TSUE: Spłaciłeś wcześniej kredyt hipoteczny? Należy ci się zwrot prowizji

Wyrok zapadł na kanwie sporu konsumentki z Santander Bank Polska. Kobieta zaciągnęła kredyt hipoteczny na okres 360 miesięcy. Przy zawarciu umowy zapłaciła prowizję związaną z udzieleniem kredytu, która była zawarta w jego całkowitym koszcie.

Jednak już 19 miesięcy później klientka dokonała spłaty kredytu w całości, w rezultacie czego zażądała od banku zwrotu części prowizji odpowiadającej pozostałemu okresowi obowiązywania umowy, czyli za 341 miesięcy.

Czytaj więcej

Konsumenci

TSUE: wysoka prowizja może naruszać prawa pożyczkobiorcy

Nieproporcjonalnie wysokie koszty pozaodsetkowe pożyczki mogą być uznane za nieuczciwe wobec konsumenta - orzekł w czwartkowym wyroku Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej. To ważna kwestia dla branży pożyczkowej, a przede wszystkim dla pożyczkobiorców.

Co o wcześniejszej spłacie kredytu mówią przepisy?

Art. 39 ust. 1 ustawy o kredycie hipotecznym oraz o nadzorze nad pośrednikami kredytu hipotecznego i agentami przewiduje, że w przypadku spłaty całości kredytu hipotecznego przed terminem całkowity koszt kredytu hipotecznego ulega obniżeniu o odsetki i inne koszty kredytu przypadające za okres, o który skrócono obowiązywanie tej umowy, chociażby konsument poniósł je przed tą spłatą.

Z kolei art. 25 unijnej dyrektywy w sprawie konsumenckich umów o kredyt związanych z nieruchomościami mieszkalnymi stanowi, że Państwa członkowskie zapewniają, by konsument miał prawo do pełnego lub częściowego wywiązania się ze swoich zobowiązań na mocy umowy o kredyt przed wygaśnięciem tej umowy. W takich przypadkach jest on uprawniony do uzyskania obniżki całkowitego kosztu kredytu, na którą składają się odsetki i koszty przypadające na pozostały okres obowiązywania umowy.

W rozpatrywanej sprawie bank nie przystał na żądanie konsumentki i sprawa trafiła do sądu. Santander stał na stanowisku, że prowizja za udzielenie kredytu hipotecznego polegała na jednorazowej zapłacie, a zatem była wyłączona z obowiązku zwrotu proporcjonalnego do pozostałego okresu obowiązywania umowy kredytu. Według banku gdyby prowizja ta miała podlegać częściowemu zwrotowi, to nie powinien być on proporcjonalny do okresu objętego przedterminową spłatą w stosunku do pierwotnie uzgodnionego okresu spłaty, lecz proporcjonalny do spodziewanego przez kredytodawcę wynagrodzenia za korzystanie przez konsumenta z finansowania.

Ostatecznie sąd zadał TSUE pytanie prejudycjalne dotyczące wykładni art. 25 wspomnianej dyrektywy.

Czytaj więcej

Konsumenci

Kredyt na 30 lat spłacony w 19 miesięcy. Czy bank powinien zwrócić prowizję?

Unijna dyrektywa 2014/17/UE nie ustanawia konkretnej metody kalkulacji obniżki całkowitego kosztu kredytu w razie przedterminowej spłaty - to sedno opinii rzecznika generalnego TSUE Camposa Sáncheza-Bordony.

Co w sprawie kredytu i prowizji orzekł Trybunał?

W odpowiedzi Trybunał uznał, że jeśli kredytodawca nie dostarczył informacji pozwalających sądowi krajowemu na zbadanie, czy prowizja pobierana przy zawieraniu umowy kredytu hipotecznego należy do kategorii kosztów, które są niezależne od okresu obowiązywania tej umowy, sąd powinien stwierdzić, że taka prowizja jest objęta prawem do obniżki całkowitego kosztu kredytu.

 -  Na podstawie samego faktu, że dany koszt został poniesiony przez konsumenta jednorazowo przy zawieraniu umowy kredytu hipotecznego, sąd krajowy nie może domniemywać iż koszt ten należy do tych niezależnych od czasu trwania umowy, które nie mogą prowadzić do obniżki całkowitego kosztu kredytu – tłumaczył TSUE.

Trybunał nie odpowiedział wprost na pytanie, w jaki sposób obliczyć wysokość zwrotu prowizji (nie regulują tego ani dyrektywa, ani polska ustawa, ani postanowienia umowy z bankiem). Stwierdził natomiast, iż sąd musi samodzielnie przyjąć metodę obliczania, która musi być odpowiednia do zapewnienia realizacji celu dyrektywy (ochrony konsumentów).