Spore znaczenie dla wielu tysięcy obywateli miał też pierwszy w historii wyrok TSUE w polskiej sprawie, wydany w 2007 r. Chodziło o akcyzę od używanych aut sprowadzanych z innych krajów UE. Trybunał uznał, że stawka tego podatku ustanowiona przez Polskę była zbyt wysoka (sygn. C-313/05). Spór wszczął dziennikarz Maciej Brzeziński, który przywiózł sobie samochód z Niemiec.
Jak wspomina Jerzy Martini, doradca podatkowy i pełnomocnik Brzezińskiego w tej sprawie, TSUE oparł się na ogólnych zasadach traktatowych tworzących UE, a nie na dyrektywach bezpośrednio regulujących akcyzę. Te ostatnie nie obejmują zresztą samochodów. – Sędziowie wzięli pod uwagę zasadę swobody handlu towarami między krajami Unii, a polska akcyza od aut ją naruszała – mówi Martini. Dodaje, że ta sprawa stała się precedensem, a po wyroku wiele osób, które sprowadziły auta, ruszyło do urzędów celnych po zwrot części akcyzy.
Luksemburski Trybunał przyczynił się też do poprawy traktowania pracowników zatrudnionych na czasową umowę o pracę. Był to efekt sprawy sanitariuszki Małgorzaty Nierodzik ze szpitala w Choroszczy na Podlasiu, z którą pracodawca rozwiązał czasową umowę o pracę. W 2014 roku TSUE uznał, że 14-dniowy okres wypowiedzenia terminowej umowy, bez względu na czas jej trwania, dyskryminuje osoby zatrudnione w ten sposób, w porównaniu z zatrudnionymi na umowach bezterminowych. Wyrok ten (sygn. C-38/13) zaowocował zresztą znacznie szerszą nowelizacją kodeksu pracy: zrównano okresy wypowiedzenia umów terminowych i na czas nieokreślony.
W jednym z najnowszych wyroków w polskich sprawach, wydanym 15 kwietnia br., Trybunał ukrócił swawolę fiskusa. Stwierdził, że bezprawne jest nakładanie dodatkowej sankcji na przedsiębiorcę, który nie był oszustem, a jedynie pomylił się w rozliczeniu VAT. W sprawie tej stroną była firma Grupa Warzywna ze wsi Skokowa na Dolnym Śląsku. Wyrok (sygn. C-935/19) miał znaczenie dla wielu małych i średnich firm.
Na wokandzie Trybunału pojawiały się też sprawy, zwłaszcza podatkowe, w których ze skarbówką walczyły wielkie koncerny, ale wyrok dotyczył milionów ich klientów. W kwietniu br. w sprawie jednej z restauracji z sieci McDonald's (sygn. C-703/19) Trybunał wydał wyrok, który może pozwolić na wygraną przed sądem w Polsce w sporze o stawkę VAT od posiłków na wynos. A przecież to, czy ten podatek wynosi 5 czy 8 procent, bezpośrednio przekłada się na cenę detaliczną.
Reguły dla wszystkich
Trybunał wielokrotnie stawał po stronie przeciętnego Kowalskiego w starciu z organami państwa, ale nie zawsze legalizował wszystkie zachowania obywateli. W wyroku z 10 czerwca br. (C-303/20) potwierdził, że nie można się zadłużać bez końca. Instytucje udzielające kredytów i pożyczek powinny badać wiarygodność kredytobiorcy przed udzieleniem kredytu i pożyczki. Sprawa ta trafiła do TSUE z sądu w Opatowie (woj. świętokrzyskie). Toczył się tam proces firmy Ultimo Portfolio Investment z kobietą, która chciała pożyczyć pieniądze, zarabiała 2,3 tys. zł netto i miała już 23 inne kredyty i pożyczki na prawie 262 tys. zł, zaś jej niepracujący małżonek – na dwa razy tyle.
