Ustawa kagańcowa wchodzi w życie. To test dla niepokornych prawników

Nowela ustaw sędziowskich w grudniu jak burza przeszła przez Sejm. Na chwilę zatrzymała się w Senacie, by szybko uzyskać podpis prezydenta. W piątek (w większości) wchodzi w życie.

– To czarny dzień dla polskiego sądownictwa – mówią jej przeciwnicy. Wiele zastrzeżeń ma też do niej Komisja Europejska.

– Teraz będzie jaśniej i sprawniej – zapewnia Ministerstwo Sprawiedliwości.

Jedno jest pewne. Pierwsi sędziowie na znak protestu rezygnują z pełnionych funkcji w sądach. Przykład? Sędzia Monika Maćkowiak, wiceprezes SR w Bydgoszczy. Podobnie sędzia Maciej Kawałko, wizytator SO w Szczecinie. Będzie ich więcej – ocenia SSP Iustitia.

Od piątku samorząd sędziowski straci na znaczeniu. Od teraz stanowią go zgromadzenia ogólne sędziów: sądu apelacyjnego, okręgowego i rejonowego. Zmieni się też skład kolegium sądu.

Czytaj także:

Przed wejściem w życie ustawy sędziowie rezygnują

Od 14 lutego zaczyna obowiązywać ustawa kagańcowa vel represyjna

Po zmianie sędzia odpowie dyscyplinarnie za sześć zachowań.

Nowela wymienia: oczywistą i rażącą obrazę przepisów prawa; działania lub zaniechania kwestionujące istnienie stosunku służbowego sędziego, skuteczność jego powołania; utrudnianie funkcjonowania organu wymiaru sprawiedliwości; działalność publiczną niedającą się pogodzić z niezawisłością i niezależnością oraz uchybienie godności urzędu.

Rzecznik dyscyplinarny sędziów sądów powszechnych i jego zastępcy będą mogli się zająć sprawą każdego sędziego. Ci za unikanie spotkania z rzecznikiem będą słono płacić – nawet do 3 tys. zł. W grę wchodzi też dyscyplinarka. Sędziowie będą także musieli składać oświadczenie o przynależności do stowarzyszeń czy członkostwie w partii przed powołaniem na urząd. Żeby nie było już jakichkolwiek wątpliwości co do statusu nowej KRS, nowela upraszcza definicje sędziego sądu powszechnego. Od teraz jest nim osoba powołana na stanowisko przez prezydenta, która złożyła wobec niego ślubowanie.

Co o ustawie mówią sędziowie?

– Bardzo szkodliwa. Niestety, ma zamknąć sędziom usta. Tak się nie stanie. Ja nie zmienię swojego postępowania – zapewnia sędzia Bartłomiej Starosta z Sądu Rejonowego w Sulęcinie.

W podobnym tonie wypowiada się sędzia Dorota Zabłudowska z Sądu Rejonowego Gdańsk-Południe, z kierownictwa Stowarzyszenia Sędziów Polskich Iustitia.

– Mam nadzieję, że sędziowie będą stosować konstytucję i prawo europejskie niezależnie od tego, jakie konsekwencje poniosą. W żadnym demokratycznym państwie sędzia nie powinien stawać przed wyborem, czy orzekać zgodnie z własnym sumieniem, narażając się na wyrzucenie z zawodu, czy ulegać presji politycznej i zamykać oczy na nieprawidłowości.

Podstawa prawna: ustawa z 20 grudnia 2019 r. (DzU z 6 lutego 2020 r., poz. 190)

Wsparcie dla wielkich zmian w SN >A12

Co ma Unia do sądów, czyli o różnicy między kropką a przecinkiem >A16

Ustawa i protesty

- 12 grudnia 2019 r. – poselski projekt wpłynął do Sejmu, skierowano go do I czytania na posiedzeniu izby.

- 19 grudnia 2019 r. – I czytanie w Sejmie, praca w komisjach po I czytaniu.

- 20 grudnia 2019 r. – sprawozdanie komisji, II czytanie, uchwalenie.

- 23 grudnia 2019 r. – ustawa trafia do Senatu.

- 9 i 10 stycznia 2020 r. –Komisja Wenecka z wizytą w Polsce.

- 11 stycznia 2020 r. – ulicami Warszawy przeszedł Marsz Tysiąca Tóg, wzięło w nim udział 30 tys. osób.

- 16 stycznia 2020 r. – KW negatywnie ocenia ustawę.

- 17 stycznia 2020 r. – stanowisko Senatu.

- 23 stycznia 2020 r. – odrzucono uchwałę Senatu o odrzuceniu ustawy.