Neo-sędziowie w KRS. Sędzia SN mówi o poważnych konsekwencjach poprawki Senatu

Kilka dni temu Senat przyjął dwie ważne poprawki do noweli ustawy o Krajowej Radzi Sądownictwa. Rząd musiał się wycofać z zapisów, o które długo walczył. W najbliższą środę głosowanie w Sejmie. Pewnie bez rewolucji wobec ostatnich zmian bo popiera je większość. Jak pan ocenia wycofanie się z zakazu udziału w kandydowaniu do nowej KRS przez sędziów wybranych przy udziale obecnej Rady? Czyli neo sędziów.

Senatorowie wyjaśnili, że  wprowadzając poprawki starali się  uwzględnić stanowisko Komisji Weneckiej podejmując ostateczną decyzję. Nie może dziwić, że Senat starał się uwzględnić stanowisko Komisji w tej sprawie. To jest  przejaw powrotu do prawidłowego tworzenia prawa. Wątpliwe jest dla mnie samo stanowisko Komisji i sposób jego interpretacji przez Senat. Szczególnie w tej części, która dotyczy możliwości kandydowania neo sędziów do Krajowej Rady Sądownictwa. A przede wszystkim konsekwencje tego.

Jakie wątpliwości wywołuje stanowisko Komisji Weneckiej?

Komisja wzięła przede wszystkim pod uwagę to, że wprowadzając wspomniany zakaz wyłączona zostałaby możliwość kandydowania dużej grupy sędziów. A to mogłoby prowadzić do uznania, że bierne prawo wyborcze sędziów zostało naruszone. To stanowisko nie uwzględnia jednak różnych niebezpieczeństw związanych z ewentualnym wyborem neo sędziów do nowej Krajowej Rady Sądownictwa.  

Jakie to niebezpieczeństwo?

Trzeba pamiętać, że jednym z założeń tej nowelizacji było to, że na tym etapie nie będzie rozstrzygnięta kwestia statusu neo sędziów ale z uwagi na ich status konieczne jest ograniczenie ich biernego prawa wyborczego. I to, moim zdaniem, miało głęboki sens. Sama ustawa sygnalizowała ten problem. Należy brać także pod uwagę konsekwencje wejścia do składu Krajowej Rady Sądownictwa osób powołanych wadliwie na stanowiska sędziowskie. Powstaje problem związany z tym, że osoby których to może bezpośrednio dotyczyć, miałyby rozstrzygać de facto o swoim statusie. Najistotniejsza wątpliwość, moim zdaniem polega jednak na zagrożeniu związanym z tym, że w Krajowej Radzie Sądownictwa mógłby znaleźć się ktoś, kto został nieprawidłowo powołany na stanowisko sędziego i ta nieprawidłowość po pewnym czasie zostałaby przesądzona. Mogą być z tym związane bardzo poważne konsekwencje gdyby taka osoba faktycznie nie była sędzią, a jednak weszła w skład nowej KRS jako sędzia.

Czytaj więcej

Sądy i trybunały

ROBUS pomoże sędziom znaleźć biegłego

Lista ekspertów sądowych będzie prowadzona nie tylko w formie papierowej, ale i elektronicznej. Usprawni to proces aktualizacji i pozyskiwania informacji o biegłych sądowych na potrzeby postępowań.

Senat otwiera możliwość wejścia do Krajowej Rady Sądownictwa tych tzw neo sędziów.

O tym już częściowo powiedziałem. Nie chcę  jednak  ograniczać się tylko do negatywnej oceny wprowadzonych zmian. Należy bowiem uwzględnić także zmianę zasad wybierania sędziów - członków do KRS. Od takiego sposobu wyboru sędziów do Rady zależy demokratyczna legitymacja tego organu.

To co zrobił Senat opierając się na opinii Komisji Weneckiej zadowoli tę grupę sędziów, która jakby dość rygorystycznie kwestionuje neo sędziów i nie wyobraża sobie ich udziału w nowej KRS?

Nie wiem czy to można oceniać w kategoriach czyjegoś zadowolenia z tego rozwiązania. Istotne jest czy znowelizowana ustawa spełnia nadal wszystkie założenia projektu i czy nie będzie stanowiła przeszkody do wprowadzenia innych projektowanych zmian. Założeniem projektu było to, że kwestia statusu neo sędziów zostanie rozstrzygnięta na późniejszym etapie legislacji. Ten projekt ma także charakter epizodyczny i tak naprawdę ma doprowadzić na wstępie do dwóch zasadniczych rozwiązań. Po pierwsze do prawidłowo ukształtowanej Krajowej Rady Sądownictwa w zgodzie z konstytucją, po drugie - powinien zagwarantować maksymalnie demokratyczny proces wyboru sędziów do Krajowej Rady Sądownictwa.

Jest coś definitywnie pozytywnego w tej nowelizacji?

Tak. Wybory do Krajowej Rady Sądownictwa mają mieć charakter powszechny. I ten postulat jest spełniony. Sposób wyboru, który zaproponował Senat, wzmacnia element powszechności wyboru. Każdy sędzia będzie mógł bezpośrednio decydować o wyborze wielu członków Krajowej Rady Sądownictwa. Takiego modelu gwarantującego w tak dużym zakresie wpływ sędziów na wybór członków Krajowej Rady Sądownictwa do tej pory nigdy nie było. I to jest rozwiązanie bardzo dobre.

Tyle zmian na początek wystarczy?

Zdecydował o tym ustawodawca, niezależnie od propozycji ostatecznych rozwiązań. Problemem jest czy ta nowela wejdzie w życie mimo, że ma charakter epizodyczny i jest pomyślana jako szybki sposób doprowadzenia do normalizacji jeżeli chodzi o funkcjonowanie Krajowej Rady Sądownictwa. Ta normalizacja jest konieczna dla prawidłowego funkcjonowania sądownictwa.

Czytaj więcej:

Sądy i Prokuratura

Tomasz Pietryga: Polityczna gra z sądami ważniejsza od reform

Rząd znalazł się w komfortowej sytuacji w kwestii przywracania praworządności. Presji Brukseli raczej nie będzie, a opóźnienia pójdą na konto prezydenta.

Pro

A samo grono osób zgłaszających kandydatów jest ukształtowane prawidłowo?