych zagrabionych z polskich zbiorów dzieł sztuki, który zawierał 521 najcenniejszych obiektów. m.in. „Damę z gronostajem” Leonarda da Vinci, „Krajobraz z miłosiernym Samarytaninem” Rembrandta. czy nieodnaleziony do dziś „Portret młodzieńca” Rafaela. Madonna zajmuje w tym katalogu pozycje nr 145.

Po wojnie „Madonna z Dzieciątkiem” pozostawała w ukryciu aż do lat 90., kiedy obraz został sprzedany na aukcji w Nowym Jorku.

Trwa poszukiwanie dzieł utraconych

Podczas uroczystości na Zamku Królewskim minister kultury i dziedzictwa narodowego prof. Piotr Gliński przypomniał, że Polska w czasie II wojny światowej na skutek działań militarnych, jak i planowej grabieży utraciła najwięcej dóbr kultury i zasobów naukowych.

Czytaj więcej

Tony Cragg, światowy wizjoner rzeźby, na dwóch wystawach w Polsce

Szacuje się, że w czasie wojny utraconych zostało około 70% materialnego dorobku kulturowego, co oznacza ponad 500 tys. zrabowanych z terenu II Rzeczypospolitej dzieł sztuki. Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego kontynuuje działania, prowadzące do ich odzyskania. Od 1992 roku prowadzi bazę polskich strat wojennych, w której dotąd zarejestrowanych zostało ponad 66 tys. kart utraconych obiektów. W tej chwili prowadzimy około 150 procesów restytucyjnych z 15 krajów świata.

Po raz pierwszy odnalezione dzieło wraca do nas z Dalekiego Wschodu.

W 2022 roku okazały obraz pochodzący z XVI/XVII wieku wystawiony został w Tokio na sprzedaż w domu aukcyjnym Mainichi Auction Inc. Jako stratę wojenną zidentyfikowali je pracownicy Departamentu Restytucji Dóbr Kultury Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Pozostało 94% artykułu
Malarstwo
Wystawa w Londynie. Spełnione życzenie van Gogha
Malarstwo
Salvador Dali: surrealistyczne wizje i naukowe pasje geniusza
Malarstwo
Austriacka wystawa dzieł sztuki zrabowanych przez nazistów
Malarstwo
Portret marszałka Józefa Piłsudskiego znaleziony na strychu
Materiał Promocyjny
Wpływ amerykańskich firm na rozwój polskiej gospodarki
Malarstwo
Lech Majewski ożywił obrazy Jacka Malczewskiego. Wystawa w Muzeum Narodowym w Poznaniu