Badał historię „wrogiej Polski”. Białoruski historyk w więzieniu

„Ihar Melnikau uważa się za historyka. Jednak jego »prace« zawsze były krytykowane przez prawdziwych naukowców. W swoich tak zwanych publikacjach otwarcie gloryfikował polskich panów, którzy przez lata gnębili naród białoruski, okazywał szczególną miłość bojówkarzom z Armii Krajowej” – relacjonuje trwający od kilku dni w Mińsku proces sądowy główna rządowa gazeta „SB Biełaruś Siegodnia” (wcześniej ukazywała się pod nazwą „Sowieckaja Biełaruś”). I przypomina swoim czytelnikom, że „książeczki” sądzonego historyka pod koniec sierpnia trafiły na listę „materiałów ekstremistycznych”. A to oznacza, że za ich posiadanie również można trafić za kraty.

– Białoruś zmierza ku totalitaryzmowi. Każdy punkt widzenia, który różni się od oficjalnego punktu widzenia, jest już de facto przestępstwem – komentuje dla „Rzeczpospolitej” Aleksander Klaskouski, czołowy białoruski politolog.

Tłumaczył Białorusinom, że II wojna zaczęła się we wrześniu 1939 roku

Chodzi o wybitnego białoruskiego badacza okresu dwudziestolecia międzywojennego dr. Ihara Melnikaua (był m.in. absolwentem Uniwersytetu Warszawskiego), rekonstruktora i przewodnika. Po białorusku napisał kilkanaście książek o „białoruskiej” historii II RP (w polskich księgarniach można znaleźć jego książkę pt. „20. Dywizja Piechoty”, która stacjonowała w Słucku, Słonimiu i Nowogródku). 

Oprowadzał wycieczki po przebiegającej niegdyś pod Mińskiem granicy i pokazywał pozycje Korpusu Ochrony Pogranicza, który pierwszy stawił czoło sowieckiej agresji we wrześniu 1939 roku. Przez wiele lat tłumaczył rodakom, że to wtedy tak naprawdę dla Białorusinów zaczęła się II wojna światowa, a nie dwa lata później, jak przekonywała radziecka, a później reżimowa mińska propaganda. W jednej ze swoich książek („Zachodniobiałoruska Atlantyda 1921–1941 r. Pomiędzy Warszawą a Moskwą”) opisał losy Białorusinów walczących w Wojsku Polskim, ale też w armii Andersa.

Czytaj więcej

białoruś

Andżelika Borys spotkała się z Andrzejem Poczobutem. Ujawnia szczegóły rozmowy

Andżelika Borys ujawnia szczegóły spotkania z Andrzejem Poczobutem w więzieniu. – Na moją prośbę zgodził się na opuszczenie kraju – mówi „Rzeczpospolitej” szefowa nieuznawanego przez reżim Związku Polaków na Białorusi.

We wtorek w sądzie miasta Mińska ruszył „proces” historyka, który został aresztowany jeszcze w styczniu. Prokurator oskarżył go o „sprzyjanie działalności ekstremistycznej” i zarzucił, że historyk udzielał wywiadu mediom „podżegającym do nienawiści na tle narodowościowym, politycznym i ideologicznym”. Szczegółów nie podano, ale chodzi zapewne o jedno z opozycyjnych białoruskich mediów nadających z zagranicy. Grozi mu nawet sześć lat więzienia.

Lista tematów, których historykom na Białorusi nie wolno poruszać

Melnikau nie opuścił Białorusi po pacyfikacji powyborczych protestów w 2020 roku, a tak zrobiła większość białoruskich intelektualistów. Do końca przebywał w Mińsku, ale w żaden sposób nie zabierał głosu w sprawach politycznych. Nie krytykował reżimu, ale publikował zdjęcia na Facebooku, na których pokazywał półki pełne towarów w mińskich sklepach oraz chwalił życie w białoruskiej stolicy. Co więcej, w ubiegłym roku pojawiła się jego publikacja „Kolaboracjonizm. Anatomia zdrady” o antykomunistycznym podziemiu w czasie II wojny światowej. Zapowiadał też nową książkę, którą chciał poświęcić działalności sowieckiej bezpieki tuż po wojnie. W środowiskach białoruskiej emigracji politycznej pojawiały się nawet głosy zarzucające znanemu historykowi próbę „dopasowania się do słusznej linii propagandy”.

Czytaj więcej

Polityka

Opozycjonistkę torturują w łagrach Łukaszenki. Mąż prosi Polskę o pomoc

Palina Szarenda-Panasiuk jest białoruską opozycjonistką. Ma Kartę Polaka i jest absolwentką Uniwersytetu Warszawskiego. Od ponad trzech lat przebywa za kratami, umiera w kazamatach Łukaszenki.

– Myślę, że w warunkach powszechnych represji miał pewne przeczucie i w ten sposób próbował się ratować. Ale to mu nie pomogło – mówi „Rzeczpospolitej” białoruski historyk, który osobiście zna Melnikaua i obecnie przebywa na Białorusi. Z przyczyn oczywistych nie podajemy jego nazwiska.

– Media rządowe podały, że całkiem przyznał się do winy. To co musieli z nim robić przez te pół roku? Wybijali z niego właściwe zeznania? To sygnał dla wszystkich historyków na Białorusi, że wcale nie trzeba krytykować reżimu, by służby zapukały do drzwi – dodaje.