GUS: Polacy ruszyli po wiedzę. Zdobywają ją inaczej niż kiedyś

Do 54 proc. wzrósł w 2022 roku odsetek dorosłych Polaków (w wieku 18-69), którzy w różnych formach zdobywają wiedzę i nowe umiejętności. To o 8 pkt. proc. więcej niż w poprzedniej edycji badania z 2016 r. - wynika z najnowszych danych GUS, które potwierdzają rosnącą w Polsce świadomość potrzeby kształcenia się przez całe życie ( z ang. life long learning). Większa jest ona u kobiet, wśród których ponad połowa uczestniczyła w 2022 r. w jakiejkolwiek aktywności edukacyjnej. Panie też nieco częściej korzystały z edukacji formalnej, w tym z nauki na studiach (prawie co dziewiąta) i z edukacji pozaformalnej — na różnych kursach i szkoleniach (ponad jedna piąta).

Wiedza głównie z internetu. Mamy coraz lepszy dostęp do informacji

Jednak tym, co zadecydowało o znaczącym wzroście aktywności edukacyjnej Polaków w ostatnich latach było uczenie się nieformalne — od współpracowników, kolegów, członków rodziny albo samodzielnie np. z webinarów, tutoriali czy poradników dostępnych w internecie. W 2022 r. w ten sposób uczyło się już ponad 48 proc. dorosłych Polaków (czyli 12 mln osób), aż o 17 pkt. proc. więcej niż sześć lat wcześniej, w 2016 r.

Edukacja nieformalna (której popularność wspiera wymuszona w czasie pandemii Covid-19 transformacja cyfrowa), dominowała wprawdzie już wcześniej, ale wtedy jej przewaga nie była aż tak wyraźna jak teraz.

Czytaj więcej

Rynek pracy

Pracownikom z zagranicy nie chodzi już wyłącznie o pieniądze

Większość cudzoziemców pracujących w Polsce chce u nas zostać na dłużej. I coraz częściej zależy im nie tylko na dobrych zarobkach.

Jak ocenia prof. Barbara Worek z Instytutu Socjologii Uniwersytetu Jagiellońskiego, która w Bilansie Kapitału Ludzkiego PARP odpowiada za badanie aktywności edukacyjnej dorosłych, widoczny w danych GUS wzrost popularności edukacji nieformalnej wpisuje się globalny trend wynikający z coraz lepszego dostępu do informacji. Obok dostępnych w sieci inicjatyw edukacyjnych uczelni i firm (jak Akademia Google, czy narzędzia szkoleniowe w ramach pakietu Office 365 Microsoftu) można tam znaleźć tysiące tutoriali czy nagrań webinarów, nie wspominając o milionach poradnikowych vlogów. – Sama korzystam z webinarów i filmów instruktażowych, ucząc się nowych programów do analizy danych – dodaje prof. Worek.

Według niej, odsetek uczących się dorosłych jest w Polsce nawet większy niż pokazują to badania GUS czy Eurostatu. Z badań BKL wynika, że w 2021 r. przekraczał on 80 proc., głównie dzięki rosnącej popularności nauki nieformalnej (w tym nauki przez internet), przy malejącym udziale formalnego kształcenia. Według danych GUS, przed dwoma laty korzystało z niego nieco pond 9 proc. Polaków, czyli o 3 pkt. proc. mniej niż w 2016 r.

Duży szkoli częściej. Aktywność edukacyjna pracowników standardem w dużych firmach

Nie tylko dane GUS, ale także badania BKL potwierdzają, że najczęściej w zdobywanie nowej wiedzy i nowych kompetencji inwestują osoby pracujące, tym bardziej, że często mogą tu korzystać ze wsparcia i zachęty pracodawców. W 2022 r. uczyło się ponad 61 proc. pracujących Polaków, czyli ponad 16,3 mln osób, podczas gdy wśród bezrobotnych ten odsetek wynosił 34 proc. a wśród osób biernych zawodowo — 42 proc.

Jak zwraca uwagę prof. Worek, aktywność edukacyjna pracowników zależy przede wszystkim od wielkości firm — w dużych przedsiębiorstwach, które mają budżety i działy szkoleniowe, jest ona standardem. Gorzej jest w małych firmach, choć i tam przyspieszone w ostatnich latach zmiany technologiczne wymuszają wzrost aktywności edukacyjnej.

Z danych GUS wynika, że wsparcie, także finansowe, pracodawców ma szczególne znaczenie w edukacji pozaformalnej (kursy, szkolenia, warsztaty), której celem jest z reguły chęć poprawy jakości wykonywanej pracy albo poprawy perspektyw rozwoju kariery (podobnie jak w przypadku edukacji formalnej, czyli nauki w szkole czy na uczelni).

Zdecydowana większość (prawie 76 proc.) uczestników kursów i szkoleń uczyło się w związku z wykonywaną pracą zawodową i często w godzinach pracy. Najczęściej były to szkolenia IT i specjalistyczne kursy zawodowe, albo szkolenia techniczne.

Aktywność edukacyjna Polaków dużo słabsza od unijnej średniej

Dużo gorszy obraz aktywności edukacyjnej Polaków pokazują badania Eurostatu, choć wynika to także z innej metodologii. GUS pytał o uczenie się w poprzednim roku, a Eurostat — w czterech ostatnich tygodniach, nie badając też skali nieformalnej nauki. Nieco węższa była też grupa wiekowa (25- 64 lata).