Krzysztof Janik: Zaplombowana urna może stać u każdego sołtysa

Te przezroczyste urny...

Być może potrzebne są szersze zmiany. A główna i zasadnicza – zaufanie obywatelowi. Wszak system wyborczy w Polsce od lat konstruujemy na braku zaufania do obywatela i fałszywej tezie o święcie demokracji. Te wszystkie przezroczyste urny, te kamery i plenarne liczenie głosów przez komisje wyborcze prowadzą do jednego wniosku: otóż nasze państwo zakłada, że jego obywatele to banda oszustów, którzy marzą o fałszowaniu wyników wyborów. Marzenie to podzielają członkowie komisji wyborczych, do których zresztą często idzie się dla kasy (bo te kilkaset złotych w wielu środowiskach ma znaczenie). A zatem wybory to czynność wysoce podejrzana, więc połowa uczciwych obywateli trzyma się od tego z daleka. I to jest jeden problem.

Drugi – dostęp do urny. Mam proste pytanie: dlaczego głosujemy tylko w niedzielę? Wszak dla ponad miliona ludzi to normalny dzień pracy, a liczbę pracujących zwiększa powszechna mobilizacja na ten dzień policji i wszelakich służb. A może byśmy wprowadzili trzy dni głosowania – od piątku poczynając, albo dwa – od niedzieli do poniedziałku. Da się to wtedy pogodzić z wyjazdami na działkę oraz uroczystościami rodzinnymi, a nawet z pracą w dniu świątecznym. Nie ucierpi na tym kampania wyborcza prowadzona w niektórych kościołach – piszę to dla uspokojenia polityków niejednej partii. Uprzejmie zapytuję: a jaki jest problem, aby zamknięta i zaplombowana urna nie stała u każdego sołtysa, który sprawdzi listę uprawnionych do głosowania i po jego zakończeniu zawiezie ją do gminnej komisji wyborczej? Nie oczekuję aż takiej rewolucji w akcie głosowania jak głosowanie korespondencyjne czy internetowe, ale następcy pana Lasockiego będą musieli się z tym zmierzyć.

Poważnie czy dla jaj?

Tekst Dariusza Lasockiego budzi jeszcze jedną wątpliwość. Występuje on w obronie jednej zasady wyborczej, jaką jest powszechność. Nie zauważa natomiast, że wybory parlamentarne w Polsce są także – konstytucyjnie rzecz biorąc – równe i proporcjonalne. Na frekwencję wyborczą ich przestrzeganie ma taki sam, zasadniczy, wpływ. O równości napisano wiele, zwłaszcza odnosząc się do kampanii wyborczej, dostępu do mediów publicznych, funduszy wyborczych. Sytuacja w Polsce daleka jest od tej zasady. A Państwowa Komisja Wyborcza milczy. Nie milczy w sprawie proporcjonalności. Napisała nawet stosowne pismo do Marszałek Sejmu – i zamilkła. Szkoda, że pan Lasocki nie dostrzega związku swego milczenia w powyższych sprawach z frekwencją wyborczą.

Wreszcie, uwaga ostatnia. Coraz częściej pojawia się w tekstach pisanych przez wysokich funkcjonariuszy państwowych zastrzeżenie, że „powyższy tekst wyraża prywatne poglądy autora”. Śmieszy mnie to niemiłosiernie. To tak, jakby minister pisał o polityce rządu, którego jest członkiem, zastrzegając się, że on to tak, prywatnie. Albo kardynał w sprawach teologicznych wypowiadał się też prywatnie, nawet jeśli to jest zgodne ze stanowiskiem Papieża. Czytelnik widzi tę hipokryzję i się zastanawia: czy on tak poważnie czy dla jaj. A kiedy jajcarze nami rządzą, to po co iść do wyborów?

Autor jest politykiem i politologiem, profesorem w Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego, był szefem MSWiA, posłem wielu kadencji