Stanowisko GIP z 10 października 2019 r. ws. zezwolenia na pobyt czasowy cudzoziemca na terytorium RP, udzielonego w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagając

(...) Zagadnienie to regulują art. 127-138 ustawy z 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach (DzU z 2018 r., poz. 2094 z późn. zm.), uwzględniające postanowienia dyrektywy Rady 2009/50/WE z 25 maja 2009 r. w sprawie warunków wjazdu i pobytu obywateli państw trzecich w celu podjęcia pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji (DzU UE L 2009.155.17).

Zgodnie z treścią art. 12 ust. 1 i 2 tej dyrektywy, w ciągu pierwszych dwóch lat legalnego zatrudnienia posiadacza niebieskiej karty UE w danym państwie członkowskim jego dostęp do rynku pracy ogranicza się do wykonywania za wynagrodzeniem pracy spełniającej warunki przyjęcia określone w art. 5 dyrektywy. Po tych pierwszych dwóch latach, państwa członkowskie mogą przyznać danym osobom prawa w zakresie dostępu do pracy wymagającej wysokich kwalifikacji równe prawom obywateli tych państw.

W ciągu pierwszych dwóch lat legalnego zatrudnienia posiadacza niebieskiej karty UE w danym państwie członkowskim zmiany pracodawcy wymagają uzyskania uprzedniego pisemnego zezwolenia właściwych organów państwa członkowskiego pobytu zgodnie z procedurami krajowymi oraz z terminami określonymi w art. 11 ust. 1 dyrektywy. Zmiany, które mają wpływ na warunki przyjęcia, wymagają uprzedniego powiadomienia o nich lub – jeżeli tak stanowi prawo krajowe – uprzedniego zezwolenia. Po tych pierwszych dwóch latach, gdy zainteresowane państwo członkowskie nie korzysta z możliwości ustanowionej w ust. 1 w odniesieniu do równego traktowania, dana osoba powiadamia, zgodnie z procedurami krajowymi, właściwe organy państwa członkowskiego pobytu o zmianach, które mają wpływ na warunki określone w art. 5 dyrektywy.

Przytoczone przepisy dyrektywy 2009/50/WE zostały wdrożone do polskiego porządku prawnego w treści art. 135 powołanej ustawy o cudzoziemcach. Zgodnie z art. 135 ust. 2 tej ustawy, bez zmiany zezwolenia na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji cudzoziemiec, w okresie pierwszych 2 lat pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie tego zezwolenia, nie może rozpocząć wykonywania pracy u innego podmiotu niż określony w zezwoleniu, nie może zmienić stanowiska, na jakim jest zatrudniony, jak również nie można mu wypłacać wynagrodzenia niższego niż określone w zezwoleniu.

W myśl art. 135 ust. 1 cytowanej ustawy, zmiana ww. zezwolenia może być dokonana w każdym czasie, na wniosek cudzoziemca, przez wojewodę właściwego ze względu na miejsce aktualnego pobytu cudzoziemca, jeżeli cudzoziemiec zamierza rozpocząć wykonywanie pracy u innego podmiotu niż określony w zezwoleniu, zamierza zmienić stanowisko lub będzie otrzymywać niższe wynagrodzenie niż określone w zezwoleniu.

Z powyższych regulacji wynika, że dopuszczają one zmianę stanowiska oraz podmiotu powierzającego pracę cudzoziemcowi po upływie 2 lat pobytu cudzoziemca na terytorium RP na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji – bez konieczności zmiany treści tego zezwolenia przez wojewodę.

Ponadto należy zwrócić uwagę, że art. 134 ust. 1 i 1a ustawy o cudzoziemcach zobowiązuje obcokrajowca przebywającego w Polsce na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji do pisemnego zawiadomienia, w terminie 15 dni roboczych, o utracie pracy – wojewody, który udzielił tego zezwolenia. Jeżeli zezwolenia udzielił Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców w drugiej instancji, zawiadomienie to powinno być skierowane do wojewody, który orzekał w sprawie udzielenia tego zezwolenia w pierwszej instancji.

Mając powyższe na względzie, spośród rozwiązań proponowanych w e-mailu, w ocenie Departamentu Legalności Zatrudnienia GIP za prawidłowy, co do zasady, należy uznać pogląd 1.

Jednocześnie informujemy, że właściwą merytorycznie instytucją w zakresie przepisów dotyczących zezwoleń na pobyt czasowy cudzoziemców, w tym również wydawanych w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji, jest Urząd do Spraw Cudzoziemców. Z wyjaśnień uzyskanych w Departamencie Legalizacji Pobytu tego Urzędu wynika, że powyższe rozwiązanie (zmiana podmiotu powierzającego pracę cudzoziemcowi i powiadomienie o tym wojewody) będzie wystarczające jedynie w sytuacji, gdy cudzoziemiec i nowy podmiot powierzający mu wykonywanie pracy spełniają wszystkie wymagania określone w art. 127 pkt 1-3 ustawy o cudzoziemcach, będące przesłankami wydania zezwolenia na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji (w szczególności, gdy praca wykonywana w nowym podmiocie mieści się w ustawowym zakresie takiego zawodu). W przeciwnym razie legalną pracę w tym nowym podmiocie cudzoziemiec może podjąć na ogólnych zasadach wynikających z przepisów o zatrudnianiu cudzoziemców w Polsce, np. na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy i pracę w tym podmiocie (w takiej sytuacji, powiadamiając wojewodę o zmianie podmiotu powierzającego pracę, cudzoziemiec powinien równocześnie złożyć wniosek o wydanie zezwolenia na pobyt czasowy i pracę w nowym podmiocie).

Urząd do Spraw Cudzoziemców wskazuje, że w takim przypadku wojewoda, co do zasady, powinien cofnąć cudzoziemcowi zezwolenie na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji, ponieważ ustał cel pobytu, który był powodem udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy (art. 101 pkt 1 ustawy o cudzoziemcach). Z dalszych wyjaśnień tego Urzędu wynika, że zgodnie z przepisami ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (DzU z 2019 r. poz. 1482 z późn. zm.) dopuszczalne jest wykonywanie pracy przez cudzoziemca posiadającego ważne zezwolenie na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji oraz zezwolenie na pracę (lub ewentualnie oświadczenie o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi – w przypadku obywateli Ukrainy, Białorusi, Rosji, Mołdawii, Gruzji lub Armenii). Jednakże w przypadku, gdy cudzoziemiec nie realizuje celu pobytu nie może to być sytuacja trwała, albowiem – jak już wskazano – istnieć będzie wówczas podstawa do cofnięcia zezwolenia na pobyt czasowy wydane w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji.