Lech Majewski ożywił obrazy Jacka Malczewskiego. Wystawa w Muzeum Narodowym w Poznaniu

To niezwykle osobista wypowiedź o historii Polski, naszej świadomości zbiorowej, współczesnej cywilizacji, miejscu artysty w sztuce i otaczającym świecie, jaką przedstawia wybitny reżyser filmowy m.in. „Angelusa” czy „Wojaczka”, a także malarz i pisarz.

Czym są wideo-arty? Można powiedzieć, że to ruchome obrazy, ale w twórczości Lecha Majewskiego to więcej niż ożywienie wizjonerskich obrazów Malczewskiego. Wideo-arty bliższe są filmowym miniaturom, a jednocześnie tworzą odrębny gatunek z pogranicza sztuki i filmu. Przeznaczony do oglądania nie w kinie, ale w muzeum, gdzie „rozmawiają” z sobą, innymi dziełami i publicznością.

Wideo-arty Majewskiego były już w Luwrze, w Wenecji, w Nowym Jorku

Majewski niejednokrotnie tworzył równolegle wideo-arty oraz filmowe wersje podejmowanych w nich tematów. Na przykład, gdy realizował film „Młyn i krzyż” (2011), inspirowany „Drogą krzyżową” Pietera Bruegla, równocześnie stworzył serię wideo-artów „Bruegel suite”, pokazywanych w paryskim Luwrze i na Biennale w Wenecji. A na retrospektywie w nowojorskim Museum of Modern Art (MoMA) w 2006 roku prezentował 33 wideo-arty „Krew poety”. W następnym roku odbyła się premiera filmu „Szklane usta”, czerpiącego z tego samego pomysłu.

Obecna wystawa w Poznaniu „Jacek Malczewski/Lech Majewski”, złożona z kilkunastu wideo-artów, powstała dzięki mecenatowi Muzeum Narodowego w Poznaniu. To dyrektor Muzeum Tomasz Łęcki zwrócił się do niego z propozycją stworzenia takiego cyklu, bo jego zdaniem Majewski, podobnie jak Malczewski, zamieszkuje w świecie symboli.

Czytaj więcej

Malarstwo

Franz Hals, niderlandzki mistrz uśmiechu

Po Londynie i Amsterdamie długo oczekiwaną monograficzną wystawę Fransa Halsa podziwiać można w berlińskiej Gemäldegalerie. XVII-wieczny portrecista należy obok Rembrandta i Vermeera do słynnej trójki złotej ery niderlandzkiego malarstwa.

Zaważył też argument, że poznańskie Muzeum Narodowe ma jedną z największych kolekcji Jacka Malczewskiego, liczącą blisko 150 prac. Wiele z nich możemy oglądać równolegle z wideo-artami Majewskiego. Podstawą zbioru są dzieła należące do Fundacji im. Raczyńskich, na przełomie XIX i XX wieku gromadził je Edward Aleksander Raczyński.

Inspiracją była „Melancholia” Jacka Malczewskiego

Wideo-arty Majewskiego trwają od kilku do kilkunastu minut. Każdy można oglądać autonomicznie, ale razem również tworzą spójną opowieść. Trzynasty wideo-art, zatytułowany „List”, jest ich dopełnieniem. Bardzo ważnym, bo w nim Majewski wychodzi poza rozliczenia z historią i współczesną rzeczywistością, by podjąć osobisty artystyczny dialog.

W powstaniu wszystkich wideo-artów kluczową rolę odegrała „Melancholia”, wizyjne dzieło Malczewskiego, którego oryginał znajduje się w pałacu w Rogalinie, siedzibie rodowej Raczyńskich, dziś oddziale poznańskiego muzeum.

Lech Majewski wyjaśnia, że spotkanie z Jackiem Malczewskim uruchomiło jego wyobraźnię. Szukał wyjściowego obrazu, który miałby siłę przywołania kolejnych. Magnetyczną siłą przyciągania zafascynowała go „Melancholia”, na której tłum ponad 80 postaci „wychodzi” z malowanego przez Malczewskiego płótna i zaczyna wirować po jego pracowni jakby w błędnym kole patriotycznych zrywów i rozczarowań.

– Te postaci mają niebywałą statyczną energię, rozsadzającą obraz od środka – mówi reżyser. – Przy leciutko otwartym oknie stoi dziewczyna, którą nazywają Melancholia. Pomyślałem sobie: co by było, gdyby te postacie rzeczywiście wyrwały się z tego miejsca i poszły dalej do tego, co widać przez to okno. Zainteresowało mnie również: co by było, gdyby tak szły przez te lata i dotarły do dnia dzisiejszego. To była kluczowa idea, która mnie zainspirowała.

Czytaj więcej

Malarstwo

Muzeum POLIN przygotowuje się do jubileuszu dziesięciolecia

Obraz Wilhelma Sasnala i dokument „Kim jesteśmy” Mikołaja Grynberga uzupełniły wystawę stałą muzeum „1000 lat historii Żydów polskich”.