Nie każdy stracił prawo do odpisów

Zakaz amortyzacji nieruchomości mieszkalnych wprowadzony Polskim Ładem wywołał ogromne poruszenie wśród podatników. A gdy ustawodawca nie tylko wdrożył ten pomysł w życie, ale jeszcze dotychczasowe korzyści podatkowe uciął jak nożem, rozpętała się prawdziwa burza.

Inwestycje w nieruchomości wiążą się bowiem z poważnymi wydatkami i w przeszłości dokonując zmian podatkowych, ustawodawca ten czynnik uwzględniał. Gdy już decydował się zwłaszcza na obcięcie ulg czy innych przywilejów podatkowych, gwarantował podatnikom, którzy już zaczęli z nich korzystać, możliwość dokończenia lub przynajmniej kontynuowania jeszcze przez pewien czas takich korzystniejszych rozliczeń.

Trudno się więc dziwić, że gdy wprowadzając kategoryczny zakaz amortyzacji, ustawodawca takich rozwiązań chroniących na dłuższą metę tzw. interesy w toku praktycznie nie przewidział, szybko pojawiły się zarzuty niekonstytucyjności. Podatnicy masowo zaczęli występować o interpretacje, a gdy fiskus odmawiał ochrony interesów w toku, kierowali sprawy do sądów.

Na razie sytuacja nie wygląda różowo, bo sądy administracyjne, w tym nawet Naczelny Sąd Administracyjny, zakaz traktują sztywno. Sprawa nie jest jednak zupełnie przesądzona, a do tego nie wszystkich podatników da się wrzucić do jednego worka. Potwierdza to jest jeden z najnowszych wyroków Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie.

Inwestycja w cudzy majątek

Sprawa dotyczyła spółki z o.o. utworzonej przez gminę, która została powołana do życia do zaspokajania potrzeb mieszkaniowych wspólnoty samorządowej. Z wniosku o interpretację wynikało, że w ramach powierzenia realizacji zadań własnych samorząd od 1 stycznia 2005 r. przekazał spółce do używania składniki swojego majątku, m.in. nieruchomości zabudowane budynkami mieszkalnymi.

Od 2005 r. spółka wynajmuje znajdujące się w nich lokale i w związku z tym tak jak inne zwykłe firmy podlega opodatkowaniu CIT. Podatniczka tłumaczyła, że w celu utrzymania budynków we właściwym stanie technicznym i sprawności użytkowej w latach 2006–2021 wykonała, sfinansowała i przyjęła do używania roboty budowlane, zakwalifikowane następnie jako inwestycje w obcych środkach trwałych.

Te z dokonaną klasyfikacją środków trwałych były amortyzowane do 31 grudnia 2022 r. na podstawie art. 16a ust. 2 pkt 1 ustawy o CIT jako inwestycje w obcych środkach trwałych będących budynkami mieszkalnymi, według indywidualnie ustalonej stawki amortyzacyjnej 5 proc. na okres 20 lat. Odpisy amortyzacyjne były zaliczane do kosztów uzyskania przychodów.

Spółka podkreśliła, że w związku ze zmianami przepisów od 1 stycznia 2023 r. zaprzestała amortyzacji. Niemniej jej zdaniem powinna mieć do tego prawo, ponieważ ograniczenia wprowadzone nowelizacją nie dotyczą amortyzacji przyjętych do używania inwestycji w obcych środkach trwałych z art. 16a ust. 2 pkt 1 ustawy o CIT.

Przepis ten dotyczy wyłącznie środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych, enumeratywnie tam wymienionych. Zdaniem spółki, gdyby intencją ustawodawcy było objęcie zakazem amortyzacji inwestycji w obcym środku trwałym, to by je wprost wynienił. Podatniczka sięgnęła też po argument konstytucyjny.

To nie przekonało fiskusa. Jego zdaniem amortyzacji w obcym środku trwałym dokonuje się na takich samych zasadach, jakie obowiązują właściciela. Zgodnie zaś z art. 16c pkt 2a ustawy o CIT – analogiczne w PIT – amortyzacji nie podlegają budynki mieszkalne, lokale mieszkalne stanowiące odrębną nieruchomość, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz prawo do domu jednorodzinnego w spółdzielni mieszkaniowej.

Jak tłumaczyli urzędnicy, przepis ten co do zasady ma zastosowanie do odpisów amortyzacyjnych dokonywanych przez podatników wynajmujących nieruchomości mieszkalne od 1 stycznia 2022 r. W celu zniwelowania skutków zakazu ustawodawca umożliwił odpisy, ale tylko do końca 2022 r.