Wojciech Przybylski: Nowy impuls dla Trójkąta Weimarskiego

W Paryżu i Berlinie Donald Tusk wyciągnął dłoń w stronę popsutego ostatnio francusko-niemieckiego tandemu, popychając kluczowe na kontynencie stolice do bardziej zdecydowanych działań na rzecz Ukrainy i bezpieczeństwa gospodarczego Europy. Jednocześnie Radosław Sikorski wraz z Annaleną Baerbock i Stéphane Séjourné nakreślił nowe ramy współpracy między naszymi trzema państwami, podejmując na nowo dawną ambicję polskiej polityki zagranicznej.

W rezultacie Trójkąt Weimarski nabiera nowego impetu, a nowe cele polityczne stają przed pierwszym poważnym testem w nadchodzących wyborach do Parlamentu Europejskiego.

Co w Berlinie mówił Donald Tusk?

12 lutego premier Polski Donald Tusk odwiedził Paryż i Berlin, aby nadać nowy impuls szerszej współpracy europejskiej. W świetle wrogich wypowiedzi Donalda Trumpa na temat członków NATO i wojny Rosji z Ukrainą ta wizyta była szczególnie wyraźna.

W wypowiedziach w Paryżu, a następnie w Berlinie przywódcy powtórzyli najbardziej znane sformułowanie literackie Aleksandra Dumasa: jeden za wszystkich, wszyscy za jednego. To intuicyjnie kieruje uwagę w stronę Ukrainy, ale słusznie zostanie odczytane jako zapowiedź poparcia transatlantyckich celów bezpieczeństwa demokratycznego.

Czytaj więcej

Polityka

Szefowie rządów Polski i Niemiec: Nie dopuścimy do „zmęczenia Ukrainą”

W ciągu najbliższych kilkunastu miesięcy chcemy osiągnąć dużo większe zdolności obrony powietrznej oraz produkcyjne jeśli chodzi o amunicję – zapowiedzieli na wspólnej konferencji premier Donald Tusk i kanclerz Niemiec Olaf Scholz.

W Berlinie Donald Tusk twierdził: „Chcemy wspólnie jako Europa, we współpracy także między Polską a Niemcami, osiągnąć tak szybko, jak to jest możliwe, a więc nie za 10–15 lat, ale w ciągu najbliższych kilkunastu miesięcy dużo większe zdolności obrony powietrznej, dużo większe zdolności produkcyjne, jeśli chodzi o amunicję (...). Będziemy respektowani we wszystkich stolicach świata, jeśli uwierzymy w to, że Unia Europejska może być potęgą nie tylko cywilizacyjną, gospodarczą, naukową, ale odpowiednio także potęgą militarną. (...) Nie tylko, żeby pomóc Ukrainie – co jest dzisiaj priorytetem – ale żeby także Europa uzyskała adekwatne do naszych możliwości zdolności obrony”.

Niniejszym nowy rząd wyraźnie chce odróżnić się od ostatnich ośmiu lat naznaczonych konfliktową i nieskuteczną polityką zagraniczną PiS-u i obie wizyty premiera Tuska były do tego stosowną okazją. Nie była to tylko kurtuazja – spotkania zostały przygotowane w ścisłej koordynacji z ministerstwami spraw zagranicznych, które tego samego dnia zorganizowały długo oczekiwany Szczyt Weimarski Ministrów Spraw Zagranicznych i ogłosiły nowy plan współpracy między trzema krajami.

Wspólna obrona przed rosyjską dezinformacją przed wyborami

Podpisana deklaracja to trzypunktowy dokument, który potwierdza zobowiązanie Francji, Niemiec i Polski do współpracy na rzecz promowania pokoju i stabilności w Europie. Podkreśla zasady bezpieczeństwa demokratycznego, zobowiązując się do wzmocnienia sojuszu NATO poprzez zobowiązanie do inicjatywy obrony europejskiej i wspólnej akcji polityki zagranicznej.

Co ważne, pierwszym zadaniem dla trójkąta będzie koordynacja działań przeciwko szkodliwemu wpływowi rosyjskiej propagandy na wybory w Europie. Jest to nowy i szczególny cel, wykorzystujący kapitał polityczny zwycięskiej koalicji w Polsce, która wygrała w nierównej bitwie wyborczej ostatniej jesieni.

Berlin i Paryż już walczą z rosyjskimi trollami, które podsycają ekstremizm polityczny i podważają pozycję głównych partii przed wyborami europejskimi. Oświadczenie Warszawy jest nieocenione w zwalczaniu zakłócającej technologii politycznej, opanowanej przede wszystkim przez Rosjan. Ale celem nie jest tylko utrzymanie status quo, ale utrzymanie sterowności Europy w obliczu znacznie większych wyzwań.

Pilny charakter deklaracji wynika przede wszystkim z potrzeby wsparcia dla wysiłków wojennych Ukrainy i trwającego już procesu integracji z Unią Europejską. To zdecydowanie wpisuje się w priorytety polityki zagranicznej wyznaczone przez Donalda Tuska. W swoim inauguracyjnym przemówieniu w grudniu Tusk zapowiedział zjednoczenie pełnego potencjału wszystkich sojuszników zachodnich na rzecz ukraińskiego wysiłku wojennego.

Warszawa katalizatorem dla zmiany przywództwa w Europie?

Znaczenie spotkań i deklaracji wykracza jeszcze dalej i określa ambicje Polski, by wpływać na kierunek UE w odnowionej weimarskiej trójce – długo zresztą oczekiwanej zarówno z perspektywy Europy Środkowej, jak i Berlina czy Paryża. Wobec Polski od wielu lat rosną oczekiwania jako kraju formułującego nowe ambicje dla Europy. Jest to istotne, ponieważ w obliczu kontrowersyjnych uwag Donalda Trumpa o członkach NATO i w kontekście wojny Rosji z Ukrainą rośnie obawa, że UE staje się coraz bardziej podzielona.

Czytaj więcej

Opinie polityczno - społeczne

Jerzy Haszczyński: Ostrożnie z tą dyplomatyczną rewolucją. Czy znamy cenę rezygnacji z weta?

To, że polska polityka zagraniczna będzie zupełnie inna, już wiemy. Nie wiemy natomiast, ile mamy za to zapłacić.

Premier Polski jasno zadeklarował, że kraj jest zdecydowany na ścisłą współpracę z dwoma największymi europejskimi partnerami, próbując przełamać także impas w dwustronnych relacjach francusko-niemieckich. Nie jest tajemnicą, że Olaf Scholz i Emmanuel Macron nie weszli na poziom niegdyś wszechmocnego tandemu kierowanego przez Angelę Merkel i kolejnych przywódców Francji. Tandem ten miał swoje wady i jego decyzje były często słusznie krytykowane za ignorowanie interesów i wrażliwości mniejszych partnerów. Ale francusko-niemieckie partnerstwo miało wiodącą rolę w UE i nadawało Unii kierunek. Współpracując z proeuropejsko nastawioną Polską w ramach Trójkąta Weimarskiego francusko-niemiecki motor znów może zadziałać dla dobra całej UE. Doświadczenie Tuska, najpierw jako premiera, a później przewodniczącego Rady UE, jest tu atutem – wie, jak ucierać europejski konsensus z niezbędnym udziałem Niemiec i Francji, ale szanując interesy mniejszych krajów członkowskich.

Polska – brakujące ogniwo w europejskiej czołówce

Nasza gospodarka jest ok. pięcio-, sześciokrotnie razy mniejsza niż Francji czy Niemiec. A jednak w ciągu ostatnich dwóch lat – podczas obciążonych konfliktem o praworządność rządów PiS – to Warszawa zrealizowała najcenniejszą inicjatywę polityczną z wieloma krajami Europy Środkowej i Wschodniej, czyli zademonstrowała pełne wsparcie dla Ukrainy. Z solidnym demokratycznym mandatem pochodzącym z jesiennych wyborów i doświadczeniem w polityce zagranicznej Donalda Tuska i Radosława Sikorskiego, Polska zyskuje dziś nowy impet w polityce europejskiej.

W ostatnich latach Polska zaczęła ledwie wychodzić z cienia ambicji politycznych Viktora Orbána i jego wizji Europy Środkowej. Po pierwsze, gdy rozpoczęła się nowa inwazja rosyjska, powszechne poparcie dla Ukrainy odwróciło PiS od wymyślonej przez Budapeszt agendy. Po drugie, dyplomatyczna ofensywa Polski w Paryżu i Berlinie pokazuje znaczenie jedności europejskiej w obliczu rosnących wyzwań na polu bezpieczeństwa. Niemal instynktownie dzielimy tę perspektywę m.in. z krajami bałtyckimi, z Czechami i krajami nordyckimi – najbliższymi przez to, choć nie tak potężnymi, sojusznikami Polski w Europie.