Są szanse na refundację nowoczesnych metod diagnostyki molekularnej w Polsce

Ministerstwo Zdrowia pracuje nad tym, by wprowadzić kompleksowe profilowanie genomowe z sekwencjonowaniem następnej generacji do listy świadczeń gwarantowanych. To pomoże precyzyjniej dobrać leczenie.

Publikacja: 09.07.2024 04:30

Dokładna analiza genomu pacjenta ma szczególne znaczenie w diagnostyce nowotworów złośliwych

Badania diagnostyczne

Dokładna analiza genomu pacjenta ma szczególne znaczenie w diagnostyce nowotworów złośliwych

Foto: AdpbeStock

Diagnostyka molekularna to obecnie fundament nowoczesnej onkologii – w krajach Unii Europejskiej jest już nieodłącznym elementem leczenia nowotworów. Jednak w Polsce dostęp do tych zaawansowanych metod wciąż pozostawia wiele do życzenia. Mimo rekomendacji ekspertów i licznych apeli środowisk medycznych oraz pacjenckich najnowocześniejsze technologie diagnostyki molekularnej nie są refundowane. A to oznacza, że pacjenci mają utrudniony dostęp do skutecznego leczenia.

Polskie Towarzystwo Onkologiczne (PTO) i organizacje pacjentów wskazują na konieczność zmiany tej sytuacji. Alarmują, że brak refundacji tych badań to pilna, niezaspokojona potrzeba w polskim systemie ochrony zdrowia. W swoich postulatach podkreślają, że kompleksowe profilowanie genomowe (CGP) powinno być dostępne dla pacjentów, szczególnie tych, u których podejrzewa się lub stwierdzono raka płuca. Jest to jeden z najgorzej rokujących nowotworów, wymaga szybkich działań, a brak decyzji często może być wyrokiem śmierci dla wielu chorych. I każdy dzień zwłoki oznacza stracone szanse pacjentów na skuteczne leczenie i dłuższe życie.

Ministerstwo Zdrowia przygotowuje rozporządzenie

Projekt tego świadczenia zaproponowany przez Polskie Towarzystwo Onkologiczne czeka na decyzję Ministerstwa Zdrowia od jesieni 2023 roku. Przeszedł on ocenę Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji (AOTMiT) oraz uzyskał pozytywną rekomendację jej prezesa. Wydawać by się mogło, że formalnie wszystko jest gotowe, ale decyzja leżąca po stronie Ministerstwa Zdrowia wciąż nie została podjęta. Eksperci wskazują, że kompleksowe profilowanie genomowe u chorych na raka płuca jest opłacalne, a jego efektywność kosztowa będzie rosła wraz z poszerzaniem zakresu leków wymagających przeprowadzenia takiej diagnostyki.

Czytaj więcej

Alkoholik z Tik Toka: Trzeba ograniczyć ludziom dostęp do alkoholu

W odpowiedzi na pytania „Rzeczpospolitej” dotyczące refundacji kompleksowej diagnostyki molekularnej Ministerstwo Zdrowia informuje, że badania genetyczne mogą być wykonywane w ramach ambulatoryjnej opieki specjalistycznej, lecznictwa szpitalnego oraz w ramach programów zdrowotnych. Przytacza też rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu ambulatoryjnej opieki specjalistycznej (DzU z 2016 r. poz. 357, ze zm.), w którym zostały określone warunki realizacji badań genetycznych: klasyczne badania cytogenetyczne (techniki prążkowe - GTG, CBG, AgNOR, QFQ, RBG i HRBT), cytogenetyczne badania molekularne (analiza FISH - hybrydyzacja in situ z wykorzystaniem fluorescencji), badania metodami biologii molekularnej (PCR, RFLP, SSCP, HD, sekwencjonowanie), badania biochemiczne lub enzymatyczne. Te badania genetyczne mogą być rozliczane w ramach zawartych z NFZ umów jako produkt „kompleksowa diagnostyka genetyczna chorób nienowotworowych” lub „kompleksowa diagnostyka genetyczna chorób nowotworowych”. Ponadto od 1 września 2022 r. dostępne są trzy nowe świadczenia opieki zdrowotnej - jest to opieka nad rodzinami wysokiego, dziedzicznie uwarunkowanego ryzyka zachorowania na raka piersi lub jajnika, raka jelita grubego lub błony śluzowej trzonu macicy oraz siatkówczaka lub choroby von Hippel-Lindau (VHL).

Zdaniem resortu w celu poprawy dostępności do badań genetycznych oddziały wojewódzkie NFZ prowadzą działania, by optymalnie wykorzystać środki finansowe. Ponadto od początku ubiegłego roku wprowadzono nielimitowane finansowanie badań genetycznych udzielanych osobom do ukończenia 18. roku życia.

Czytaj więcej

Rak prostaty to seryjny zabójca mężczyzn w Polsce. Co z diagnostyką i terapią?

W Ministerstwie Zdrowia trwają prace nad projektem rozporządzenia zmieniającym rozporządzenie w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu ambulatoryjnej opieki specjalistycznej. Ma ono wprowadzić do systemu ochrony zdrowia dwa nowe badania genetyczne: aCGH oraz analizę ekspresji genów metodą qRT-PCR. Prace nad projektem są na etapie analizy uwag z uzgodnień międzyresortowych i konsultacji publicznych.

Refundacja kompleksowej diagnostyki molekularnej. Kiedy coś się zmieni?

Pytanie, kiedy Ministerstwo Zdrowia podejmie decyzję dotyczącą wprowadzenia do koszyka świadczeń gwarantowanych świadczenia CGP NGS? Na razie, jak wynika z przesłanego redakcji stanowiska resortu zdrowia, rozstrzygana jest kwestia wprowadzenia do wykazów świadczeń gwarantowanych badania kompleksowego profilowania genomowego metodą wysokoprzepustowego sekwencjonowania następnej generacji (NGS) w diagnostyce molekularnej pacjentów z nowotworami złośliwymi. Resort przypomina, że prezes Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji rekomenduje zakwalifikowanie świadczenia po uwzględnieniu trzech warunków: doprecyzowania wskazań, wdrożenia wytycznych postępowania diagnostyczno-terapeutycznego z wykorzystaniem NGS oraz wdrożenia standardu organizacyjnego. Planowane jest także powołanie specjalnego zespołu w ramach Krajowej Rady Onkologicznej, który wyda rekomendację w sprawie poszerzenia koszyka świadczeń gwarantowanych w obszarze diagnostyki onkologicznej. Rozstrzygnięcie tych kwestii jest istotne dla przyszłości diagnostyki molekularnej w Polsce.  

CGP NGS to zaawansowane badanie, które pozwala na dokładną analizę genomu pacjenta, co ma szczególne znaczenie w diagnostyce nowotworów złośliwych. Dzięki temu możliwe jest precyzyjne określenie rodzaju mutacji genetycznych, a to z kolei umożliwia dobranie najbardziej skutecznej terapii celowanej.

Diagnostyka molekularna to obecnie fundament nowoczesnej onkologii – w krajach Unii Europejskiej jest już nieodłącznym elementem leczenia nowotworów. Jednak w Polsce dostęp do tych zaawansowanych metod wciąż pozostawia wiele do życzenia. Mimo rekomendacji ekspertów i licznych apeli środowisk medycznych oraz pacjenckich najnowocześniejsze technologie diagnostyki molekularnej nie są refundowane. A to oznacza, że pacjenci mają utrudniony dostęp do skutecznego leczenia.

Polskie Towarzystwo Onkologiczne (PTO) i organizacje pacjentów wskazują na konieczność zmiany tej sytuacji. Alarmują, że brak refundacji tych badań to pilna, niezaspokojona potrzeba w polskim systemie ochrony zdrowia. W swoich postulatach podkreślają, że kompleksowe profilowanie genomowe (CGP) powinno być dostępne dla pacjentów, szczególnie tych, u których podejrzewa się lub stwierdzono raka płuca. Jest to jeden z najgorzej rokujących nowotworów, wymaga szybkich działań, a brak decyzji często może być wyrokiem śmierci dla wielu chorych. I każdy dzień zwłoki oznacza stracone szanse pacjentów na skuteczne leczenie i dłuższe życie.

Pozostało 80% artykułu
Diagnostyka i terapie
Blisko kompromisu w sprawie reformy polskiej psychiatrii
Diagnostyka i terapie
Anestezjologia i intensywna terapia: trudna, odpowiedzialna, nowoczesna i coraz bardziej bezpieczna
Diagnostyka i terapie
Obowiązują nowe normy ciśnienia krwi. W grupie ryzyka więcej osób
Diagnostyka i terapie
Sepsa – choroba na śmierć i życie. Dziś światowy dzień sepsy
Materiał Promocyjny
Klimat a portfele: Czy koszty transformacji zniechęcą Europejczyków?
Diagnostyka i terapie
Szczepionka na raka płuc testowana m.in. w Polsce. Trwają badania kliniczne