PiS chwali się, że odnalazło arcydzieła skradzione przez Niemców. To prawda?

Z wyborczego programu Prawa i Sprawiedliwości można dowiedzieć się, że rząd odnalazł dwa zrabowane w czasie wojny dzieła sztuki, w tym grafikę Albrechta Dürera. Tyle, że nic o tym nie wiedzą pracownicy Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Aktualizacja: 30.10.2023 06:10 Publikacja: 28.10.2023 07:00

Grafika "Leżąca lwica" Albrechta Durera zaginęła w czasie II wojny światowej.

Grafika "Leżąca lwica" Albrechta Durera zaginęła w czasie II wojny światowej.

Foto: MKiDN

O wyjątkowych znaleziskach możemy przeczytać na stronie 125 programu PiS „Bezpieczna przyszłość Polaków":

„Rząd Prawa i Sprawiedliwości uznał, że odzyskiwanie zbrodniczo zrabowanych Polsce dzieł sztuki stanowi bardzo ważny element naszej polityki tożsamościowej i międzynarodowej. Wysiłki te wraz z żądaniem reparacji za II wojnę światową stanowią moralny filar naszej polityki względem Niemiec. Odzyskaliśmy ponad 600 cennych dzieł sztuki zrabowanych w czasie II wojny światowej (rysunki, obrazy, akwarele, obiekty etnograficzne, zabytki archeologiczne). Wśród nich możemy wymienić: „Martwą naturę z owocami i butelką wina” Anne Vallayer-Coster, „Leżącą lwicę” Albrechta Dürera czy „Mater Dolorosa” i „Ecce Homo” z warsztatu Dierica Boutsa. Obecnie prowadzimy ok. 150 postępowań restytucyjnych w 15 państwach na świecie”.

Grafika Albrechta Dürera odnaleziona?

Naszą uwagę zwróciły wymienione w dokumencie programowym PiS dwie pierwsze pozycje. To dlatego, że grafika Dürera zaliczana jest do najbardziej poszukiwanych utraconych w czasie wojny dzieł sztuki, niemal na równi w „Portretem młodzieńca” Rafaela Santi. Jej odnalezienie niewątpliwie odbiłoby się sporym echem w mediach, nie tylko w Polsce.

Gdzie jest „Leżąca lwica”

Zapytaliśmy zatem Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, kiedy te dzieła sztuki zostały odnalezione, w jakich okolicznościach i gdzie teraz się znajdują.

– Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego nie odzyskało ani nie posiada informacji na temat obecnego miejsca przechowywania grafiki pt. „Leżąca lwica” Albrechta Durera oraz obrazu „Martwa natura z owocami i butelką wina” Anne Vallayer-Coster. Oba dzieła, wpisane do bazy strat wojennych MKiDN nadal są poszukiwane – poinformowała „Rzeczpospolitą” dyrektor Centrum Informacyjnego ministerstwa Anna Pawłowska-Pojawa.

Poprosiliśmy zatem o komentarz, do faktu podania takich informacji w programie PiS, bo założyliśmy, że wkład do niego przygotowywał ktoś z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

 – Z Ministerstwa taka informacja na pewno nie wyszła. Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego nie jest autorem programu PiS ani żadnego innego ugrupowania politycznego – odpowiada nam Pawłowska-Pojawa.

O odpowiedź skąd taka informacja znalazła się w programie PiS zapytaliśmy zatem posła Rafała Bochenka, rzecznika partii rządzącej. Nie otrzymaliśmy odpowiedzi.

Moda PiS na hurra propagandę

– Uważam, że kultura powinna być budowana na fundamencie wolności, różnorodności i autonomii, tymczasem dla PiS kluczowa jest przeszłość. Dla zrealizowania tej idei PiS jest skłonny do konfabulacji i kłamstwa – mówi poseł Bogdan Zdrojewski, były minister kultury w rządzie PO-PSL, komentując fakt podania nieprawdziwych informacji w programie PiS. – W PiS panuje moda na hurra propagandę, dlatego może im umykać wiele istotnych rzeczy – dodaje.

Z kolei prof. Małgorzata Omilanowska, była minister kultury i dziedzictwa narodowego zwraca uwagę, że odzyskiwanie dzieł sztuki przez specjalny zespół, który istnieje w resorcie kultury, nigdy nie miało charakteru politycznego. Przypomina, że w ministerstwie od wielu lat działa grupa znakomitych fachowców, którzy odzyskują dzieła sztuki posługując się coraz bardziej nowoczesnymi narzędziami.

Kiedy zaginęły dzieła Dürera i Valley-Coster

Warto przypomnieć zatem, że państwo polskie nadal poszukuje grafiki wykonanej piórem Albrechta Dürera, którą zakupił do swoje kolekcji król Stanisław August Poniatowski. Od 1818 do 1939 r. znajdowała się ona w Gabinecie Rycin Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie. W czasie wojny stracił on ponad połowę swoich zbiorów.

„Do dzisiaj symbolem strat wojennych tej kolekcji stał się – ciągle poszukiwany rysunek „Leżąca lwica” Albrechta Dürera” – czytamy na stronie internetowej ministerstwa kultury.

„Martwa natura z owocami i butelką wina” Anne Vallayer-Coster

„Martwa natura z owocami i butelką wina” Anne Vallayer-Coster

Foto: MKiDN

Z kolei ciągle poszukiwany siedemnastowieczny obraz olejny „Martwa natura z owocami i butelką wina” Anne Vallayer-Coster należał do kolekcji Piotra Fiorentiniego, oficera, urzędnika i kolekcjonera. Swój zbiór liczący 200 obrazów w 1858 r. zapisał on Szkole Sztuk Pięknych w Warszawie. W 1879 r. dzieła te zostały przekazane Muzeum Sztuk Pięknych, a potem należały do zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie.

Obraz do wybuchu powstania warszawskiego pozostał w budynku tego muzeum. Według relacji prof. Stanisława Lorentza 27 września 1944 r. podporucznik Negel, dowódca oddziału stacjonującego w muzeum od 22 sierpnia, wybrał sobie „na pamiątkę” dwa obrazy Anne Vallayer-Coster przedstawiające martwą naturę. Obrazy zostały przez niego wyjęte z blejtramów i zwinięte, po czym polecił dyrektorowi napisać zaświadczenie, że oba obrazy otrzymał „w darze”.

O wyjątkowych znaleziskach możemy przeczytać na stronie 125 programu PiS „Bezpieczna przyszłość Polaków":

„Rząd Prawa i Sprawiedliwości uznał, że odzyskiwanie zbrodniczo zrabowanych Polsce dzieł sztuki stanowi bardzo ważny element naszej polityki tożsamościowej i międzynarodowej. Wysiłki te wraz z żądaniem reparacji za II wojnę światową stanowią moralny filar naszej polityki względem Niemiec. Odzyskaliśmy ponad 600 cennych dzieł sztuki zrabowanych w czasie II wojny światowej (rysunki, obrazy, akwarele, obiekty etnograficzne, zabytki archeologiczne). Wśród nich możemy wymienić: „Martwą naturę z owocami i butelką wina” Anne Vallayer-Coster, „Leżącą lwicę” Albrechta Dürera czy „Mater Dolorosa” i „Ecce Homo” z warsztatu Dierica Boutsa. Obecnie prowadzimy ok. 150 postępowań restytucyjnych w 15 państwach na świecie”.

Pozostało 83% artykułu
Rzeźba
Na tropie polskiej Nike, dzieła Edwarda Wittiga
Historia Polski
Dzieła sztuki zaginione w czasie wojny przez Austrię i USA wrócą do Polski
Kraj
Podcast „Pałac Prezydencki”: Jak powstają zdjęcia, które przechodzą do historii?
Kraj
Polscy seniorzy: czują się młodziej niż wskazuje metryka, chętnie korzystają z Internetu i boją się biedy, wykluczenia i niedołężności
Materiał Promocyjny
Klimat a portfele: Czy koszty transformacji zniechęcą Europejczyków?
Kraj
Ruszył nabór wniosków o świadczenia z programu Aktywny rodzic.