SN o OC. Szansa na wyższe odszkodowania dla ofiar wypadków

Sąd Najwyższy ma wskazać, jak waloryzować sumę gwarancyjną w OC komunikacyjnym, która stanowi górny limit odszkodowania przy wypadkach.

Publikacja: 23.04.2024 07:34

SN o OC. Szansa na wyższe odszkodowania dla ofiar wypadków

Foto: Adobe Stock

Kwestia ta ma zastosowanie w sprawach osób, które zostały ciężko poszkodowane w wypadku samochodowym i długo pobierają świadczenia.

Jak waloryzować odszkodowanie

Problem, z którym przyszło zmierzyć się Sądowi Najwyższemu, wynikł w sprawie z powództwa kobiety kilka lat temu ciężko poszkodowanej w wypadku samochodowym. Teraz domaga się ona ustalenia wyrokiem odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń (odpowiadającego z OC sprawcy wypadku). A konkretnie waloryzacji tzw. sumy gwarancyjnej, która tę odpowiedzialność ubezpieczeniową ogranicza. W okresie, gdy doszło do tragicznego wydarzenia, kwota była niższa niż obecnie. Później zmieniły się przepisy.

Sąd Okręgowy, a następnie Sąd Apelacyjny w Łodzi uwzględniły żądania powódki. Jako kryterium „podwyżki” sumy gwarancyjnej przyjęły aktualną na dzień orzekania jej wysokość dla umów obowiązkowego OC posiadaczy pojazdów mechanicznych, wynikającą z art. 36 ust. 1 pkt 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych.

Czytaj więcej

Korzystne zmiany dla kierowców i ich pasażerów. Chodzi o polisy komunikacyjne

Sąd apelacyjny wskazał, że przystąpienie Polski do UE spowodowało konieczność przyjęcia norm prawnych w wyższym stopniu chroniących ubezpieczonych. Wzrost wynagrodzeń i zamożności społeczeństwa też skutkowały wzrostem cen towarów i usług, co z kolei spowodowało wzrost kwot zasądzanych odszkodowań. Choć te procesy zachodziły stopniowo, to nie pozbawia ich nadzwyczajności, a to jest przesłanka zastosowania waloryzacji.

Towarzystwo ubezpieczeń odwołało się do Sądu Najwyższego. A ten powziął wątpliwości, które skierował w pytaniu prawnym do powiększonego składu.

Na pytanie odpowie powiększony skład

W ocenie SN (w składzie: sędziowie Tomasz Szanciło, Krzysztof Wesołowski i Piotr Telusiewicz) waloryzacja zastosowana przez łódzkie sądy budzi wątpliwości, gdyż kluczowym powodem jej dokonania jest zmiana stanu prawnego i wprowadzenie wyższej sumy gwarancyjnej. Zmiana przepisów nie jest jednak przesłanką do dokonania waloryzacji świadczenia. Nie może bowiem zostać uznana za nadzwyczajną zmianę stosunków w rozumieniu art. 3571 kodeksu cywilnego. W warunkach polskich wielokrotna nowelizacja przepisów z danej dziedziny nie jest czymś ani wyjątkowym, ani niespodziewanym. Przyjęcie rozwiązania, że w przypadku wystąpienia przez poszkodowanego z roszczeniem o zmianę wysokości sumy gwarancyjnej, sądy automatycznie podwyższają ją w oparciu o aktualną wysokość wyznaczonej obowiązującymi w chwili orzekania przepisami, stanowi też naruszenie jednej z naczelnych zasad prawa cywilnego, to jest niedziałania prawa wstecz. Zasada ta nie ma wprawdzie charakteru absolutnego, należy jednak pamiętać, że moc wsteczna musi wynikać z brzmienia ustawy lub jej celu.

W ocenie SN warto rozważyć, czy jednym z kryteriów modyfikacji sumy gwarancyjnej w umowie OC może być wysokość szkody poniesionej przez poszkodowanego. To umożliwiłoby pełniejsze rozważenie interesów stron, w szczególności uwzględnienie wartości potrzeb poszkodowanego, na które składają się najczęściej koszty opieki, zabiegów medycznych, rehabilitacji czy leków.

Terminu posiedzenia SN w tej sprawie jeszcze nie ma.

Sygnatura akt: III CZP 17/24.

Kwestia ta ma zastosowanie w sprawach osób, które zostały ciężko poszkodowane w wypadku samochodowym i długo pobierają świadczenia.

Jak waloryzować odszkodowanie

Pozostało 95% artykułu
Podatki
Skarbówka zażądała 240 tys. zł podatku od odwołanej darowizny. Jest wyrok NSA
Prawo w Polsce
Jest apel do premiera Tuska o usunięcie "pomnika rządów populistycznej władzy"
Edukacja i wychowanie
Ferie zimowe 2025 później niż zazwyczaj. Oto terminy dla wszystkich województw
Praca, Emerytury i renty
Ile trzeba zarabiać, żeby na konto trafiło 5000 zł
Materiał Promocyjny
Klimat a portfele: Czy koszty transformacji zniechęcą Europejczyków?
Prawo karne
Rząd zmniejsza liczbę więźniów. Będzie 20 tys. wakatów w celach