Czy na ponownym przeliczeniu emerytury można stracić? Zasady ZUS są jasne

Dzięki wnioskowi ERPO można ponownie przeliczyć wysokość świadczenia w przypadku osób z ustalonym prawem do emerytury lub renty z tytułu niezdolności do pracy. Nie zawsze jednak przyniesie to korzyści.

Publikacja: 30.10.2024 06:22

Emeryci mogą wnioskować o ponowne przeliczenie świadczenia

Emeryci mogą wnioskować o ponowne przeliczenie świadczenia

Foto: Adobe Stock

Choć każda osoba, która ma prawdo do emerytury lub renty, może wnioskować o to, by świadczenie zostało ponownie przeliczone, to warto uprzednio się upewnić, czy rzeczywiście będzie to korzystne. Jak jednak informuje ZUS na swojej stronie, jeśli okaże się, że po przeliczeniu przysługuje niższe świadczenie, to zakład nadal będzie wypłacał je w dotychczasowej wysokości.

Kiedy ZUS ponownie przeliczy emeryturę?

ZUS może ponownie przeliczyć emeryturę lub rentę, gdy przy składaniu wniosku o przyznanie świadczenia świadczeniobiorca nie dysponował jeszcze wszystkimi dokumentami potwierdzającymi okresy ubezpieczenia, które można przy jego obliczaniu uwzględnić, aktualnie posiada dokumenty, które potwierdzają zarobki z lat przed przejściem na emeryturę/rentę lub po jej przyznaniu, a także jeśli po przyznaniu świadczenia świadczeniobiorca nadal pracował lub odprowadzał składki na ubezpieczenie społeczne.

Aby ZUS mógł dokonać przeliczenia, świadczeniobiorca musi dołączyć do wniosku dowody, których wcześniej nie mógł przedstawić, a są to dokumenty, które potwierdzają okresy składkowe sprzed przyznania świadczenia. Zakład dolicza wówczas je do stażu, który został już wcześniej wzięty pod uwagę.

Czytaj więcej

Ważne wytyczne dla przyszłych emerytów. Bez tych dokumentów nie złożysz wniosku

Jak podaje ZUS, jako że 1 stycznia 2022 roku uchylono art. 110 i 111a ustawy emerytalnej i zniesiono zasady doliczania okresów ubezpieczenia, można doliczyć do emerytury tylko okresy składkowe, których nie wzięto pod uwagę dotychczas. Okresy nieskładkowe nie są uwzględniane – bez znaczenia pozostaje tutaj fakt, czy miały miejsce przed przyznaniem świadczeń czy po. Każdy taki miesiąc okresu składkowego to doliczenie przez ZUS 1,3 proc. podstawy wymiaru świadczenia.

Emeryci lub renciści mogą wnioskować o ponowne przeliczenie emerytury, kiedy chcą skorzystać z najkorzystniejszej tablicy prognozowanej dalszej długości życia, jeżeli dotąd tego nie zrobili. Ponadto, gdy świadczeniobiorcy pracują i podlegają z tego tytułu ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu, również mogą – nie częściej niż raz w roku – złożyć wniosek o ponowne ustalenie wysokości świadczenia z doliczeniem okresów składkowych. Ponowne przeliczenie może również mieć miejsce, jeśli emeryt nadal pracuje po przyznaniu emerytury i osiąga wynagrodzenie, które wpłynąć może na wysokość podstawy wymiaru tego świadczenia.

Świadczeniobiorca nie ma dowodów na swoje zarobki. Jak przeliczona zostanie jego emerytura?

Każda osoba z prawem do emerytury lub renty może złożyć wniosek o ponowne przeliczenie świadczeń w dowolnym momencie. Powodem może być odnalezienie zagubionych dokumentów czy uzyskanie dostępu do archiwum.

Czytaj więcej

Europejska emerytura dla polskich seniorów. Czym jest OIPE i jak oszczędzać w euro?

W przypadku osób, którym świadczenia zostały przyznane przed 2009 rokiem, wnioskujących o przeliczenie emerytury, które wcześniej nie mogły udokumentować zarobków za lata zatrudnienia na etacie, nie jest konieczne dołączanie do wniosku żadnych dokumentów. ZUS sam przeliczy świadczenie, uwzględniając minimalne wynagrodzenie za te okresy.

Jeśli bowiem do wniosku o przeliczenie świadczenia emeryt lub rencista może dołączyć jedynie dokumenty potwierdzające okres zatrudnienia, a nie zarobki, to ZUS za ten czas może przyjąć wyłącznie wynagrodzenie minimalne (w proporcji do czasu zatrudnienia oraz wymiaru etatu). Jeżeli jednak świadczeniobiorcy uda się udokumentować także faktyczne wynagrodzenie za lata sprzed przyznania świadczeń, wówczas także te zarobki mogą mieć wpływ na wysokość podstawy wymiaru świadczenia.

Osoby, które otrzymały prawo do emerytury lub renty po 31 grudnia 2008 roku i chcą, by minimalne wynagrodzenie zostało uwzględnione przy przeliczeniu ich świadczeń, nie muszą składać wniosku do ZUS. Jak informuje zakład, podczas obliczania świadczeń uwzględniał on kwotę minimalnego wynagrodzenia, a nie wynagrodzenia zerowego, u każdej osoby, która udokumentowała zatrudnienie, a nie zarobki.

Czytaj więcej

Zmiany w wypłatach emerytur w listopadzie. Dotyczą dwóch grup seniorów

Przeliczanie emerytury przyznanej na nowych zasadach

W przypadku emerytury, która została przyznana na nowych zasadach, przeliczyć ją można, gdy po jej przyznaniu świadczeniobiorca pracował lub podlegał ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z innego tytułu bądź też zyskał dowody, które mogą wpłynąć na wysokość kapitału początkowego (dotyczą okresów składkowych i nieskładkowych lub wynagrodzenia sprzed przyznania świadczeń).

Jak ZUS przelicza emeryturę obliczoną według nowych zasad?

W przypadku emerytur obliczonych według nowych zasad lub za pomocą mieszanego sposobu, ZUS oblicza ponownie świadczenie, dzieląc składki, które zostały zapisane na koncie świadczeniobiorcy już po rozpoczęciu pobierania emerytury, przez średnie dalsze trwanie życia ustalone w dniu złożenia wniosku o przeliczenie emerytury. Uwzględniane w tym przypadku są tylko te składki, które zapisały się na koncie ubezpieczonego od miesiąca, w którym pierwszy raz pobrał on emeryturę do miesiąca złożenia wniosku o ponowne przeliczenie. Składki podlegają waloryzacji.

Ponowne przeliczenie podstawy wymiaru świadczenia

Wnioskować można również o ponowne przeliczenie podstawy wymiaru świadczenia od zarobków z dowolnie wybranych 20 lat kalendarzowych, gdy wnioskodawca podlegał ubezpieczeniom społecznym, lub też z 10 kolejnych lat kalendarzowych wybranych z ostatnich 20 lat kalendarzowych, które poprzedzają rok zgłoszenia wniosku o emeryturę lub przeliczenie podstawy jej wymiaru.

Czytaj więcej

Pensja na umowie dużo wyższa niż "na rękę"? Ile oddajemy państwu

Do takiego wniosku można również dołączyć dokumenty potwierdzające zarobki uzyskiwane w części lub całości w latach po przyznaniu świadczenia. ZUS oblicza wówczas nową wysokość podstawy wymiaru, a jeśli okazuje się ona wyższa, wzrasta świadczenie wnioskodawcy.

Czy ponowne przeliczenie świadczenia zawsze jest korzystne?

Nie dla wszystkich ponowne przeliczenie emerytury wiąże się z korzyścią – zdarzyć się może, że po przeliczeniach świadczenie okazuje się niższe od aktualnie otrzymywanego. Powodem może być na przykład uwzględnienie długości życia, które wydłuża się niemalże każdego roku.

Emeryt lub rencista nie będzie jednak w takiej sytuacji stratny – jak podkreśla ZUS, jeśli po ponownym przeliczeniu świadczenie okaże się niższe, będzie nadal przyznawane w aktualnej wysokości.

Choć każda osoba, która ma prawdo do emerytury lub renty, może wnioskować o to, by świadczenie zostało ponownie przeliczone, to warto uprzednio się upewnić, czy rzeczywiście będzie to korzystne. Jak jednak informuje ZUS na swojej stronie, jeśli okaże się, że po przeliczeniu przysługuje niższe świadczenie, to zakład nadal będzie wypłacał je w dotychczasowej wysokości.

Kiedy ZUS ponownie przeliczy emeryturę?

Pozostało 94% artykułu
Nieruchomości
Co powinno się robić z deszczówką, co jest zabronione? Kara to nawet 10 tys. zł
Nieruchomości
Ponad 200 mln dotacji do wzięcia. Wnioski można składać do 5 listopada
Spadki i darowizny
Jak spisać testament, aby był ważny? Ile kosztuje testament notarialny?
Podatki
Skarbówka zażądała 240 tys. zł podatku od odwołanej darowizny. Jest wyrok NSA
Materiał Promocyjny
Klimat a portfele: Czy koszty transformacji zniechęcą Europejczyków?
Prawo w Polsce
Jest apel do premiera Tuska o usunięcie "pomnika rządów populistycznej władzy"